Jak rozwiązać spółkę kapitałową wpisaną do rejestru przez sąd rejestrowy?

Rozwiązanie zarejestrowanej spółki przez sąd jest środkiem ostatecznym i prowadzi do postawienia spółki w stan likwidacji, co wiąże się nadto z koniecznością stosowania przepisów dotyczących likwidacji spółki z o.o. lub akcyjnej i wypływających z tego faktu obowiązków.

Sąd rejestrowy może orzec o rozwiązaniu wpisanej do rejestru spółki kapitałowej w następujących przypadkach (art. 21 KSH):
- nie zawarto umowy spółki,
- określony w umowie spółki albo w statucie przedmiot działalności spółki jest sprzeczny z prawem,
- umowa albo statut spółki nie zawiera postanowień dotyczących formy, przedmiotu działalności spółki, kapitału zakładowego lub wkładów,
- wszystkie osoby zawierające umowę spółki albo podpisujące statut nie miały zdolności do czynności prawnych w chwili ich dokonywania.

Za równoznaczne z brakiem postanowień dotyczących kapitału zakładowego i formy spółki uznaje się wadliwe określenie firmy (np. tylko spółka z o.o.) lub ustalenie kapitału zakładowego w wysokości niedozwolonej (np. 1 złoty). W ten sam sposób należy potraktować określenie dotyczące wkładów do spółki.
Odniesienie do „umowy spółki” należy traktować jak równoznaczne z odwołaniem do statutu spółki akcyjnej. Wydaje się, że ustawodawcy chodzi o brak zgodnych oświadczeń woli wspólników lub akcjonariuszy co do zawarcia umowy. Do takich samych wad należy również zaliczyć zawarcie umowy bez zachowania formy aktu notarialnego, co powoduje nieważność czynności prawnej.

Jeśli chodzi o przesłankę sprzeczności z prawem przedmiotu działalności spółki, to należy stwierdzić, że przepis ten jest raczej martwy, a jego „ratio legis” nie zostało osiągnięte w praktyce. Trudno bowiem wyobrazić sobie, aby założyciele spółki świadomie zawarli w treści umowy albo statutu działalność sprzeczną z prawem, a sąd rejestrowy w dodatku przeoczył to podczas badania wniosku o wpis spółki do rejestru. W rzeczywistości przecież podejmowanie przez spółkę działalności sprzecznej z prawem nie jest odzwierciedleniem zapisów jej umowy czy statutu.

Polecamy: serwis Postępowanie rejestrowe

Wystąpienie określonych braków już na etapie wstępnym tworzenia spółki nie musi jednak od razu prowadzić do automatycznego rozwiązania spółki przez sąd, bowiem istnieje możliwość uzupełnienia tych braków w terminie wyznaczonym przez sąd rejestrowy. Dopiero wówczas, gdy usunięcie braków okaże się niemożliwe, to sąd rejestrowy ma obowiązek orzec o rozwiązaniu spółki. Spółka nie może jednak zostać rozwiązania po upływie 5 lat od dnia jej wpisu do rejestru, co jest wyrazem sanacyjnego charakteru wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.