Kto może być wspólnikiem spółki z o.o.?

Prawa i obowiązki wspólników

Mają oni równe prawa i obowiązki, o ile ustawa (Kodeks spółek handlowych, dalej „ksh”) lub umowa spółki nie stanowi inaczej. Każdemu ze wspólników przysługuje prawo do kontroli spółki. W związku z tym, wspólnik samodzielnie, bądź przez upoważnioną przez niego osobę może przeglądać księgi i dokumenty spółki, sporządzać bilans lub żądać wyjaśnień od zarządu.

Zarząd może odmówić złożenia wyjaśnień, jeśli istnieje obawa, że wspólnik wykorzysta je w celach sprzecznych z interesem spółki i przez to wyrządzi spółce znaczną szkodę. W takim przypadku, wspólnik może żądać rozstrzygnięcia sprawy uchwałą wspólników, która powinna być powzięta w terminie miesiąca od dnia zgłoszenia żądania. Wspólnik, któremu odmówiono wyjaśnień lub wglądu do dokumentów spółki, może złożyć wniosek do sądu rejestrowego o zobowiązanie zarządu do udzielenia wyjaśnień lub udostępnienia do wglądu dokumentów, bądź ksiąg spółki. Należy podkreślić, że prawo kontroli spółki przez wspólnika można wyłączyć albo ograniczyć, w razie ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej.

Każdy wspólnik ma również prawo uczestniczenia w zgromadzeniu wspólników, które jest najważniejszym organem uchwałodawczym w sp. z o.o.

Ponadto, wspólnikowi przysługuje także prawo głosu na zgromadzeniu wspólników, dzięki czemu ma on wpływ na podejmowane decyzje. Wspólnik ma również prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą wspólników. Uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku.

Kolejnym uprawnieniem przysługującym wspólnikom jest prawo do wynagrodzenia za umorzony udział.

Udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi.

Porównaj: Kiedy może wygasnąć mandat członka zarządu?

Umorzenie następuje za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę albo bez zgody wspólnika. Umorzenie udziału wymaga jednak uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział.

Jeżeli chodzi o obowiązki wspólników, to każdy z nich ma przede wszystkim obowiązek wniesienia wkładu do spółki. Na wspólników można nałożyć również dodatkowe zobowiązania, którymi są: obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych czy obowiązek dopłat, który jest charakterystyczny dla tego rodzaju spółki oraz może być sposobem na pokrywanie strat bilansowych, a także pełnić inne funkcje.