Dyskrecjonalna władza sędziego i prekluzja procesowa cz. II - zmiany

Zgodnie z art. 207 § 2 k.p.c. (w nowym brzmieniu) przewodniczący może zarządzić wniesienie odpowiedzi na pozew w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż dwa tygodnie.

Dyskrecjonalna władza sędziego i prekluzja procesowa cz. I

Dotyczyć to będzie każdej sprawy, a nie jak obecnie tylko w spraw zawiłych lub rozrachunkowych.

Kolejna istotna zmiana dotyczy art. 207 § 3 k.p.c. Zgodnie z treścią tego przepisu przewodniczący może także przed pierwszym posiedzeniem wyznaczonym na rozprawę zobowiązać strony do złożenia dalszych pism przygotowawczych, oznaczając porządek składania pism, termin, w którym należy je złożyć, i okoliczności, które mają być wyjaśnione.

W toku sprawy złożenie pism przygotowawczych następuje tylko wtedy, gdy sąd tak postanowi, chyba że pismo obejmuje wyłącznie wniosek o przeprowadzenie dowodu. Sąd może wydać postanowienie na posiedzeniu niejawnym.

Sankcja za niewypełnienie wskazanych powyżej obowiązków została określona w art. 207 § 6 k.p.c. Zgodnie z treścią tego przepisu sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w pozwie, odpowiedzi na pozew lub dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.

Zmianie ulegnie także ogólna regulacja art. 217 k.p.c. Zgodnie z art. 217 § 2 k.p.c. (w nowym brzmieniu): “Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w pozwie, odpowiedzi na pozew lub dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności”.

Zmianie ulegną także przepisy dotyczące sprzeciwu od wyroku zaocznego.

Sprzeciw od wyroku zaocznego

W art. 344 § 2 k.p.c. wprowadzono system prekluzji procesowej. Zgodnie z nową treścią tego przepisu: “W piśmie zawierającym sprzeciw pozwany powinien przytoczyć zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, oraz okoliczności faktyczne i dowody. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w sprzeciwie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności”.

Oprócz postępowania gospodarczego zmianie bądź uchyleniu ulegną przepisy znajdujące się na gruncie innych postępowań odrębnych:

1. postępowania nakazowego – uchylony zostanie art. 495 § 3 k.p.c. oraz zmianie ulegnie treść art. 493 § 1 k.p.c. Otrzyma on następujące brzmienie: “Pismo zawierające zarzuty wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty. W piśmie pozwany powinien wskazać, czy zaskarża nakaz w całości, czy w części, przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy oraz okoliczności faktyczne i dowody. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w zarzutach bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.";

Jak bronić się przed nakazem zapłaty?

2. Postępowania upominawczego – wprowadzony zostanie system prekluzji poprzez zmianę treści art. 503 k.p.c. Zgodnie z jego nowym brzmieniem: “Pismo zawierające sprzeciw wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty, a w przypadku nakazu wydanego przez referendarza sądowego - do sądu, przed którym wytoczono powództwo. W piśmie pozwany powinien wskazać, czy zaskarża nakaz w całości, czy w części, przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, oraz okoliczności faktyczne i dowody. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w sprzeciwie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności”.

3. uchylone zostaną przepisy art. 505⁵ k.p.c a także art. 505 ¹⁹ § 2 k.p.c. regulujące kwestię prekluzji procesowej na gruncie postępowania uproszczonego oraz europejskiego postępowania nakazowego.

Podsumowując, wejście w życie ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw doprowadzi do:

a) rozszerzenia zakresu zastosowania ogólnej kompentencji sądu w systemie dyskrecjonalnej władzy sędziego (zmiana art. 207 oraz 217 k.p.c.);

b) usunięcia regulacji dotyczących prekluzji procesowej z ogólnych przepisów o postępowaniu gospodarczym, postępowaniu uproszczonym oraz europejskim postępowaniu nakazowym. Oznacza to, że regulacje odnoszące się do prekluzji procesowej na gruncie nowego stanu prawnego dotyczyć będą:

- sprzeciwu do wyroku zaocznego,

- sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym,

- zarzutów od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym.