Utwory naukowe w prawie autorskim

Utwory pracownicze naukowe w instytucji kultury

Zgodnie z art. 14 pr.aut. jeżeli w umowie o pracę nie postanowiono inaczej, instytucji naukowej przysługuje pierwszeństwo opublikowania utworu naukowego pracownika, który stworzył ten utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy. Twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia. Pierwszeństwo opublikowania wygasa, jeżeli w ciągu sześciu miesięcy od dostarczenia utworu nie zawarto z twórcą umowy o wydanie utworu albo jeżeli w okresie dwóch lat od daty jego przyjęcia utwór nie został opublikowany.

Jest to swoista licencja ustawowa ustanawiająca pierwszeństwo publikacji dla pracodawcy.

Analizując poszczególne elementy warto zwrócić uwagę na następujące kwestie związane z niniejszym przepisem.

Zobacz: Ochrona praw autorskich i pokrewnych - odpowiedzialność karna

Instytucja naukowa

Według niektórych przedstawicieli doktryny określenie to odnosi „nie tylko do jednostek, w których działalność naukowa jest działalnością podstawową, lecz także –- do tych jednostek, w których działalność naukowa ma charakter uboczny”. Wynika to z faktu iż ustawa o prawie autorskim mówi o instytucji naukowej a nie jednostce naukowo- badawczej. Istnieje bowiem ustawa z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych.

Utwór naukowy

Nauka – zgodnie z leksykalną definicją – to „działalność społeczna mająca na celu obiektywne i adekwatne poznanie rzeczywistości wyrastające z potrzeby jej opanowania i przekształcenia przez człowieka” .

Zdaniem przedstawicieli doktryny utwór naukowy to utwór (tj. dzieło indywidualne i twórcze), który stanowi „rezultat naukowego procesu poznawczego i który równocześnie, w swej podstawowej funkcji komunikacyjnej, jest zorientowane nie <> ”.

Pracownik naukowy

By mówić o utworach naukowych pracowniczych trzeba jednoznacznie podkreślić iż chodzi o utwory tworzone przez pracowników naukowych. Podstawową bowiem przesłanką nabycia praw publikacji utworu naukowego przez instytucję naukową jest fakt iż owa instytucja zatrudnia pracownika (nie będzie więc utworem naukowym pracowniczym utwór stworzony przez osoby „pracujące” na podstawie umów cywilno-prawnych, stażystów a także magistrów czy doktorantów jeśli nie mają podpisanej umowy o pracę z instytucja naukową).

Zobacz: Czym są organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi?

Obowiązki służbowe

Utwór naukowy, pracowniczy to taki utwór, który został stworzony w ramach obowiązków służbowych. Tutaj rodzi się najwięcej wątpliwości.