Opodatkowanie służebności przesyłu w 2015 r.

Czym jest służebność przesyłu?

Instytucja służebności przesyłu została uregulowana w Kodeksie cywilnym. Należy do grupy tzw. ograniczonych praw rzeczowych tuż obok zastawu, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz hipoteki.

Art. 3051 Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Art. 49 § 1 Urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa.

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!

Treść tego prawa stanowi określone zachowanie właściciela nieruchomości polegające na znoszeniu już wybudowanych urządzeń albo takich, które mają dopiero powstać na obszarze jego własności. Należy dodać, że służebność może mieć charakter odpłatny.

W przypadku, gdy podmiot, któremu przysługuje własność nie wyrazi zgody na zawarcie umowy o służebność przesyłu, wówczas przedsiębiorca, do którego należą lub będą należeć urządzenia może wystąpić do sądu o jej ustanowienie za wynagrodzeniem. Analogiczne uprawnienie przysługuje właścicielowi w przypadku, gdy operator przesyłowy odmówi zapłaty.

Zapisz się na nasz Newsletter!

Jak jest opodatkowana służebność obecnie?

Linia orzecznicza oraz interpretacyjna opodatkowania służebności przesyłu jest bardzo niejednolita. Część organów uważa, że otrzymywane wynagrodzenie przez właścicieli nieruchomości nie powinno w ogóle podlegać opodatkowaniu. Z kolei reszta podkreśla fakt, że odpłatne ustanowienie służebności przesyłu nie podlega zwolnieniu podatkowemu jak to ma miejsca w przypadku służebności gruntowej. Stąd korzyści uzyskane z tego tytułu powinny stanowić podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym. Przykładem może być interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 1 kwietnia 2014 r. (sygn. ILPB2/415-22/14/4/ES).

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych Art. 21 ust. 1 Wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu: a) ustanowienia służebności gruntowej, b) rekultywacji gruntów, c) szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie - w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. nr 102, poz. 651, z późn. zm.)

Ponieważ odszkodowania z tytułu ustanowienia służebności przesyłu nie są wolne od podatku najczęściej kwalifikowane są do przychodów z innych źródeł. Jednakże w orzecznictwie sadów administracyjnych można spotkać się z odrębnymi poglądami, które traktują służebność przesyłu jako tą objętą przedmiotowym zwolnieniem podatkowym. Przykładem może być wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 czerwca 2011 r., sygn. akt II FSK 88/10.

Służebność przesyłu - niezbędne informacje

Ostatecznie tego typu poglądy spotkały się z liczną krytyką ze strony doktryny oraz organów skarbowych, ponieważ służebność gruntowa jest odrębną, niezależną instytucją prawa wobec służebności osobistej czy przesyłu.

Podkreśla się przy tym znaczenie reguły expressio unius est exclusio alterius - włączenie jednego jest wykluczeniem czegoś innego. Zgodnie z tą zasadą wykładni, gdy w akcie prawnym dojdzie do wymienienia określonych elementów zbioru, to z zakresu normy prawnej należy tym samym wyłączyć inne elementy, które nie zostały wymienione.

Umowa o ustanowienie służebności na nieruchomości

Jakie zmiany nastąpią w opodatkowaniu służebności przesyłu?

Zgodnie z planami nowelizacyjnymi wynagrodzenie przysługujące właścicielowi nieruchomości w związku z ustanowieniem służebności przesyłu będzie wolne od opodatkowania - zarówno w podatku PIT jak i CIT.

W orzecznictwie zwraca się uwagę na to, że wynagrodzenie z tytułu służebności spełnia cele odszkodowawcze. Nie można mu przypisać cech zobowiązania, jakie łączy wierzyciela oraz dłużnika. Ten argument podkreśla się najdobitniej jako przesłankę zmiany w prawie podatkowym.

Choć krąg odbiorców planowanej ulgi będzie bardzo ograniczony to jednak zwolnienie z opodatkowania służebności przesyłu należy oceniać korzystnie. Pozostało mieć nadzieję, że ostry zapis w ustawach dochodowych wykluczy ewentualne spory interpretacyjne w przedmiocie opodatkowania wynagrodzenia z tytułu służebności przesyłu.

Zgodnie z harmonogramem prac legislacyjnych, nowelizacja ustaw podatkowych miałaby wejść w życiu od 1 stycznia 2015 r.

Służebność przesyłu – przypadki jej ustanowienia

Autor: Tomasz Stachowski