Pomoc publiczna w czasie pandemii na podstawie obecnych rozwiązań prawnych

Przedsiębiorcy otrzymali w ostatnich dniach wiadomość elektroniczną z informacją, że Minister Rozwoju pracuje nad pakietem osłonowym dla firm w związku z koronawirusem. Opracowywany pakiet osłonowy to zestaw propozycji zmian w prawie, które mają pomóc przedsiębiorcom odczuwającym negatywne skutki związane z rozprzestrzenieniem się koronawiorusa. Najważniejsze ułatwienia mają dotyczyć: ulg w należnościach, w tym udogodnienia w płatnościach podatków i składek ZUS.

Nie wszyscy jednak wiedzą, iż wiele z tych rozwiązań dostępnych jest już dziś.

Polecamy: Uprawnienia rodziców w pracy

Ulgi w spłacie zobowiązań w sprawach indywidualnych

Przede wszystkim każdy przedsiębiorca może ubiegać się o udzielanie indywidualnych ulg w spłacie zobowiązań podatkowych czy ZUS. Taka możliwość wynika wprost z przepisów art. 67a i nast. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 900 z późn. zm. – dalej OrdPU) oraz art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2015 roku, poz. 121 z późn. zm.) i może być zastosowana niezależnie od regulacji jakiejkolwiek specustawy. Podobne ulgi, na podstawie art. 64 w związku z art. 55, art. 60 i 68 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 869 z późn. zm. – dalej UFP) mogą być stosowane wobec niepodatkowych należności budżetowych o charakterze publicznoprawnym, takich jak dotacje czy mandaty karne, a także w stosunku do zobowiązań stanowiących należności pieniężne mające charakter cywilnoprawny, przypadające organom administracji rządowej, państwowym jednostkom budżetowym czy państwowym funduszom celowym, co wynika z art. 55 UFP. Do tych ostatnich zobowiązań zalicza się m.in. opłaty za użytkowanie wieczyste.

Pomoc generalna

Poza indywidualną pomocą ustawodawca przewidział nadto możliwość udzielania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych o charakterze generalnym. Na podstawie art. 22 § 1 pkt 1 OrdPU minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników zaniechać w całości lub w części poboru podatków, określając rodzaj podatku, okres, w którym następuje zaniechanie, i grupy podatników, których dotyczy zaniechanie.

Ulgi indywidualne wymagają wniosku przedsiębiorcy

Żadna z ww. form pomocy (indywidualna czy generalna) nie jest automatyczna, albowiem w każdym z przytoczonych przepisów ustawodawca posłużył się zwrotem „może”, które jest techniczną formą upoważnienia do rozstrzygnięcia sprawy na zasadzie uznania administracyjnego (zob. E. Ochendowski, Prawo administracyjne. Część ogólna. Toruń 2005, s. 201). Uznanie administracyjne istnieje wówczas, gdy administracja dla urzeczywistnienia stanu prawnego może wybierać między różnymi rozwiązaniami. Norma prawna nie determinuje wówczas w sposób jednoznaczny skutku prawnego, lecz pozostawia w sposób wyraźny dokonanie takiego wyboru organowi administracyjnemu (Ibidem). Niemniej bez względu zatem na to, czy parlamentarzyści uważają za stosowne tworzenie kolejnych ustaw specjalnych Minister Finansów mógł już wcześniej i może nadal podjąć działania, do których upoważnia go OrdPU, a które mogą pomóc podatnikom dostosować się do zmieniających warunków związanych z pandemią koronawirusa. Wobec bierności ministra przedsiębiorcy już teraz mogą występować z wnioskami indywidualnymi. Za pozytywnym rozpatrzeniem tych wniosków przemawiają przesłanki udzielenia ulg, którymi są interes publiczny lub ważny interes podatnika.