Wykorzystywanie informacji księgowej i analizy wskaźnikowej w bieżącej działalności firmy.

Z drugiej strony, mamy wyjątkową dostępność różnych ofert finansowych. Banki, i pośrednicy bankowi, prześcigają się w składaniu ofert na uzyskanie kredytu, niekiedy "wyjątkowo łatwego", dostępnego szybko, z decyzją kredytową nieomal od ręki. To oczywiście bardzo dobrze. Pytanie tylko, czy jako właściciele i kierownicy przedsiębiorstw, jesteśmy odpowiednio przygotowani by z takich ofert skorzystać i nie wpędzić własnych firm w jeszcze większe dylematy finansowe niż te, które skłaniają nas do szukania dodatkowych źródeł finansowania działalności inwestycyjnej i operacyjnej?

Analogicznie jak ze spłatą zobowiązań czy z  zaciąganiem kredytów, będzie z decyzjami w zakresie uruchamiania/zamykania obiektów; rozszerzania/zawężania oferty itd. W każdym przypadku, trudnym do przecenienia, będzie bieżące wykorzystywanie, przez zarząd, aktualnej informacji księgowej i budowanej na tej podstawie analizy wskaźnikowej.

Pisałem tu wielokrotnie o elementach takiej analizy, podając przykłady zastosowań i wykorzystania różnych wskaźników. Rekomendowałem te, które wydają się najbardziej przydatne, w codziennym użyciu, do wspomagania bieżących decyzji kierowniczych w małych i średnich firmach. Odpowiednio wykorzystywana, analiza wskaźnikowa może:

A) informować nas, na bieżąco, o finansowej kondycji firmy i zarysowującym się trendzie;

B) ostrzegać o zagrożeniach np. w zakresie płynności finansowej, sugerować niezbędne kroki zaradcze i pozwalać oceniać skuteczność wdrażanych procedur naprawczych;

C)  potwierdzać lub nie, że planowane działania zarządu mają swoje uzasadnienie, to jest, że firma ich potrzebuje i jednocześnie, jest wstanie podołać zobowiązaniom jakie z tymi działaniami się łączą.

Niestety, jeśli mogę sądzić na podstawie przypadków z jakimi mam do czynienia, wiele zarządów i właścicieli, nie wykorzystuje, w pełni, informacji księgowych, w bieżącym zarządzaniu firmą i nie sięga po narzędzia analizy wskaźnikowej. Zdaje się, że nawet znam przyczynę takiego stanu. Otóż informacja ta, najczęściej, jest bardzo mocno spóźniona !

Zobacz: Start-up, czyli innowacyjny sektor gospodarki

Nie raz odnosiłem wrażenie, że dla wielu, księgowość, to narzędzie wykorzystywane do rozliczenia należności i zobowiązań, w tym zobowiązań fiskalnych. Po takiej tezie, zapewne znaczna część praktyków zarządzania będzie się od niej odcinać lub, co najmniej, postawi przy niej znak zapytania, mając wątpliwości, czy jest uzasadniona? Przecież współpracują z księgowymi, co chwila proszą ich o przygotowanie takich czy innych zestawień. Wykorzystują je.

To prawda. Ale w ilu przedsiębiorstwach dąży się do tego, by maksymalnie skracać czas dostępu do informacji za miniony okres (miesiąc/kwartał/rok)? W ilu firmach kooperanci wystawiający faktury, proszeni są o dostarczenie ich najdalej do drugiego dnia następnego miesiąca, bo zarząd nie toleruje opóźniania zamknięcia miesiąca poprzedniego? I to jest, moim zdaniem, miara tego zagadnienia.

Któremu szefowi firmy, do podejmowania decyzji i planowania strategii na najbliższe miesiące czy kwartały, potrzebny jest bilans albo rachunek zysków i strat, za ubiegły rok, w połowie następnego roku, i do czego może go wykorzystać?  Po co komu (pomijałam obowiązek sprawozdawczy i fiskalny wobec organów podatkowych) informacja o danych za ubiegły miesiąc w dwudziestym dniu kolejnego miesiąca?  Jeśli bym miał sądzić po sobie, to nie ma żadnej motywacji żeby takie dokumenty oglądać i analizować - chyba, że szukamy trendu dla wielu okresów. Prędzej dostarczają poirytowanie, niż wiedzę potrzebną do bieżącego kierowania jednostką.

Zobacz: Możliwości i przykłady inwestycji

Mimo istotnej wady, jaką obciążone są informacje ekonomiczne pochodzące z księgowości - opisują stan historyczny i nie mówią nic o teraźniejszości, okazują się istotne przy podejmowaniu bieżących decyzji, pod jednym warunkiem, że poznamy je szybko, kiedy jeszcze można je zaliczyć do aktualnych (sic !).

 W swojej pracy, zwracam uwagę na to, czy zarząd ma dostęp do informacji ekonomicznych zgromadzonych w księgowości; w jaki sposób są one prezentowane i w jakim zakresie wykorzystywane? Jeśli dostrzegam tam problem, mówię o tym. Namawiam do zmiany nawyków. Wtedy do nielicznych należą przypadki, kiedy służby księgowe przyjmują ze zrozumieniem moje argumenty i podejmujemy wysiłek by tego dokonać. Najczęściej starają się wykazać dlaczego jest to niemożliwe i zastanawiają się dlaczego ja, niemożliwego wymagam? Właściciele i kierownicy takich firm, nauczyli się podejmować decyzje bez tej wiedzy i jest im z tym całkiem dobrze. Nie dostrzegają bardzo prawdopodobnego związku między problemami z jakimi się borykają (stąd, często, moja obecność), a opisaną wyżej sytuacją

Pozostaje  zgodzić się z tymi, którzy twierdzą, że przeprowadzenie zmiany, która wymusi szybszy obieg informacji ekonomicznej jest trudne i najczęściej przerasta możliwości samodzielnego przeprowadzenia takiej reformy w firmie, w której ani służby finansowe, ani tym bardziej szef/właściciel  tego  nie realizowali i nie potrzebowali takiej informacji do tej pory.  Pomoc specjalisty, który pomoże przejść przez tą reorganizację i przy okazji podpowie jak uzyskaną wiedzę wykorzystać, w bieżącym zarządzaniu, może okazać się dobrym rozwiązaniem praktycznym. Mamy tu bowiem do czynienia z własnymi nawykami, które często są dla nas tak naturalne, że stają się niedostrzegalne. Do tego nie za bardzo wiemy jak je przełamać, a tak naprawdę, jakimi nawykami powinniśmy je zastąpić, by efekt zaistniał i był trwały.

Jeszcze pytanie czy jest nam ta aktualna wiedza do czegoś potrzebna, jeśli do tej pory nie wykorzystywaliśmy jej wcale lub tylko sporadycznie albo dostarczaną z opóźnieniem?  Tak, jest potrzebna. Jeśli wieczorem, po dzienniku, oglądamy jeszcze prognozę pogody, żeby wiedzieć co w tym względzie może wydarzyć się jutro lub w ciągu najbliższych dni, to tym bardziej zastanawiamy się jakie prognozy ekonomiczne możemy sami ułożyć  dla swojej firmy na najbliższe tygodnie czy miesiące. A do tego potrzebne nam będą możliwie aktualne informacje z przeszłości, które w istotny sposób zasilą nasz bank wiedzy o wpływie tej przeszłości na przyszłe okresy.

Zobacz: Ostatnie fundusze na systemy informatyczne w firmach