Sprzedaż bezpośrednia – zawarcie umowy i jej rozwiązanie (odstąpienie)

Kiedy dochodzi do sprzedaży poza lokalem przedsiębiorstwa

UOKiK nie ma wątpliwości, że do zawarcia umowy sprzedaży poza lokalem przedsiębiorstwa dojdzie, gdy zakupimy towar od sprzedawcy w swoim mieszkaniu, w mieszkaniu znajomych, na ulicy, w remizie strażackiej, szkole, wynajętej sali w hotelu, pensjonacie, sanatorium.

Wątpliwości mogą powstać, gdy udajemy się na prezentację organizowaną w pomieszczeniach biurowca, kamienicy, czy też kupujemy towar od sprzedawcy sprzedającego w pasażu galerii handlowej. Należy więc upewnić się, czy sprzedaż nie ma miejsca w sklepie prowadzącym sprzedaż detaliczną, gdyż sprzedający mogą również organizować prezentacje w stałych punktach sprzedaży detalicznej.

W sytuacji, gdy jest to sklep, kupującego jak i sprzedającego będą obowiązywały przepisy prawa obowiązujące przy zawieraniu umowy sprzedaży w lokalu przedsiębiorcy, na podstawie których konsumentom nie przysługuje w szczególności uprawnienie do odstąpienia od umowy.

Warto wiedzieć, że na sprzedającym poza lokalem przedsiębiorstwa ciąży obowiązek okazania przyszłemu ewentualnemu nabywcy, jeszcze przed zawarciem umowy sprzedaży, dokumentu potwierdzającego prowadzenie działalności gospodarczej oraz dokumentu tożsamości.

Sprzedaż bezpośrednia – metody i sztuczki sprzedawców

Dodatkowo, jeżeli sprzedający zawiera umowy w imieniu przedsiębiorcy, ma on obowiązek okazać konsumentowi dokument potwierdzający umocowanie do dokonywania stosownych czynności. Jeżeli sprzedający nie dokona tych czynności lub odmówi udostępnienia ww. dokumentów, takie zachowanie powinno wzbudzić podejrzenie co do prawdziwych intencji sprzedającego i jego uczciwości kupieckiej.

Dotychczasowe orzecznictwo Prezesa UOKiK traktuje za lokal przedsiębiorstwa, takie miejsca jak biuro, siedzibę zarządu, magazyn przedsiębiorcy lub inne pomieszczenie, jeżeli są one przeznaczone do obsługiwania publiczności (kupujących i oglądających towary), oraz oznaczone w sposób dający możliwość powiązania lokalu z przedsiębiorcą.

Lokalem przedsiębiorstwa będzie również sezonowe stoisko, stragan, lada, ogródek – w pobliżu sklepu (lokalu) przedsiębiorstwa. Podobnie należy kwalifikować takie miejsca jak kiermasze i okazjonalne, lecz zorganizowane w systematyczny sposób targi, wystawy połączone ze sprzedażą i powiązane z przedsiębiorcą stosownym oznakowaniem.

Przedsiębiorca może być traktowany jak konsument

Odstąpienie od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa

Jeżeli po dokonaniu zakupu konsument (czyli osoba dokonująca zakupu bez związku ze swoją działalnością gospodarczą) uznał, że postąpił zbyt pochopnie nabywając towar na prezentacji lub od akwizytora, bo np. okazuje się, że:

- można kupić ten produkt taniej,

- nie stać go na spłatę rat kredytu zaciągniętego na ten zakup,

- zakupiony towar przestał mu się podobać,

- towar używany był tylko w takim zakresie w jakim może być sprawdzony w sklepie (w stanie niepogorszonym) a opakowanie zostało otwarte tylko dla potrzeb ustalenia jego zawartości,

może odstąpić od zawartej umowy sprzedaży bez podania przyczyn.

W celu odstąpienia od umowy należy złożyć stosowne oświadczenie na piśmie w terminie dziesięciu (10) dni kalendarzowych od zawarcia umowy. Do zachowania tego terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed upływem tego terminu listem poleconym za potwierdzeniem odbioru.

O tym prawie powinien poinformować sprzedający na piśmie jeszcze przed zawarciem umowy, a wzór oświadczenia o odstąpieniu od umowy wraz z zamieszczonymi na nim danymi przedsiębiorcy i jego adresem każdy konsument powinien otrzymać od sprzedawcy w momencie podpisania umowy.

Jeżeli konsument nie otrzymał takiego wzoru oświadczenia aby odstąpić od umowy, powinien wysłać do przedsiębiorcy pismo na adres wskazany w umowie, w którym sprecyzuje swoje oświadczenie o odstąpieniu od umowy zawartej w danym dniu, wymieniając strony umowy, oraz podając swoje imię i nazwisko wraz z adresem. Jeżeli umowa ma numer, należy go wskazać w treści pisma.

Ponadto jeżeli konsument zapłacił za zakupiony towar, może w piśmie zażądać zwrotu zapłaconej kwoty oraz określić sposób jej zwrotu i ewentualnie wskazać numer konta.

Odstąpienie konsumenta od zawartej umowy jest również skuteczne wobec umowy kredytowej, z którego to kredytu jest wyłącznie finansowane nabycie towaru lub usługi wskazanej w umowie sprzedaży (kredyt wiązany).

Jeżeli jednak zawarta umowa o kredyt jest oddzielną umową o kredyt konsumencki nie związaną z zakupem oferowanego towaru, konsument powinien w tym samym czasie takie samo oświadczenie o odstąpieniu od otrzymanego kredytu wysłać na adres kredytodawcy, który go udzielił.

Jeżeli konsument nie jesteś pewien rodzaju udzielonego kredytu, powinien wysłać odstąpienie od umowy zarówno do sprzedawcy, jak i udzielającego kredytu.

Odstąpienie od umowy niweluje skutki prawne jej zawarcia w taki sposób, jakby do jej zawarcia nigdy nie doszło. Powoduje to konieczność wzajemnego zwrotu otrzymanych świadczeń, co oznacza, że odstępujący od umowy ma obowiązek na własny koszt zwrócić sprzedawcy towar, a sprzedawca zobowiązany jest do zwrotu zapłaconej ceny lub dokonanych przedpłat. Zwrot powinien nastąpić niezwłocznie, nie później niż w terminie czternastu dni.

Od dokonanych przedpłat, należą się odsetki ustawowe od daty dokonania przedpłaty. Konsument nie ponosi kosztów związanych z odstąpieniem od umowy o kredyt konsumencki, z wyjątkiem odsetek określonych w umowie za okres od dnia wypłaty kredytu do dnia spłaty kredytu – jego zwrotu.

Jeżeli konsument nie został poinformowany na piśmie o prawie odstąpienia od umowy - dziesięciodniowy termin na odstąpienie od umowy zaczyna biec dopiero od dnia uzyskania informacji o prawie odstąpienia od umowy. Nie można jednak odstąpić od umowy po upływie trzech miesięcy od jej wykonania, czyli od daty odebrania towaru wcześniej zakupionego lub od daty wykonania usługi.