Najem czy dzierżawa - jak wybrać właściwą umowę

Co odróżnia najem od dzierżawy

Umowę dzierżawy i umowę najmu reguluje Kodeks cywilny. Dzierżawę traktuje się jako odmianę umowy najmu, na co wskazuje art. 694 k.c. Dlatego stosuje się do niej odpowiednio przepisy o najmie. Podstawowa różnica między jedną a drugą umową dotyczy pobierania pożytków. Najemca nie ma do tego praw, a dzierżawca - tak. Pożytki mogą być dwojakiego rodzaju: naturalne (np. płody rolne) i cywilne (dochody, takie jak np. czynsz).

Zatem aby zawierana przez strony umowa nabrała cech dzierżawy, należy w niej zamieścić obligatoryjnie zapis, na mocy którego osoba korzystająca z cudzej rzeczy (dzierżawca) będzie uprawniona także do pobierania pożytków. Brak takiego zapisu w zawartej umowie przesądza o zakwalifikowaniu jej jako stosunku najmu. Wzór takiego zapisu znajdą Państwo w umowie dzierżawy poniżej.

Należy także pamiętać, że nie wystarczy danej umowy nazwać umową dzierżawy, liczy się także cel jej zawarcia oraz sposób realizacji. Jest to ważne, bowiem w razie sporu sąd będzie przede wszystkim badał, jaki charakter miała dana umowa.

SŁOWNICZEK

Najem - umowa, na podstawie której wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas określony lub nieokreślony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz (określony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju) - art. 659 k.c.

Dzierżawa - umowa, na podstawie której wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania z niej pożytków przez wskazany czas, w zamian za co dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu określony czynsz. Czynsz ten może zostać określony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju lub też w ułamkowej części pożytków - art. 693 k.c.

Przedsiębiorca wydzierżawił magazyn. Jeżeli jego celem jest wyłącznie składowanie w nim produkowanych przez siebie wyrobów, nie będzie to umowa dzierżawy. Jeżeli z kolei jego celem będzie składowanie w magazynie towarów innych producentów, mamy do czynienia z umową dzierżawy.

Kiedy zawrzeć umowę najmu, a kiedy dzierżawy

Nie jest możliwe stworzenie zamkniętych katalogów rzeczy mogących być wyłącznie przedmiotem najmu lub wyłącznie przedmiotem dzierżawy, jednak w myśl przepisów zawartych w Kodeksie cywilnym jedynie przedsiębiorstwo jako zorganizowana całość może przynosić pożytki (a nie np. jedna maszyna). Przedmiotem dzierżawy mogą być przede wszystkim grunty rolne, przedsiębiorstwa (np. stacja benzynowa, hotel), zwierzęta dające pożytki naturalne (takie jak wełna, mleko, jaja), prawo polowania, prawo łowienia, papiery wartościowe, prawo do patentu czy wzoru użytkowego.

WAŻNE!

Dzierżawa może dotyczyć nie tylko nieruchomości, ale i całego przedsiębiorstwa.

Natomiast maszyny i urządzenia powinny być przedmiotem najmu, a nie dzierżawy, gdyż same nie przynoszą dochodu. Umowa najmu stanowi zatem podstawową formę oddania rzeczy do używania za wynagrodzeniem. Wypracowany przez najmowane maszyny i urządzenia dochód nie jest „pożytkiem”, lecz rezultatem działalności przedsiębiorstwa, którego są one tylko jednym z wielu elementów.

Więcej w Monitorze Księgowego - Zamów prenumeratę >>

Chcesz dowiedzieć się więcej, sięgnij po nasze publikacje

KOMPLET: VAT zmiany od 1 lipca 2021 + JPK_VAT + VAT w e-commerce

Tylko teraz

99,00 zł

119,70 zł

Przejdź do sklepu