Ile (pieniędzy) kosztuje wychowanie dzieci w Polsce

Wydatki w rodzinach na dzieci wzrosły. Jednym ze źródeł większych wydatków są pieniądze, które część rodzin otrzymuje w ramach programu „Rodzina 500 plus”. W zależności od dotychczasowego położenia materialnego rodzin ma on dla nich zróżnicowane konsekwencje. Dla części z nich oznacza pozytywną interwencję w ich ubóstwo i to nierzadko skrajne. Spora część rodzin dzięki programowi 500+ pojawiła się na rynku kredytowym i zyskała możliwość lewarowania się tymi pieniędzmi, zwiększając swoją konsumpcję oraz wydatki na dzieci.

Koszty wychowania dzieci, mierzone jako stopień pogorszenia standardu życia wynikający z wychowywania i utrzymania dziecka, są stosunkowo wysokie i sięgają od 15% do 30% budżetu rodziny. Koszty te zmieniają się w tym przedziale w zależności od liczby dzieci, ich wieku i etapu edukacji.

Dr Hanna Kelm, pracownik naukowy Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, ekspert Centrum im. Adama Smitha, powiedziała, że „posiadanie dzieci nie jest wyłącznie skutkiem ekonomicznych kalkulacji, jednak obawy potencjalnych rodziców o bezpieczeństwo ekonomiczne rodziny i jej poziom życia ciążą na decyzjach o posiadaniu i liczbie dzieci”. Dodała, że „niskim poziom dzietności polskich rodzin jest w części ciągle skutkiem obaw przed wysokimi kosztami posiadania dzieci, w tym kosztami utraconych możliwości zarobkowych”.

Raport Koszty wychowania dzieci w Polsce 2018

Z badań, które prowadziła, wynika, że wśród rodzin w Polsce największą grupę stanowią małżeństwa z dziećmi, lecz grupa ta, chociaż nadal najliczniejsza, zmniejsza się stopniowo od 1970 r. (według danych z Narodowych Spisów Powszechnych Ludności i Mieszkań w Polsce). Sytuacja ta spowodowana jest odkładaniem decyzji o rodzicielstwie (prawie ¼ małżeństw nie ma dzieci), rosnącą liczbą związków partnerskich (obecnie prawie 3% rodzin) oraz rodziców samotnie wychowujących dzieci (prawie 20% rodzin to matki samotnie wychowujące dzieci, a samotni ojcowie to 3% rodzin).

W związku z wprowadzeniem w Polsce w ostatnich kilku latach wielu nowych instrumentów polityki rodzinnej zwiększyły się również znacząco nakłady na politykę rodzinną. W okresie od 2014 do 2017 r. wydatki na politykę rodzinną w Polsce wzrosły z 1,75% PKB do 3,11% PKB.

Dr Hanna Kelm podkreśliła, że „pomimo tego, dochody z pracy zarobkowej są nadal głównym i najważniejszym źródłem utrzymania dla rodzin. Wychowanie dziecka, oprócz konieczności poniesienia znacznych nakładów finansowych, związane jest z koniecznością zaangażowania ogromnej ilości czasu. Czas poświęcony na wychowanie dziecka, a nie przeznaczony na pracę zarobkową, stanowi tzw. koszt traconych możliwości zarobkowych”.