REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kompensata należności – najważniejsze kwestie prawne

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
dr Rafał R. Wasilewski
doktor nauk prawnych, radca prawny prowadzący w Szczecinie kancelarię prawa gospodarczego Kancelaria Radcy Prawnego dr Rafał R. Wasilewski
Potrącenie wierzytelności może mieć znaczenie w przypadku ewentualnego postępowania sądowego.
Potrącenie wierzytelności może mieć znaczenie w przypadku ewentualnego postępowania sądowego.
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Czym jest kompensata należności? Co warto o niej wiedzieć? W jakich sytuacjach ma zastosowanie? Co nie może być objęte potrąceniem?

Kompensata należności

W przypadku współpracy gospodarczej pomiędzy przedsiębiorcami niejednokrotnie dochodzi do sporów na tle rozliczeń finansowych. Jeden z przedsiębiorców chce uzyskać zapłatę za towar czy usługę, a drugi przedsiębiorca np. kwestionuje prawidłowe wykonanie umowy lub nalicza kary umowne. Również w przypadku dwukierunkowej współpracy – wzajemnej sprzedaży czy świadczenia usług – obydwaj przedsiębiorcy wystawiają sobie faktury za towar czy usługi. W takich przypadkach często mówi się o dokonywaniu kompensaty. Co warto o niej wiedzieć?

REKLAMA

Kompensata – potrącenie

REKLAMA

Kompensata to potoczna nazwa uregulowanej prawem instytucji potrącenia. Zgodnie z art. 498 § 1 Kodeksu cywilnego (k.c.), Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Natomiast § 2 wskazuje, że Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

ABC sp. z o.o. wraz z dostarczeniem towaru (materiały biurowe) przedsiębiorcy X wręczyła mu fakturę na kwotę 500 zł (brutto) z terminem zapłaty przypadającym na 14 maja 2021 r. Przedsiębiorca X wykonywał na rzecz ABC sp. z o.o. usługi doradztwa biznesowego i z tego tytułu wystawił spółce fakturę na kwotę 1.200 zł (brutto), której termin płatności przypadał na 21 maja 2021 r. Obydwie wierzytelności są wymagalne, mają charakter pieniężny i nadają się do potrącenia. Na skutek potrącenia wierzytelność ABC sp. z o.o. wygaśnie, a przedsiębiorcy X nadal będzie przysługiwała zapłata co do kwoty 700 zł (brutto).

Forma potrącenia

Jak wynika z art. 499 k.c. Potrącenia dokonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe. Oznacza to, że dokonanie potrącenia (kompensaty) wymaga złożenia oświadczenia przez którąkolwiek ze stron. Odwołując się do przykładu, oświadczenie mógłby złożyć zarówno przedsiębiorca X, jak i ABC sp. z o.o.

REKLAMA

Przepisy nie wprowadzają żadnego wymogu co do formy potrącenia – nie musi mieć formy pisemnej. O ile dopuszczalne byłoby nawet ustne potrącenie, o tyle na wypadek ewentualnego sporu sądowego warto dokonać potrącenia choćby w formie dokumentu (np. e-mail).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ważne, aby składane oświadczenie wyraźnie wskazywało, że jego celem jest właśnie potrącenie. Również warto zadbać o to, aby składane oświadczenie dostatecznie konkretyzowało wierzytelności, które są objęte potrąceniem (np. podanie numerów faktur, dat ich wystawienia, kwot), na co wskazuje się w orzecznictwie sądowym (np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 26.03.2009 r., VI ACa 1278/08).

Co nie może być objęte potrąceniem?

Zgodnie z art. 505 k.c. nie mogą być umorzone przez potrącenie:

1) wierzytelności nieulegające zajęciu;

2) wierzytelności o dostarczenie środków utrzymania;

3) wierzytelności wynikające z czynów niedozwolonych;

4) wierzytelności, co do których potrącenie jest wyłączone przez przepisy szczególne.

Ponadto na zasadzie swobody umów (art. 3531 k.c.) strony co do zasady mogą w umowie zastrzec, że wynikające z niej wierzytelności nie mogą być potrącane (np. wyrok Sądu Najwyższego z 25.07.2013 r., II CSK 191/13).

Przedawnione wierzytelności mogą zostać potrącone, jeżeli w chwili, gdy potrącenie stało się możliwe, przedawnienie nie nastąpiło (art. 502 k.c.).

Potrącenie a spór sądowy

Potrącenie wierzytelności może mieć znaczenie w przypadku ewentualnego postępowania sądowego. Gdyby – jak w przykładzie – ABC sp. z o.o. kwestionowałaby, że wierzytelność przedsiębiorcy X jest należna i tym samym nie zgadzała się z potrąceniem, mogłaby dochodzić zapłaty należnych 500 zł przed sądem. W takim wypadku przedsiębiorca X w procesie mógłby ewentualnie podnieść zarzut potrącenia dochodzonej kwoty ze swoją wierzytelnością.

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że obecnie możliwość skorzystania z zarzutu potrącenia jest ograniczona. Zgodnie z art. 2031 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, Podstawą zarzutu potrącenia może być tylko wierzytelność pozwanego z tego samego stosunku prawnego co wierzytelność dochodzona przez powoda, chyba że wierzytelność pozwanego jest niesporna lub uprawdopodobniona dokumentem niepochodzącym wyłącznie od pozwanego. W naszym przykładzie, przedsiębiorca X mógłby zatem podnieść zarzut potrącenia, gdyby oprócz wystawionej faktury posiadałby inne dokumenty (np. zlecenie usługi, korespondencję w sprawie wykonywanej usługi).

Zarzut potrącenia może zostać podniesiony, zgodnie z art. 2031 § 2 k.p.c. nie później niż przy wdaniu się w spór co do istoty sprawy albo w terminie dwóch tygodni od dnia, gdy jego wierzytelność stała się wymagalna (np. gdyby jego wierzytelność stała się wymagalna dopiero w toku procesu sądowego). Ważne jest także, że według art. 2031 § 3 k.p.c. Zarzut potrącenia może zostać podniesiony tylko w piśmie procesowym. Do pisma tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące pozwu, z wyjątkiem przepisów dotyczących opłat. Oznacza to, że niewystarczające byłoby podnoszenie tego zarzutu ustnie podczas rozprawy.

dr Rafał R. Wasilewski, radca prawny

Więcej informacji znajdziesz w serwisie MOJA FIRMA

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Polska inwestycyjna zapaść – co hamuje rozwój i jak to zmienić?

Od 2015 roku stopa inwestycji w Polsce systematycznie spada. Choć może się to wydawać abstrakcyjnym wskaźnikiem makroekonomicznym, jego skutki odczuwamy wszyscy – wolniejsze tempo wzrostu gospodarczego, mniejszy przyrost zamożności, trudniejsza pogoń za Zachodem. Dlaczego tak się dzieje i czy można to odwrócić? O tym rozmawiali Szymon Glonek oraz dr Anna Szymańska z Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Firma za granicą jako narzędzie legalnej optymalizacji podatkowej. Fakty i mity

W dzisiejszych czasach, gdy przedsiębiorcy coraz częściej stają przed koniecznością konkurowania na globalnym rynku, pojęcie optymalizacji podatkowej staje się jednym z kluczowych elementów strategii biznesowej. Wiele osób kojarzy jednak przenoszenie firmy za granicę głównie z próbą unikania podatków lub wręcz z działaniami nielegalnymi. Tymczasem, właściwie zaplanowana firma za granicą może być w pełni legalnym i etycznym narzędziem zarządzania obciążeniami fiskalnymi. W tym artykule obalimy popularne mity, przedstawimy fakty, wyjaśnimy, które rozwiązania są legalne, a które mogą być uznane za agresywną optymalizację. Odpowiemy też na kluczowe pytanie: czy polski przedsiębiorca faktycznie zyskuje, przenosząc działalność poza Polskę?

5 sprawdzonych metod pozyskiwania klientów B2B, które działają w 2025 roku

Pozyskiwanie klientów biznesowych w 2025 roku wymaga elastyczności, innowacyjności i umiejętnego łączenia tradycyjnych oraz nowoczesnych metod sprzedaży. Zmieniające się preferencje klientów, rozwój technologii i rosnące znaczenie relacji międzyludzkich sprawiają, że firmy muszą dostosować swoje strategie, aby skutecznie docierać do nowych odbiorców. Dobry prawnik zadba o zgodność strategii z przepisami prawa oraz zapewni ochronę interesów firmy. Oto pięć sprawdzonych metod, które pomogą w pozyskiwaniu klientów w obecnym roku.

Family Business Future Summit - podsumowanie po konferencji

Pod koniec kwietnia niniejszego roku, odbyła się druga edycja wydarzenia Family Business Future Summit, które dedykowane jest przedsiębiorczości rodzinnej. Stolica Warmii i Mazur przez dwa dni gościła firmy rodzinne z całej Polski, aby esencjonalnie, inspirująco i innowacyjne opowiadać i rozmawiać o sukcesach oraz wyzwaniach stojących przed pionierami polskiej przedsiębiorczości.

REKLAMA

Fundacja rodzinna po dwóch latach – jak zmienia się myślenie o sukcesji?

Jeszcze kilka lat temu o sukcesji w firmach mówiło się niewiele. Przedsiębiorcy odsuwali tę kwestię na później, często z uwagi na brak gotowości, aby się z nią zmierzyć. Mówienie o śmierci właściciela, przekazaniu firmy i zabezpieczeniu rodziny wciąż należało do tematów „na później”.

Potencjał 33 GW z wiatraków na polskim morzu. To 57% zapotrzebowania kraju na energię. Co dalej z farmami wiatrowymi w 2026 i 2027 r.

Polski potencjał na wytwarzanie energii elektrycznej z wiatraków na morzu (offshore) wynosi 33 GW. To aż 57% rocznego zapotrzebowania kraju na energię. W 2026 i 2027 r. powstaną nowe farmy wiatrowe Baltic Power i Baltica 2. Jak zmieniają się przepisy? Co dalej?

Jak zwiększyć rentowność biura rachunkowego bez dodatkowych wydatków?

Branża księgowa to jedna z dziedzin, w których wynagrodzenie za świadczone usługi często jest mocno niedoszacowane, mimo tego, że błędy w księgowości mogą skutkować bardzo poważnymi konsekwencjami dla przedsiębiorców. W związku z tak doniosłą rolą biur rachunkowych powinny one dbać o poziom rentowności, który pozwoli właścicielom skupić się na podnoszeniu jakości świadczonych usług oraz większego spokoju, co niewątpliwie pozytywnie wpływa na dobrostan właścicieli biur oraz ich pracowników.

Samozatrudnieni i małe firmy w odwrocie? wzrasta liczba likwidowanych i zawieszanych działalności gospodarczych, co się dzieje

Według znawców tematu, czynniki decydujące ostatnio o likwidacji takich firm nie różnią się od tych sprzed roku. Znaczenie mają m.in. koszty prowadzenia biznesu, w tym składki zusowskie, a także oczekiwania finansowe pracowników.

REKLAMA

Szybki wzrost e-commerce mocno zależny od rozwoju nowych technologii: co pozwoli na zwiększenie zainteresowania zakupami online ze strony klientów

E-commerce czyli zakupy internetowe przestają być jedynie wygodną alternatywą dla handlu tradycyjnego – stają się doświadczeniem, którego jakość wyznaczają nie tylko oferta i cena, lecz także szybkość, elastyczność i przewidywalność dostawy oraz prostota ewentualnego zwrotu.

Przedsiębiorczość w Polsce ma się dobrze, mikroprzedsiębiorstwa minimalizując ryzyko działalności gospodarczej coraz częściej zaczynają od franczyzy

Najliczniejszą grupę firm zarejestrowanych w Polsce stanowią mikroprzedsiębiorstwa, a wśród nich ponad 87 tys. to podmioty działające w modelu franczyzowym. Jak zwracają uwagę ekonomiści ze Szkoły Głównej Handlowej, Polska jest liderem franczyzy w Europie Środkowo-Wschodniej.

REKLAMA