REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kompensata należności – najważniejsze kwestie prawne

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
dr Rafał R. Wasilewski
doktor nauk prawnych, radca prawny prowadzący w Szczecinie kancelarię prawa gospodarczego Kancelaria Radcy Prawnego dr Rafał R. Wasilewski
Potrącenie wierzytelności może mieć znaczenie w przypadku ewentualnego postępowania sądowego.
Potrącenie wierzytelności może mieć znaczenie w przypadku ewentualnego postępowania sądowego.
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Czym jest kompensata należności? Co warto o niej wiedzieć? W jakich sytuacjach ma zastosowanie? Co nie może być objęte potrąceniem?

Kompensata należności

W przypadku współpracy gospodarczej pomiędzy przedsiębiorcami niejednokrotnie dochodzi do sporów na tle rozliczeń finansowych. Jeden z przedsiębiorców chce uzyskać zapłatę za towar czy usługę, a drugi przedsiębiorca np. kwestionuje prawidłowe wykonanie umowy lub nalicza kary umowne. Również w przypadku dwukierunkowej współpracy – wzajemnej sprzedaży czy świadczenia usług – obydwaj przedsiębiorcy wystawiają sobie faktury za towar czy usługi. W takich przypadkach często mówi się o dokonywaniu kompensaty. Co warto o niej wiedzieć?

REKLAMA

Kompensata – potrącenie

REKLAMA

Kompensata to potoczna nazwa uregulowanej prawem instytucji potrącenia. Zgodnie z art. 498 § 1 Kodeksu cywilnego (k.c.), Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Natomiast § 2 wskazuje, że Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

ABC sp. z o.o. wraz z dostarczeniem towaru (materiały biurowe) przedsiębiorcy X wręczyła mu fakturę na kwotę 500 zł (brutto) z terminem zapłaty przypadającym na 14 maja 2021 r. Przedsiębiorca X wykonywał na rzecz ABC sp. z o.o. usługi doradztwa biznesowego i z tego tytułu wystawił spółce fakturę na kwotę 1.200 zł (brutto), której termin płatności przypadał na 21 maja 2021 r. Obydwie wierzytelności są wymagalne, mają charakter pieniężny i nadają się do potrącenia. Na skutek potrącenia wierzytelność ABC sp. z o.o. wygaśnie, a przedsiębiorcy X nadal będzie przysługiwała zapłata co do kwoty 700 zł (brutto).

Forma potrącenia

Jak wynika z art. 499 k.c. Potrącenia dokonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe. Oznacza to, że dokonanie potrącenia (kompensaty) wymaga złożenia oświadczenia przez którąkolwiek ze stron. Odwołując się do przykładu, oświadczenie mógłby złożyć zarówno przedsiębiorca X, jak i ABC sp. z o.o.

REKLAMA

Przepisy nie wprowadzają żadnego wymogu co do formy potrącenia – nie musi mieć formy pisemnej. O ile dopuszczalne byłoby nawet ustne potrącenie, o tyle na wypadek ewentualnego sporu sądowego warto dokonać potrącenia choćby w formie dokumentu (np. e-mail).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ważne, aby składane oświadczenie wyraźnie wskazywało, że jego celem jest właśnie potrącenie. Również warto zadbać o to, aby składane oświadczenie dostatecznie konkretyzowało wierzytelności, które są objęte potrąceniem (np. podanie numerów faktur, dat ich wystawienia, kwot), na co wskazuje się w orzecznictwie sądowym (np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 26.03.2009 r., VI ACa 1278/08).

Co nie może być objęte potrąceniem?

Zgodnie z art. 505 k.c. nie mogą być umorzone przez potrącenie:

1) wierzytelności nieulegające zajęciu;

2) wierzytelności o dostarczenie środków utrzymania;

3) wierzytelności wynikające z czynów niedozwolonych;

4) wierzytelności, co do których potrącenie jest wyłączone przez przepisy szczególne.

Ponadto na zasadzie swobody umów (art. 3531 k.c.) strony co do zasady mogą w umowie zastrzec, że wynikające z niej wierzytelności nie mogą być potrącane (np. wyrok Sądu Najwyższego z 25.07.2013 r., II CSK 191/13).

Przedawnione wierzytelności mogą zostać potrącone, jeżeli w chwili, gdy potrącenie stało się możliwe, przedawnienie nie nastąpiło (art. 502 k.c.).

Potrącenie a spór sądowy

Potrącenie wierzytelności może mieć znaczenie w przypadku ewentualnego postępowania sądowego. Gdyby – jak w przykładzie – ABC sp. z o.o. kwestionowałaby, że wierzytelność przedsiębiorcy X jest należna i tym samym nie zgadzała się z potrąceniem, mogłaby dochodzić zapłaty należnych 500 zł przed sądem. W takim wypadku przedsiębiorca X w procesie mógłby ewentualnie podnieść zarzut potrącenia dochodzonej kwoty ze swoją wierzytelnością.

Trzeba jednak zwrócić uwagę, że obecnie możliwość skorzystania z zarzutu potrącenia jest ograniczona. Zgodnie z art. 2031 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, Podstawą zarzutu potrącenia może być tylko wierzytelność pozwanego z tego samego stosunku prawnego co wierzytelność dochodzona przez powoda, chyba że wierzytelność pozwanego jest niesporna lub uprawdopodobniona dokumentem niepochodzącym wyłącznie od pozwanego. W naszym przykładzie, przedsiębiorca X mógłby zatem podnieść zarzut potrącenia, gdyby oprócz wystawionej faktury posiadałby inne dokumenty (np. zlecenie usługi, korespondencję w sprawie wykonywanej usługi).

Zarzut potrącenia może zostać podniesiony, zgodnie z art. 2031 § 2 k.p.c. nie później niż przy wdaniu się w spór co do istoty sprawy albo w terminie dwóch tygodni od dnia, gdy jego wierzytelność stała się wymagalna (np. gdyby jego wierzytelność stała się wymagalna dopiero w toku procesu sądowego). Ważne jest także, że według art. 2031 § 3 k.p.c. Zarzut potrącenia może zostać podniesiony tylko w piśmie procesowym. Do pisma tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące pozwu, z wyjątkiem przepisów dotyczących opłat. Oznacza to, że niewystarczające byłoby podnoszenie tego zarzutu ustnie podczas rozprawy.

dr Rafał R. Wasilewski, radca prawny

Więcej informacji znajdziesz w serwisie MOJA FIRMA

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy wspólnik mniejszościowy zawsze jest na straconej pozycji?

Wspólnik posiadający mniejszościowy pakiet udziałów w spółce z o.o. nie musi już na starcie znajdować się na przegranej pozycji w potencjalnym sporze ze wspólnikiem większościowym. Kluczowe jest, aby taki udziałowiec znał swoje prawa w spółce oraz aktywnie i umiejętnie z nich korzystał, co w ostatecznym rozrachunku może przyczynić się do skutecznej obrony interesu wspólnika mniejszościowego i zachowania przez niego wpływu na spółkę.

Polski Akt o Dostępności – jakie zmiany czekają przedsiębiorców?

Od 28 czerwca 2025 r. produkty i usługi wprowadzane na rynek będą musiały spełniać określone wymogi i być dostosowane również do osób z niepełnosprawnościami. To oznacza wiele zmian również dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Polski Akt o Dostępności – jak się przygotować?

Już pod koniec czerwca wchodzi w życie Polski Akt o Dostępności. Nowe przepisy oznaczają dla przedsiębiorców nie tylko obowiązki, ale i nowe możliwości. Kogo dotyczą te zmiany? Co czeka konsumentów, a co przedsiębiorców? Skąd można wziąć pieniądze na ich wprowadzenie?

Zaprojektuj z nami swoją pierwszą innowację – poznaj bezpłatną usługę Innovation Coach i weź udział w wydarzeniu w Łodzi

W dobie dynamicznych zmian technologicznych i rosnącej konkurencji, przedsiębiorcy coraz częściej poszukują sposobów na wdrażanie innowacji w swoich firmach. Nie każdy jednak wie, od czego zacząć, jak zdobyć fundusze na rozwój, czy jak skutecznie przejść przez proces planowania i realizacji innowacyjnego projektu.

REKLAMA

Odroczenie terminu płatności składek ZUS. Kto i na jakich zasadach może skorzystać z odroczenia terminu płatności składek?

Odroczenie terminu płatności składek ZUS. Kto i na jakich zasadach może skorzystać z odroczenia terminu płatności składek? W ubiegłym roku z odroczenia terminu płatności składek najczęściej korzystali mali płatnicy.

Przewodnik po spółce w Delaware – wszystko, co musisz wiedzieć zanim założysz firmę w USA

Założenie spółki w Stanach Zjednoczonych, a w szczególności w stanie Delaware, to marzenie wielu przedsiębiorców – zarówno z Polski, jak i z całego świata. Delaware od dekad uważany jest za światowe centrum dla biznesu dzięki swojej wyjątkowej legislacji, przyjaznemu klimatowi dla przedsiębiorców oraz elastycznym strukturze prawnej. Ale czy spółka w Delaware to dobry wybór dla każdego? I co warto wiedzieć zanim złożysz wniosek o rejestrację?

Europejski Akt Dostępności zacznie obowiązywać od 28 czerwca 2025 roku. Za niespełnienie wymagań dyrektywy wysokie kary

Zbliża się termin, od którego wszystkie firmy świadczące określone usługi lub sprzedające wybrane produkty będą musiały zapewnić ich dostępność dla osób z niepełnosprawnościami. Od 28 czerwca 2025 r. niespełnienie wymagań może wiązać się z wysokimi grzywnami oraz utratą reputacji.

JDG a spółka z o.o. Którą formę działalności wybrać? [Porównanie]

Podejmując decyzję o własnym biznesie, każdy przedsiębiorca staje przed wyborem formy działalności. Większość z nas waha się pomiędzy jednoosobową działalnością gospodarczą (JDG) a spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.). Każda z tych form ma swoje plusy i minusy. W artykule spróbuję przybliżyć czym się różnią.

REKLAMA

Pożyczka dla firm: Szansa na rozwój czy ryzyko?

Prowadzisz firmę? Na pewno doświadczasz różnych wyzwań związanych z zarządzaniem własnym biznesem. Zmieniające się trendy, rosnąca konkurencja, potrzeba implementowania nowych technologii – to tylko niektóre z powodów, dla których musisz stale szukać sposobów na rozwój i reklamę. Pytanie nierzadko brzmi, skąd wziąć na to pieniądze?

Prognozy: zamiast powrotu Koniunktury, europejskie firmy może dotknąć fala bankructw na niespotykaną dotąd skalę

Po kilku latach wysokiej inflacji i restrykcyjnej polityki pieniężnej banków centralnych, europejskie przedsiębiorstwa z nadzieją patrzyły na rok 2025, oczekując wreszcie wzrostu gospodarczego. W obecnej sytuacji geopolitycznej trudno jednak zachować optymizm.

REKLAMA