Zarządzanie gotówką

Wysokie saldo gotówki powoduje powstawanie w przedsiębiorstwie kosztów utraconych korzyści, ponieważ tzw. wolne pieniądze nie przynoszą dodatkowego dochodu w postaci odsetek. Zbyt niskie saldo również jest niebezpieczne, bo firma może mieć kłopoty z realizacją bieżących opłat i zobowiązań. Żeby utrzymać prawidłowy stan środków, zarząd powinien skupić się motywach utrzymywania gotówki. Są one następujące:

• transakcyjny - wynika z konieczności płacenia za bieżące zobowiązania.

• przezorności - wynika z konieczności zapłaty za nieprzewidziane zakupy, konieczne do dalszego funkcjonowania firmy. Wiąże się również z niepewnością przedsiębiorstwa do otrzymania należnych jej środków pieniężnych od odbiorców.

• spekulacyjny - wynika z utrzymywania środków pieniężnych przeznaczonych na zakupy o charakterze spekulacyjnym.

Analizując powyższe można stwierdzić - królestwo dla Tego, który powie ile gotówki trzeba utrzymywać, by nie było jej zbyt mało, ani zbyt dużo. Odpowiedź na tak postawione pytanie dają modele służące do optymalizacji gotówki.

Model Baumola jest bardzo podobny do modelu, opisywanego we wcześniejszych częściach cyklu, umożliwiającego optymalizację poziomu utrzymywanych zapasów. Porównuje ze sobą dwa rodzaje kosztów: związane z pozostawieniem gotówki w dyspozycji firmy (koszty utraconych korzyści) oraz związane z opłatami za transfer gotówki (na przykład opłaty za sprzedaż papierów wartościowych).

Przedsiębiorstwo powinno, utrzymywać taki zasób gotówki, przy którym oba rodzaje kosztów będą najkorzystniejsze. Optymalny poziom środków pieniężnych w modelu Baumola wyznacza się za pomocą wzoru:

gdzie:

G wartość gotówki,

KT koszty jednej transakcji transferu gotówki

Z całkowite zapotrzebowanie na sumę gotówki w okresie,

K koszty utraconych korzyści,

To kolejne rozwiązanie, które ułatwia kontrolę utrzymywanej gotówki na poziomie pożądanym przez przedsiębiorstwo. Model Baumola zakładał, że zapotrzebowanie na gotówkę jest stałe. W praktyce sytuacja taka występuje jednak bardzo rzadko. Model Millera-Orra eliminuje tę wadę.

W celu poprawnego zastosowania modelu Millera-Orra trzeba wyznaczyć kilka parametrów umożliwiających sterowanie gotówką. Są to:

• dolny limit gotówki - limit poniżej, którego przedsiębiorstwo może mieć problemy z terminowym regulowaniem zobowiązań.

• górny limit gotówki, jest to taki poziom gotówki, którego przekroczenie wiąże się ponoszeniem koszów utraconych korzyści;