REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zarządzanie gotówką

Jacek Folga
Dymnicki Marcin
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Środki pieniężne w firmie powinny być na optymalnym poziomie – ani zbyt niskim, ani zbyt wysokim.

Wysokie saldo gotówki powoduje powstawanie w przedsiębiorstwie kosztów utraconych korzyści, ponieważ tzw. wolne pieniądze nie przynoszą dodatkowego dochodu w postaci odsetek. Zbyt niskie saldo również jest niebezpieczne, bo firma może mieć kłopoty z realizacją bieżących opłat i zobowiązań. Żeby utrzymać prawidłowy stan środków, zarząd powinien skupić się motywach utrzymywania gotówki. Są one następujące:

REKLAMA

• transakcyjny - wynika z konieczności płacenia za bieżące zobowiązania.

• przezorności - wynika z konieczności zapłaty za nieprzewidziane zakupy, konieczne do dalszego funkcjonowania firmy. Wiąże się również z niepewnością przedsiębiorstwa do otrzymania należnych jej środków pieniężnych od odbiorców.

• spekulacyjny - wynika z utrzymywania środków pieniężnych przeznaczonych na zakupy o charakterze spekulacyjnym.

Analizując powyższe można stwierdzić - królestwo dla Tego, który powie ile gotówki trzeba utrzymywać, by nie było jej zbyt mało, ani zbyt dużo. Odpowiedź na tak postawione pytanie dają modele służące do optymalizacji gotówki.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Model Baumola

REKLAMA

Model Baumola jest bardzo podobny do modelu, opisywanego we wcześniejszych częściach cyklu, umożliwiającego optymalizację poziomu utrzymywanych zapasów. Porównuje ze sobą dwa rodzaje kosztów: związane z pozostawieniem gotówki w dyspozycji firmy (koszty utraconych korzyści) oraz związane z opłatami za transfer gotówki (na przykład opłaty za sprzedaż papierów wartościowych).

Przedsiębiorstwo powinno, utrzymywać taki zasób gotówki, przy którym oba rodzaje kosztów będą najkorzystniejsze. Optymalny poziom środków pieniężnych w modelu Baumola wyznacza się za pomocą wzoru:

gdzie:

G wartość gotówki,

KT koszty jednej transakcji transferu gotówki

Z całkowite zapotrzebowanie na sumę gotówki w okresie,

K koszty utraconych korzyści,

Model Millera-Orra

To kolejne rozwiązanie, które ułatwia kontrolę utrzymywanej gotówki na poziomie pożądanym przez przedsiębiorstwo. Model Baumola zakładał, że zapotrzebowanie na gotówkę jest stałe. W praktyce sytuacja taka występuje jednak bardzo rzadko. Model Millera-Orra eliminuje tę wadę.

W celu poprawnego zastosowania modelu Millera-Orra trzeba wyznaczyć kilka parametrów umożliwiających sterowanie gotówką. Są to:

• dolny limit gotówki - limit poniżej, którego przedsiębiorstwo może mieć problemy z terminowym regulowaniem zobowiązań.

• górny limit gotówki, jest to taki poziom gotówki, którego przekroczenie wiąże się ponoszeniem koszów utraconych korzyści;

• poziom odnowienia gotówki, czyli optymalna wielkość gotówki utrzymywanej przez firmę.

Zacznijmy od wyznaczenia poziomu odnowienia gotówki. Punkt odnowienia gotówki wyznacza się za pomocą wzoru:

gdzie:

PO punkt optymalny(odnowienia gotówki),

T koszty jednej transakcji transferu gotówki (w szczególności opłaty za zakup i sprzedaż papierów wartościowych, opłaty bankowe itp.),

S2 wariancja (zmienność) dziennego stanu środków pieniężnych. Obliczana jest na podstawie historycznych wartości dziennego salda netto środków pieniężnych,

K koszty utraconych korzyści,

DL dolny limit gotówki.

Górny limit utrzymywanej gotówki ustalić można według wzoru:

GL= 3PO - 2DL

GL górny limit gotówki,

PO poziom optymalny,

DL dolny limit gotówki.

Limit dolny jest wynikiem wiedzy eksperckiej menedżerów i opiera się na dotychczasowych doświadczeniach w zakresie zarządzania gotówką.

REKLAMA

Znajomość górnego i dolnego limitu gotówki ułatwia sterowanie saldem utrzymywanych środków pieniężnych. W przypadku, gdy saldo gotówki przekroczy górny limit, przedsiębiorstwo powinno zainwestować wolne środki (np. na zakup papierów wartościowych) tak, by osiągnęły wartość poziomu optymalnego. W przypadku osiągnięcia limitu dolnego, firma powinna z kolei pozyskać dodatkowe środki do optymalnej wysokości, np. sprzedając papiery wartościowe.

Rysunek 1 prezentuje jak można zastosować model Millera - Orra w praktyce. Czerwona linia to saldo gotówki w poszczególnych dniach. Jeśli osiągnie poziom górnego limitu gotówki, firma powinna zainwestować gotówkę, żeby osiągnąć jej wartość odpowiadającą punktowi optymalnemu. W przypadku, gdy saldo osiągnie dolny limit, powinna pozyskać środki z tego samego powodu.

Cash pooling

Zarządzanie gotówką to nie tylko sterowanie poziomem utrzymywanych środków pieniężnych, ale również efektywne wykorzystanie salda, pozostających do dyspozycji przedsiębiorstwa, pieniędzy. Coraz bardziej popularnym rozwiązaniem stosowanym w tym celu jest cash pooling. Cash pooling służy do poprawy wyniku z tytułu otrzymywanych i płaconych odsetek. Zazwyczaj jest wykorzystywany przez przedsiębiorstwa wielooddziałowe, gdzie oddziały muszą posiadać odrębne rachunki bankowe.

Jak działa cash pooling? Salda środków pieniężnych z poszczególnych rachunków oddziałów są transferowane na jeden rachunek główny. Po transferze, dla jednego skumulowanego salda, wyliczany jest wynik odsetkowy. Jest on o wiele lepszy niż w przypadku naliczania odsetek odrębnie dla każdego z rachunków.

Przykład:

Firma ZEFIR posiada 3 oddziały. Każdy ma odrębny rachunek bankowy. Przeciętne salda gotówki utrzymywane na rachunkach bankowych każdego z oddziałów za ostatni rok wynosiły:

Oddział 1: saldo = 300 000 PLN, oprocentowanie= 4%

Oddział 2: saldo = - 100 000 PLN, oprocentowanie= 5%

Oddział 3: saldo = 40 000 PLN, oprocentowanie= 3%

Przy zastosowaniu cash pooling'u oprocentowanie depozytu wyniesie 4%, a oprocentowanie kredytu wyniesie 5%.

Wynik odsetkowy bez zastosowania cash poolingu:

300 000 x 0,04 + (-100 000) x 0,05 + 40 000 x 0,03 = 8 200 PLN

Wynik odsetkowy przy zastosowaniu cash poolingu (oprocentowanie dla depozytu):

(300 000 - 100 000 + 40 000) = 240 000 x 0,04 = 9 600 PLN.

Dodatkowy zysk z zastosowania cash poolingu = 9 600 - 8 200 = 1400 PLN.

Widać wyraźnie, że zastosowanie cash poolingu pozwoliło firmie zarobić dodatkowe 1 400 zł. Podobnie będzie w przypadku salda ujemnego. Odsetki, które firma powinna zapłacić będą mniejsze, niż te naliczane dla każdego salda osobno.

Oczywiście decydując się na umowę cash poolingu należy dokładnie ją przeanalizować, aby oferowane stawki oprocentowania były korzystne po koncentracji salda.

Przedsiębiorstwo może spotkać się z następującymi rodzajami cash poolingu: interest pooling oraz zero balancing. W obu przypadkach wynik odsetkowy jest naliczany poprzez zsumowanie sald na poszczególnych rachunkach bankowych. Jednak w interest pooling nie następuje fizyczny transfer środków pieniężnych na rachunek główny. Taki transfer następuje natomiast przy zastosowaniu zero balancing. Odbywa się on na zakończenie dnia z sald poszczególnych rachunków na jeden rachunek zbiorczy. Na początek nowego dnia salda zostają przywrócone. Całość transakcji nadzoruje pool leader, którym jest bank.

Cash collection

Kolejnym narzędziem stosowanym w ramach zarządzania gotówką jest cash collection, który umożliwia szybszy spływ gotówki do firmy. Jednak nie należy go utożsamiać z remedium na opóźnienia w płatnościach przez odbiorców.

Stosowanie cash collection eliminuje utrudnienia, jakie wynikają z posiadania kilku rachunków bankowych przez różne oddziały jednej firmy. Umożliwia szybkie przesyłanie i gromadzenie gotówki na jednym rachunku głównym, przez wykorzystanie pracy partnerów transakcji. Do partnerów zalicza się głownie: filie banku, który prowadzi usługę, oddziały banków pozostałych, specjalistyczne firmy zajmujące się odbieraniem i konwojem gotówki.

Podstawowa korzyść cash collection to koncentracja wszystkich wpływów gotówki na jednym rachunku bankowym, co umożliwia znaczne ograniczenie kosztów związanych z administrowaniem kilkoma rachunkami. Kolejna korzyść to fakt, że przedsiębiorstwo szybciej dysponuje pulą środków pieniężnych i tym samym może lepiej zarządzać płynnością. Transfer gotówki z kilku rachunków w jedno miejsce, zapewnia efektywne wykorzystanie pieniędzy.

Lokata overnight

Czy firma z nadwyżką środków pieniężnych, może osiągnąć dobry przychód z odsetek, mając jednocześnie tę gotówkę do szybkiej dyspozycji? Tak, w tym przypadku dobrym rozwiązaniem będzie lokata overnight. To taki depozyt, w którym pieniądze są zablokowane na koncie na jedną noc lub dobę (w zależności od banku). W tym czasie bank nalicza odsetki. Firma oddaje do dyspozycji banku określoną kwotę, która następnie jest przekształcana na lokatę. Podpisując umowę, można dokładnie określić, jaka kwota automatycznie powinna być na koniec każdego dnia blokowana na lokacie. Bardzo często banki określają minimalną kwotę, która może być podstawą do tworzenia lokaty overnight. Oprocentowanie takiej lokaty jest wyższe niż rachunku bieżącego, ale niższe od zwykłej lokaty terminowej. Takie wypośrodkowane oprocentowanie powoduje jednak, że firma otrzymuje korzyść w postaci większej dyspozycji środkami, przy jednoczesnym zapewnieniu sobie atrakcyjnego dochodu odsetkowego.

Direct debit

Kolejnym narzędziem jest direct debit (polecenie zapłaty). Polega ono na automatycznym obciążaniu rachunku klienta. Wykorzystywane jest do regulowania cyklicznie powtarzających się zobowiązań. Rozliczanie transakcji odbywa się bezgotówkowo, a obciążenie rachunku odbywa się po otrzymaniu pisemnej zgody dłużnika. Takie rozwiązanie jest korzystne zarówno dla wierzyciela, jak i dłużnika. Wierzyciel otrzymuje terminowe płatności, natomiast dłużnik oszczędza na kosztach transakcyjnych. Oczywiście należy mieć świadomość, że zgodę na obciążanie rachunku wyrażą tylko rzetelni płatnicy. Jednak zgody na obciążanie rachunku nie można utożsamiać z doskonałą zdolnością kredytową. Może się okazać, że klient wyrazi zgodę na obciążanie rachunku, a faktycznie nie będzie posiadał odpowiedniego salda wolnych środków. O takiej sytuacji wierzyciela poinformuje Krajowa Izba Rozliczeniowa. Cały proces praktycznego wykorzystania polecenia zapłaty rozpoczyna wierzyciel, który przesyła do banku informacje potrzebne do obciążenia rachunku dłużnika. Bank dokonuje inkasa kwoty z rachunku klienta i przesyła wierzycielowi raport na temat transakcji zrealizowanych pozytywnie i niemożliwych do przeprowadzenia ze względu na brak pieniędzy na koncie dłużnika. W przypadku stosowania polecenia zapłaty należy pamiętać o ograniczeniach tego narzędzia. Po pierwsze, oba banki prowadzące rachunki wierzyciela i dłużnika powinny mieć zawartą umowę umożliwiającą wykorzystanie polecenia zapłaty. Pojedyncza transakcja w przypadku osób fizycznych nie może przekroczyć równowartości 1 000 EUR, a w przypadku pozostałych podmiotów 50 000 EUR. Ponadto dłużnik może odwołać zrealizowaną transakcję. Osoby fizyczne mają na to 30 dni, a podmioty pozostałe 5 dni.

Rys. 1. Przykład zastosowania modelu Millera - Orra w praktyce

Marcin Dymnicki, Jacek Folga

Źródło: Twój Biznes

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Podatek dochodowy 2025: skala podatkowa, podatek liniowy czy ryczałt. Trzeba szybko decydować się na wybór formy opodatkowania, jaki termin - do kiedy

Przedsiębiorcy mogą co roku korzystać z innej – jednej z trzech możliwych – form podatku dochodowego od przychodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej. Poza wysokością samego podatku, jaki trzeba będzie zapłacić, teraz forma opodatkowania wpływa również na wysokość obciążeń z tytułu składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Raportowanie ESG: jak się przygotować, wdrażanie, wady i zalety. Czy czekają nas zmiany? [WYWIAD]

Raportowanie ESG: jak firma powinna się przygotować? Czym jest ESG? Jak wdrożyć system ESG w firmie. Czy ESG jest potrzebne? Jak ESG wpływa na rynek pracy? Jakie są wady i zalety ESG? Co należałoby zmienić w przepisach stanowiących o ESG?

Zarządzanie kryzysowe czyli jak przetrwać biznesowy sztorm - wskazówki, przykłady, inspiracje

Załóżmy, że jako kapitan statku (CEO) niespodziewanie napotykasz gwałtowny sztorm (sytuację kryzysową lub problemową). Bez odpowiednich narzędzi nawigacyjnych, takich jak mapa, kompas czy plan awaryjny, Twoje szanse na bezpieczne dotarcie do portu znacząco maleją. Ryzykujesz nawet sam fakt przetrwania. W świecie biznesu takim zestawem narzędzi jest Księga Komunikacji Kryzysowej – kluczowy element, który każda firma, niezależnie od jej wielkości czy branży, powinna mieć zawsze pod ręką.

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Sprzedaż majątku przedsiębiorstwa w ramach postępowania restrukturyzacyjnego ma sens tylko wtedy, gdy z ekonomicznego punktu widzenia nie ma większych szans na uzdrowienie jego sytuacji, bądź gdy spieniężenie części przedsiębiorstwa może znacznie usprawnić restrukturyzację.

REKLAMA

Ile jednoosobowych firm zamknięto w 2024 r.? A ile zawieszono? [Dane z CEIDG]

W 2024 r. o 4,8 proc. spadła liczba wniosków dotyczących zamknięcia jednoosobowej działalności gospodarczej. Czy to oznacza lepsze warunki do prowadzenia biznesu? Niekoniecznie. Jak widzą to eksperci?

Rozdzielność majątkowa a upadłość i restrukturyzacja

Ogłoszenie upadłości prowadzi do powstania między małżonkami ustroju rozdzielności majątkowej, a majątek wspólny wchodzi w skład masy upadłości. Drugi z małżonków, który nie został objęty postanowieniem o ogłoszeniu upadłości, ma prawo domagać się spłaty równowartości swojej części tego majątku. Otwarcie restrukturyzacji nie powoduje tak daleko idących skutków.

Wygrywamy dzięki pracownikom [WYWIAD]

Rozmowa z Beatą Rosłan, dyrektorką HR w Jacobs Douwe Egberts, o tym, jak skuteczna polityka personalna wspiera budowanie pozycji lidera w branży.

Zespół marketingu w organizacji czy outsourcing usług – które rozwiązanie jest lepsze?

Lepiej inwestować w wewnętrzny zespół marketingowy czy może bardziej opłacalnym rozwiązaniem jest outsourcing usług marketingowych? Marketing odgrywa kluczową rolę w sukcesie każdej organizacji. W dobie cyfryzacji i rosnącej konkurencji firmy muszą stale dbać o swoją obecność na rynku, budować markę oraz skutecznie docierać do klientów.

REKLAMA

Rekompensata dla rolnika za brak zapłaty za sprzedane produkty rolne. Wnioski tylko do 31 marca 2025 r.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przypomina, że od 1 lutego do 31 marca 2025 r. producent rolny lub grupa może złożyć do oddziału terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR) wniosek o przyznanie rekompensaty z tytułu nieotrzymania zapłaty za sprzedane produkty rolne od podmiotu prowadzącego skup, przechowywanie, obróbkę lub przetwórstwo produktów rolnych, który stał się niewypłacalny w 2023 lub 2024 r. - w rozumieniu ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa (FOR).

Zintegrowane raportowanie ESG zaczyna już być standardem. Czy w Polsce też?

96% czołowych firm na świecie raportuje zrównoważony rozwój, a 82% włącza dane ESG do raportów rocznych. W Polsce 89% dużych firm publikuje takie raporty, ale tylko 22% działa zgodnie ze standardami ESRS, co stanowi wyzwanie dla konkurencyjności na rynku UE.

REKLAMA