REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Należności i zobowiązania w umowie mogą być określone w walucie obcej

Tomasz Król
prawnik - prawo pracy, cywilne, gospodarcze, administracyjne, podatki, ubezpieczenia społeczne, sektor publiczny
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Od 24 stycznia 2009 r. przedsiębiorcy mogą bez prawnych przeszkód podpisywać umowy rozliczane w walutach obcych. Od tej daty przestała obowiązywać zasada walutowości, która nakazywała do rozliczeń umów przez przedsiębiorców stosować walutę polską. Tego dnia weszła w życie zmiana art. 358 Kodeksu cywilnego oraz uchylony został art. 9 pkt 1 Prawa dewizowego.

REKLAMA

Nowelizacja zniosła ograniczenie możliwości podpisywania przez przedsiębiorców umów rozliczanych w walutach obcych. Przed nowelizacją Kodeksu cywilnego (dalej: k.c.) wzajemne rozliczenia przedsiębiorców musiały być przeprowadzane w złotówkach (zasada walutowości) - art. 358 k.c. Pomimo że złamanie tego zakazu oznaczało nieważność umowy, w ostatnich latach przepis ten był w praktyce nieprzestrzegany przez przedsiębiorców.

REKLAMA

Istniejące wyjątki od zasady walutowości wynikały z odrębnych ustaw, np. ustawy - Prawo dewizowe. Powodowało to stan niepewności co do tego, kiedy można umowę rozliczyć np. w euro, choćby z uwagi na stale rosnącą liczbę ustaw regulujących funkcjonowanie gospodarki. Wyjątki od zasady walutowości przewidziane były m.in. przez Prawo dewizowe oraz rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie ogólnych zezwoleń dewizowych. Wyjątki wynikające z przepisów nie dotyczyły zasadniczo transakcji zawieranych przez rezydentów w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej (większe możliwości w tym zakresie miały osoby nieprowadzące działalności gospodarczej). W praktyce przedsiębiorcy często musieli się starać o uzyskanie indywidualnego zezwolenia dewizowego udzielanego przez Prezesa NBP.

Dzięki nowelizacji art. 358 k.c. możliwe jest regulowanie na terenie Polski należności związanych z działalnością gospodarczą w walucie obcej. Nie oznacza to automatycznie, że po podpisaniu umowy przewidującej uregulowanie należności w euro przedsiębiorca będzie musiał zakupić na rynku kantorowym lub w banku euro i przekazać je kontrahentowi. W uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej stwierdzono:

REKLAMA

Konsekwencją wprowadzenia reguły umożliwiającej przeliczanie świadczeń w walutach obcych na złote powinno być określenie sposobu tego przeliczania (wskazanie kursu waluty) w razie braku odpowiedniego postanowienia w umowie. Dopuszczalne są tu dwie możliwości - odesłanie do zwyczaju (jak w art. 41 ust. 2 Prawa wekslowego) lub ustanowienie metody przeliczania w ustawie. Projekt proponuje to drugie - wskazanie jako właściwego (w braku regulacji w umowie czy innym źródle zobowiązania) średniego kursu NBP z dnia wymagalności długu.

Przedsiębiorca może więc po podpisaniu umowy w euro uregulować należność w złotówkach, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna nie zastrzegają zapłaty w walucie obcej. Podpisując umowę, w której zobowiązanie wyrażone jest w euro, należy więc sprawdzić, czy zawiera ona zastrzeżenie, że również płatność zobowiązania ma być dokonana w walucie obcej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

PRZYKŁAD

Firma podpisała umowę na zakup towaru o wartości 1 mln euro. W umowie zapisano, że wartość towaru jest wyrażona w euro, ale żadna ze stron umowy nie umieściła w niej zastrzeżenia, że także płatność ma być dokonana w euro. Dlatego kupujący może według swojego wyboru zapłacić w terminie 1 mln euro lub równowartość w złotych tej kwoty, wykorzystując do jej przeliczenia kurs średni ogłaszany przez NBP z dnia wymagalności roszczenia.

Artykuł 358 k.c. nie zezwala, aby umowa wyrażona w euro została bez akceptacji drugiej strony umowy rozliczona np. w dolarach.

PRZYKŁAD

Firma kupiła towar za 1 mln euro. Wartość zobowiązania wyrażona została w euro, ale umowa nie zawierała zastrzeżenia, że płatność musi być dokonana w euro. Kupujący postanowił, że zobowiązanie ureguluje w dolarach. Jest to niemożliwe, gdyż art. 358 k.c. przewiduje w takiej sytuacji możliwość uiszczenia przez kupującego należności tylko w euro lub w złotówkach. Wbrew drugiej stronie umowy nie można wybrać dowolnej waluty do uregulowania należności.

Artykuł 358 k.c. przyznaje ważne uprawnienie wierzycielowi. Przysługuje ono tylko wtedy, gdy dłużnik popadł w zwłokę. W tym przypadku wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia w walucie polskiej według kursu średniego ogłaszanego przez NBP z dnia, w którym zapłata jest dokonana. Jest to możliwe, nawet gdy umowa wyraźnie zastrzega, że płatność ma być dokonana np. w euro.

Tabela. Zasada walutowości po nowelizacji

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

PRZYKŁAD

Firma podpisała umowę na zakup towaru. Zapisano w niej, że płatność ma być dokonana w euro. Nabywca nie zapłacił w terminie. Sprzedawca może żądać spełnienia świadczenia w złotówkach według kursu średniego ogłaszanego przez NBP z dnia, w którym zapłata jest dokonana.

W uzasadnieniu projektu ustawy nowelizującej tak opisano to uprawnienie wierzyciela:

W razie dużych wahań kursu waluty, w której wyrażono świadczenie, istnieje bowiem niebezpieczeństwo, że dłużnik będzie zainteresowany w opóźnianiu płatności. Jeżeli bowiem przeliczenie zostaje dokonane na dzień wymagalności, a kurs waluty obcej rośnie, dłużnik posiadający tę walutę zyskuje na zwłoce, a traci wierzyciel, który w chwili zapłaty nie będzie mógł za uzyskaną sumę w złotych nabyć tej ilości waluty obcej, na jaką opiewała umowa. Przy znacznej zmianie kursu waluty straty wierzyciela nie zrekompensują mu odsetki ustawowe za opóźnienie.

• ustawa z 23 października 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz ustawy - Prawo dewizowe - Dz.U. Nr 228, poz. 1506

Tomasz Król

konsultant podatkowy

Źródło: Monitor Księgowego

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Podatek dochodowy 2025: skala podatkowa, podatek liniowy czy ryczałt. Trzeba szybko decydować się na wybór formy opodatkowania, jaki termin - do kiedy

Przedsiębiorcy mogą co roku korzystać z innej – jednej z trzech możliwych – form podatku dochodowego od przychodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej. Poza wysokością samego podatku, jaki trzeba będzie zapłacić, teraz forma opodatkowania wpływa również na wysokość obciążeń z tytułu składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Raportowanie ESG: jak się przygotować, wdrażanie, wady i zalety. Czy czekają nas zmiany? [WYWIAD]

Raportowanie ESG: jak firma powinna się przygotować? Czym jest ESG? Jak wdrożyć system ESG w firmie. Czy ESG jest potrzebne? Jak ESG wpływa na rynek pracy? Jakie są wady i zalety ESG? Co należałoby zmienić w przepisach stanowiących o ESG?

Zarządzanie kryzysowe czyli jak przetrwać biznesowy sztorm - wskazówki, przykłady, inspiracje

Załóżmy, że jako kapitan statku (CEO) niespodziewanie napotykasz gwałtowny sztorm (sytuację kryzysową lub problemową). Bez odpowiednich narzędzi nawigacyjnych, takich jak mapa, kompas czy plan awaryjny, Twoje szanse na bezpieczne dotarcie do portu znacząco maleją. Ryzykujesz nawet sam fakt przetrwania. W świecie biznesu takim zestawem narzędzi jest Księga Komunikacji Kryzysowej – kluczowy element, który każda firma, niezależnie od jej wielkości czy branży, powinna mieć zawsze pod ręką.

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Sprzedaż majątku przedsiębiorstwa w ramach postępowania restrukturyzacyjnego ma sens tylko wtedy, gdy z ekonomicznego punktu widzenia nie ma większych szans na uzdrowienie jego sytuacji, bądź gdy spieniężenie części przedsiębiorstwa może znacznie usprawnić restrukturyzację.

REKLAMA

Ile jednoosobowych firm zamknięto w 2024 r.? A ile zawieszono? [Dane z CEIDG]

W 2024 r. o 4,8 proc. spadła liczba wniosków dotyczących zamknięcia jednoosobowej działalności gospodarczej. Czy to oznacza lepsze warunki do prowadzenia biznesu? Niekoniecznie. Jak widzą to eksperci?

Rozdzielność majątkowa a upadłość i restrukturyzacja

Ogłoszenie upadłości prowadzi do powstania między małżonkami ustroju rozdzielności majątkowej, a majątek wspólny wchodzi w skład masy upadłości. Drugi z małżonków, który nie został objęty postanowieniem o ogłoszeniu upadłości, ma prawo domagać się spłaty równowartości swojej części tego majątku. Otwarcie restrukturyzacji nie powoduje tak daleko idących skutków.

Wygrywamy dzięki pracownikom [WYWIAD]

Rozmowa z Beatą Rosłan, dyrektorką HR w Jacobs Douwe Egberts, o tym, jak skuteczna polityka personalna wspiera budowanie pozycji lidera w branży.

Zespół marketingu w organizacji czy outsourcing usług – które rozwiązanie jest lepsze?

Lepiej inwestować w wewnętrzny zespół marketingowy czy może bardziej opłacalnym rozwiązaniem jest outsourcing usług marketingowych? Marketing odgrywa kluczową rolę w sukcesie każdej organizacji. W dobie cyfryzacji i rosnącej konkurencji firmy muszą stale dbać o swoją obecność na rynku, budować markę oraz skutecznie docierać do klientów.

REKLAMA

Rekompensata dla rolnika za brak zapłaty za sprzedane produkty rolne. Wnioski tylko do 31 marca 2025 r.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przypomina, że od 1 lutego do 31 marca 2025 r. producent rolny lub grupa może złożyć do oddziału terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR) wniosek o przyznanie rekompensaty z tytułu nieotrzymania zapłaty za sprzedane produkty rolne od podmiotu prowadzącego skup, przechowywanie, obróbkę lub przetwórstwo produktów rolnych, który stał się niewypłacalny w 2023 lub 2024 r. - w rozumieniu ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa (FOR).

Zintegrowane raportowanie ESG zaczyna już być standardem. Czy w Polsce też?

96% czołowych firm na świecie raportuje zrównoważony rozwój, a 82% włącza dane ESG do raportów rocznych. W Polsce 89% dużych firm publikuje takie raporty, ale tylko 22% działa zgodnie ze standardami ESRS, co stanowi wyzwanie dla konkurencyjności na rynku UE.

REKLAMA