Dłużnik w egzekucji

Ograniczenia egzekucji polegają na ustawowym wyłączeniu od egzekucji określonych składników majątku dłużnika. Przepisy o ograniczeniach egzekucji mają charakter bezwzględnie obowiązujący, tj. dłużnik nie może zrzec się uprawnień wynikających z tych ograniczeń ani ugodowo poddać pod egzekucję przedmiot ustawowo z niej wyłączony.

Ograniczenia egzekucji (uregulowane w art. 829-839 kpc i przepisach szczególnych) przewidziane są ze względów:

• humanitarno-społecznych (zapewnienie dłużnikowi i jego rodzinie minimum egzystencji),
• gospodarczych (zapewnienie dłużnikowi możliwości prowadzenia działalności gospodarczej)
• innych.

Ograniczenia ze względów humanitarno-społecznych odnoszą się przede wszystkim do świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania (wynagrodzenie, renta, emerytura, zasiłek dla bezrobotnych, alimenty, świadczenia rodzinne, dodatki rodzinne, pielęgnacyjne itp.) oraz ruchomości takich jak: przedmioty urządzenia domowego, ubrania, pościel, zapasy żywności i opału – wszystko niezbędne dla dłużnika i jego rodziny.

Zobacz: Zabezpieczenie kilku wierzytelności hipoteką

Z wynagrodzenia za pracę maksymalnie można dokonać potrącenia w wysokości 50% wynagrodzenia (przy egzekucji z alimentów 60%). Jeżeli dłużnik pobiera najniższe ustawowe wynagrodzenie (obecnie to 1126zł brutto), to nie można dokonać żadnych potrąceń (zasada ta nie ma zastosowania przy egzekucji alimentów). Z renty/emerytury maksymalnie można dokonać potrącenia w wysokości 25% renty/emerytury (przy egzekucji alimentów 60%). Kwota wolna od potrąceń z renty/emerytury wynosi 50% ustawowej najniższej renty/emerytury.

Ze względów gospodarczych nie podlegają egzekucji przede wszystkim przedmioty rolnika, takie jak określone maszyny rolnicze (np. jeden ciągnik rolniczy), określony inwentarz żywy i plony oraz osoby prowadzącej działalność gospodarczą, (jeżeli zostały wyłączone z egzekucji przez sąd).

Środki ochrony

Do istotnych instrumentów obrony praw dłużnika zaliczamy:

• możliwość złożenia skargi na czynności komornika (m.in. na obciążenie go kosztami niecelowej i zbędnej egzekucji) i skargi na komornika.
• możliwość uzyskania odszkodowania od komornika.
• możliwość złożenia doniesienia o przestępstwie popełnionym przez komornika.
• możliwość złożenia powództwa przeciwegzekucyjnego.

Zobacz: Jak skutecznie odzyskać swoje pieniądze?

Komornik ma obowiązek zawiadomić dłużnika o wszczęciu egzekucji oraz na jego żądanie okazać mu oryginalny tytuł wykonawczy i umożliwić swobodne przeglądanie akt sprawy egzekucyjnej. Wierzyciel ma natomiast obowiązek spośród kilku sposobów egzekucji wskazać jak najmniej uciążliwy dla dłużnika.