REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ochrona majątku na granicy prawa część I - wprowadzenie

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Zgodnie z 301 § 1 k.k., kto będąc dłużnikiem kilku wierzycieli udaremnia lub ogranicza zaspokojenie ich należności przez to, że tworzy w oparciu o przepisy prawa nową jednostkę gospodarczą i przenosi na nią składniki swojego majątku, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Zgodnie z 301 § 1 k.k., kto będąc dłużnikiem kilku wierzycieli udaremnia lub ogranicza zaspokojenie ich należności przez to, że tworzy w oparciu o przepisy prawa nową jednostkę gospodarczą i przenosi na nią składniki swojego majątku, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

REKLAMA

REKLAMA

Chociaż w Polsce nie można pójść za długi do więzienia, to niektóre działania dłużników zmierzające do ochrony ich majątku przed windykacją ze strony wierzycieli stanowić mogą przestępstwo.

Zgodnie z art. 300 § 1 k.k., kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3 (jeżeli czyn określony powyżej wyrządził szkodę wielu wierzycielom, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8). Jeżeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa, ściganie przestępstwa określonego powyżej następuje na wniosek pokrzywdzonego.

REKLAMA

Porównaj: Lepiej zająć wynagrodzenie niż rachunek bankowy dłużnika

REKLAMA

Art. 300 § 2 k.k. mówi, że kto, w celu udaremnienia wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego, udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża albo uszkadza składniki swojego majątku zajęte lub zagrożone zajęciem, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Zgodnie z 301 § 1 k.k., kto będąc dłużnikiem kilku wierzycieli udaremnia lub ogranicza zaspokojenie ich należności przez to, że tworzy w oparciu o przepisy prawa nową jednostkę gospodarczą i przenosi na nią składniki swojego majątku, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Tej samej karze podlega, kto będąc dłużnikiem kilku wierzycieli doprowadza do swojej upadłości lub niewypłacalności.

Musisz wiedzieć, że kto będąc dłużnikiem kilku wierzycieli w sposób lekkomyślny doprowadzając do swojej upadłości lub niewypłacalności, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku, zaciąganie zobowiązań lub zawieranie transakcji oczywiście sprzecznych z zasadami gospodarowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Udaremnienie lub uszczuplenie zaspokojenia roszczeń wierzycieli

Strona przedmiotowa czynu zabronionego z art. 300 § 1 k.k. składa się z następujących nierozłącznych elementów:

1. czynności sprawczych w postaci: usuwania, ukrywania, zbywania, darowania, niszczenia, obciążania i uszkadzania;

2. okoliczności towarzyszącej realizacji czynności sprawczych w postaci: grożącej niewypłacalności lub upadłości sprawcy czynności karalnych;

3. skutku w postaci: udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia swojego wierzyciela przez sprawcę czynności karalnych.

Niedostępność składników majątkowych dla wierzyciela może być spowodowana przez ich:
1. usunięcie – termin ten jest kategorią mowy potocznej, biorąc pod uwagę kontekst omawianego przepisu oznaczać ono będzie czynność „pozbycia się składników majątku” polegające na zmianie położenia rzeczy np. na skutek przekazania ich na przechowanie innym osobom, jak elektroniczne transakcje finansowe, na skutek przelewu wierzytelności,
2. ukrywanie - oznacza uczynienie ich niedostępnymi dla osób zainteresowanych poprzez fizyczne ukrycie rzeczy oraz praw majątkowych, poprzez zatajenie istnienia roszczeń wobec osób trzecich np. wierzytelności, depozytu, itp. [J. Makarewicz, Komentarz do Kodeksu karnego s. 633]. Znamię to zawsze będzie oznaczać zachowanie , w wyniku którego dłużnik nie traci składników majątku i posiada nad nimi władztwo wystarczające do skutecznego nimi rozporządzania [M.Dąbrowska-Kardas, P.Kardas, Przestępstwa przeciwko mieniu, Kraków 1999, s. 37],
3. zbywanie – będzie zawsze związane z trwałym odłączeniem składników majątku (rzeczy, prawa majątkowe) z jego masy, np. poprzez zawarcie umowy cywilnej mającej charakter rozporządzający np. sprzedaż rzeczy,
4. darowanie – jest pojęciem prawnym związanym z „darowizną” jako instytucją uregulowaną w art. 888-903 k.c.; przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Darowanie to nie tylko podarowanie innej osobie rzeczy, ale również zrezygnowanie z odebrania od innej osoby składników majątkowych,
5. niszczenie – sprowadza się do unicestwienia rzeczy lub do istotnego naruszenia jej substancji, które uniemożliwia wykorzystanie jej zgodnie z posiadanymi pierwotnie właściwościami i przeznaczeniem [L.Peiper, Kodeks karny z komentarzem, Kraków 1935, s.768],
6. obciążanie – polegać będzie na działaniu dłużnika prowadzącym do obniżenia wartości ekonomicznej majątku np. kredyt, hipoteka, zastaw, poręczenie z weksla, ustanowienie renty, alimentów, świadczeń w ramach umowy dożywocia,
7. uszkadzanie – należy uznać taką zmianę materii składnika, po której nie można go wykorzystywać zgodnie z przeznaczeniem.

Polecamy serwis Przedsiębiorca w sądzie

REKLAMA

Należy podkreślić, że nie każda czynność zbycia majątku może świadczyć o „złej woli” dłużnika. Częstokroć może dojść do sytuacji, w której podejmowane działania zmniejszają co prawda majątek dłużnika, lecz w przyszłości mogą wpłynąć na poprawę sytuacji finansowej, co w konsekwencji doprowadzi do zaspokojenia roszczeń wierzycieli. Argument taki można użyć również do obrony takich działań, jak np. spieniężenie majątku w celu dokonania inwestycji kapitałowych, nawet obciążonych bardzo znaczącym ryzykiem, jeśli podejmowane są w celu wygenerowania środków na spłacenie wierzycieli.

Przestępstwo z art. 300 § 1 k.k. może być popełnione wyłącznie w okresie niewypłacalności lub upadłości albo w okresie kiedy staje się realną groźba wystąpienia jednego z tych stanów. W praktyce pojawiają się problemy w ustaleniu momentu początkowego i końcowego, w którym zachowanie dłużnika pozostaje w sferze działania prawa karnego.

Początkowym momentem warunkującym odpowiedzialność karną jest grożąca dłużnikowi niewypłacalność lub upadłość, które mogą być stanem o szerokiej rozpiętości czasowej, niejednokrotnie przekraczającej okres jednego roku [H.Pracki Nowe rodzaje przestępstw gospodarczych Część II „Prokuratura i Prawo” Nr 2/1995, s 28-29]. W takich sytuacjach nieuchronne nadejście trwałego załamania finansowego danego podmiotu oddalane jest tylko przez dodatkowe czynności dłużnika (np. pozyskiwanie nowych kredytów), które faktycznie doprowadzają do dalszego obciążenia finansowego, nie przynosząc efektów gospodarczych.

Ustalając moment początkowy można zastosować jako kryterium pomocnicze art. 5 § 1 ustawy Prawo Upadłościowe i Naprawcze, który nakłada na podmiot gospodarczy obowiązek zgłoszenia wniosku do sądu o ogłoszenie swojej upadłości, w ciągu dwóch tygodni od dnia zaprzestania płacenia długów. Problem przy stosowaniu tego kryterium, tkwi w tym, że nie jest łatwo określić moment zaprzestania płacenia długów, który ma charakter stały. Trwałe zaprzestanie płacenia długów jest zwykle przyczyną załamania finansowego polegającego na niewypłacalności dłużnika [K. Piasecki Prawo Upadłościowe, Prawo o postępowaniu układowym, Bankowe postępowanie ugodowe wraz z komentarzem, Bydgoszcz 1994, str. 13].

Nie ulega wątpliwości, że dla bytu przestępstwa z art. 300 § 1 k.k. zaprzestanie płacenia długów musi być objawem niewypłacalności dłużnika, a nie tylko przejawem jego woli, polegającej na odmowie spłacenia długów. Nie będzie istotne również spłacanie przez dłużnika tylko części długów, ponieważ takie jego zachowanie nie wyłącza istnienia groźby stanu niewypłacalności lub też zaistnienia tego stanu, o ile oczywiście dłużnik nie płaci przeważającej części swych długów z powodu braku środków płatniczych [J. Korzonek, Prawo upadłościowe i prawo o postępowaniu układowym, Komentarz Kraków 1935, s. 11].

Momentem końcowym, do którego ustawodawca penalizuje określone zachowanie się dłużnika, wydaje w świetle art. 300 k.k. jest uprawomocnienie się postanowienia o ogłoszeniu upadłości – z tą chwilą dłużnik traci prawo do rozporządzania swoim majątkiem.

Odmiana typu czynu zabronionego - przestępstwo z art. 300 § 3 w zw. z § 1 k.k.

W § 3 art. 300 k.k. wprowadzono kwalifikowany typ przestępstw określony w art. 300 § 1 k.k. Do znamion kwalifikujących należy przede wszystkim wyrządzenie szkody wielu wierzycielom. Ustawodawca posłużył się nieostrym pojęciem znamienia kwalifikującego, jakim jest określenie "wielu wierzycieli". Biorąc pod uwagę fakt, iż § 1 wymienia tylko jednego wierzyciela, określenie "wielu" użyte w § 3 należy interpretować jako "więcej niż jednego". Przeciwna interpretacja prowadziłby do zniesienia penalizacji pokrzywdzenia dwóch wierzycieli. Trzeba więc uznać, iż określenie "wielu wierzycieli" ujęte w art. 300 § 3 k.k. jest dopełnieniem i zarazem przeciwieństwem określenia "wierzyciela" (jednego) z § 1 wymienionego artykułu.

Izabela Kałczuga jest prawnikiem w Kancelarii Prawnej Skarbiec.Biz
Robert Nogacki jest właścicielem Kancelarii Prawnej Skarbiec.Biz

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
BCC ostrzega: firmy muszą przyspieszyć wdrażanie KSeF. Ustawa już po pierwszym czytaniu w Sejmie

Prace legislacyjne nad ustawą wdrażającą Krajowy System e-Faktur (KSeF) wchodzą w końcową fazę. Sejm skierował projekt nowelizacji VAT do komisji finansów publicznych, która pozytywnie go zaopiniowała wraz z poprawkami.

Zakupy w sklepie stacjonarnym a reklamacja. Co może konsument?

Od wielu lat obowiązuje ustawa o prawach konsumenta. W wyniku implementowania do polskiego systemu prawa regulacji unijnej, od 1 stycznia 2023 r. wprowadzono do tej ustawy bardzo ważne, korzystne dla konsumentów rozwiązania.

Ponad 650 tys. firm skorzystało z wakacji składkowych w pierwszym półroczu

Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że w pierwszym półroczu 2025 r. z wakacji składkowych skorzystało 657,5 tys. przedsiębiorców. Gdzie można znaleźć informacje o uldze?

Vibe coding - czy AI zredukuje koszty tworzenia oprogramowania, a programiści będą zbędni?

Kiedy pracowałem wczoraj wieczorem nad newsletterem, do szablonu potrzebowałem wołacza imienia – chciałem, żeby mail zaczynał się od “Witaj Marku”, zamiast „Witaj Marek”. W Excelu nie da się tego zrobić w prosty sposób, a na ręczne przerobienie wszystkich rekordów straciłbym długie godziny. Poprosiłem więc ChatGPT o skrypt, który zrobi to za mnie. Po trzech sekundach miałem działający kod, a wołacze przerobiłem w 20 minut. Więcej czasu zapewne zajęłoby spotkanie, na którym zleciłbym komuś to zadanie. Czy coraz więcej takich zadań nie będzie już wymagać udziału człowieka?

REKLAMA

Wellbeing, który naprawdę działa. Arłamów Business Challenge 2025 pokazuje, jak budować silne organizacje w czasach kryzysu zaangażowania

Arłamów, 30 czerwca 2025 – „Zaangażowanie pracowników w Polsce wynosi jedynie 8%. Czas przestać mówić o benefitach i zacząć praktykować realny well-doing” – te słowa Jacka Santorskiego, psychologa biznesu i społecznego, wybrzmiały wyjątkowo mocno w trakcie tegorocznej edycji Arłamów Business Challenge.

Nie uczą się i nie pracują. Polscy NEET często są niewidzialni dla systemu

Jak pokazuje najnowszy raport Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, około 10% młodych Polaków nie uczy się ani nie pracuje. Kim są polscy NEET i dlaczego jest to realny problem społeczny?

Polska inwestycyjna zapaść – co hamuje rozwój i jak to zmienić?

Od 2015 roku stopa inwestycji w Polsce systematycznie spada. Choć może się to wydawać abstrakcyjnym wskaźnikiem makroekonomicznym, jego skutki odczuwamy wszyscy – wolniejsze tempo wzrostu gospodarczego, mniejszy przyrost zamożności, trudniejsza pogoń za Zachodem. Dlaczego tak się dzieje i czy można to odwrócić? O tym rozmawiali Szymon Glonek oraz dr Anna Szymańska z Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Firma za granicą jako narzędzie legalnej optymalizacji podatkowej. Fakty i mity

W dzisiejszych czasach, gdy przedsiębiorcy coraz częściej stają przed koniecznością konkurowania na globalnym rynku, pojęcie optymalizacji podatkowej staje się jednym z kluczowych elementów strategii biznesowej. Wiele osób kojarzy jednak przenoszenie firmy za granicę głównie z próbą unikania podatków lub wręcz z działaniami nielegalnymi. Tymczasem, właściwie zaplanowana firma za granicą może być w pełni legalnym i etycznym narzędziem zarządzania obciążeniami fiskalnymi. W tym artykule obalimy popularne mity, przedstawimy fakty, wyjaśnimy, które rozwiązania są legalne, a które mogą być uznane za agresywną optymalizację. Odpowiemy też na kluczowe pytanie: czy polski przedsiębiorca faktycznie zyskuje, przenosząc działalność poza Polskę?

REKLAMA

5 sprawdzonych metod pozyskiwania klientów B2B, które działają w 2025 roku

Pozyskiwanie klientów biznesowych w 2025 roku wymaga elastyczności, innowacyjności i umiejętnego łączenia tradycyjnych oraz nowoczesnych metod sprzedaży. Zmieniające się preferencje klientów, rozwój technologii i rosnące znaczenie relacji międzyludzkich sprawiają, że firmy muszą dostosować swoje strategie, aby skutecznie docierać do nowych odbiorców. Dobry prawnik zadba o zgodność strategii z przepisami prawa oraz zapewni ochronę interesów firmy. Oto pięć sprawdzonych metod, które pomogą w pozyskiwaniu klientów w obecnym roku.

Family Business Future Summit - podsumowanie po konferencji

Pod koniec kwietnia niniejszego roku, odbyła się druga edycja wydarzenia Family Business Future Summit, które dedykowane jest przedsiębiorczości rodzinnej. Stolica Warmii i Mazur przez dwa dni gościła firmy rodzinne z całej Polski, aby esencjonalnie, inspirująco i innowacyjne opowiadać i rozmawiać o sukcesach oraz wyzwaniach stojących przed pionierami polskiej przedsiębiorczości.

REKLAMA