Egzekucja z innych praw majątkowych

Przykładem taki praw są: prawo patentu, prawo z rejestracji znaku towarowego, prawo przysługujące dłużnikowi na wypadek wystąpienia ze spółki cywilnej lub jej rozwiązania, udział wspólnika w spółce handlowej czy papiery wartościowe dopuszczone do publicznego obrotu.

Zajęcie innego prawa majątkowego

Egzekucję z innego prawa majątkowego z zasady prowadzona jest przez komornika działającego przy sądzie w okręgu, którego dłużnik zamieszkuje, chyba, że dłużnik wybierze innego komornika (obecnie wierzycielowi przysługuje prawo wyboru komornika na całym terytorium kraju). Do egzekucji z innego prawa majątkowego komornik przystępuje przez jego zajęcie.

Zobacz: W jaki sposób może być prowadzona egzekucja roszczeń alernatywnych?

W tym celu komornik:

• zawiadomi dłużnika, że nie wolno mu rozporządzać, obciążać ani realizować zajętego prawa, jak również nie wolno odbierać żadnego świadczenia przysługującemu mu z zajętego prawa;
• wezwie osobę, (która z zajętego prawa jest obciążona obowiązkiem względem dłużnika) by obowiązku tego nie realizowała wobec dłużnika, a wynikające z prawa majątkowego świadczenia uiszczała komornikowi lub na rachunek depozytowy sądu.

Zajęcie jest dokonane z chwilą doręczenia wyżej wymienionego wezwania komornika osobie, która z zajętego prawa jest obciążona obowiązkiem względem dłużnika. Jeżeli wyżej wymienione zawiadomienie skierowane do dłużnika zostanie doręczone mu wcześniej niż osobie (która z zajętego prawa jest obciążona obowiązkiem względem dłużnika) to zajęcie jest już dokonane z chwilą doręczenia zawiadomienia dłużnikowi.

Jeżeli z charakteru zajętego prawa wynika, że nie ma osoby obciążonej względem dłużnika to zajęcie dokonane jest z chwilą doręczenia zawiadomienia dłużnikowi.

Przy zajęciu niektórych praw komornik obowiązany jest dokonać dodatkowych czynności, np. w przypadku zajęcia udziału dłużnika w spółce handlowej albo prawa dłużnika z tytułu udziału w takiej spółce komornik zawiadamia o zajęciu spółkę i zgłasza ten fakt sądowi rejestrowemu.

Zobacz: Hipoteka przymusowa, jako sposób zabezpieczenia wierzytelności

Skutki zajęcia prawa majątkowego są m.in. następujące:

• z mocy zajęcia wierzyciel może wykonywać wszelkie uprawnienia majątkowe wynikające z zajętego prawa, które są niezbędne do jego zaspokojenia w drodze egzekucji oraz może podejmować wszelkie działania niezbędne do zachowania prawa;

• zajęcie prawa obejmuje także wszelkie wierzytelności i roszczenia przysługujące dłużnikowi z tytułu zajętego prawa, nawet, jeżeli powstały po zajęciu;

• jeżeli z zajętego prawa wynika wymagalne roszczenie komornik wezwie dłużnika zajętej wierzytelności (tj. osobę, która z zajętego prawa jest obciążona obowiązkiem wobec dłużnika) by spełnił zajęte świadczenie wierzycielowi lub komornikowi;

• jeżeli zostało zajęte prawo, z mocy, którego dłużnik może żądać podziału majątku (np. w drodze zniesienia współwłasności rzeczy wspólnej czy podziału zysków spółki cywilnej) zajęcie obejmuje wszystko, co dłużnikowi przypadnie.

Zajęte prawo majątkowe podlega oszacowaniu (tj. wycenie jego wartości). Do oszacowania komornik powołuje biegłego (osobę, która posiada szczegółową, specjalistyczną wiedzę z danej dziedziny). Wycena biegłego nie jest potrzebna, jeżeli dłużnik i wierzyciel zgodnie ustalą wartość prawa lub jeżeli w okresie trzech miesięcy przez zajęciem prawo to było szacowane dla celów obrotu rynkowego.

Zaspokojenie wierzyciela z zajętego prawa następuje:

• z dochodu, (jeżeli prawo to przynosi dochód);
• z jego realizacji;
• z jego sprzedaży.

Zaspokojenie z dochodu lub z realizacji prawa następuje przez spełnienie świadczenia z tytułu zajętej wierzytelności przysługującej dłużnikowi. Osoba, która powinna spełnić świadczenie dłużnikowi po prostu spełnia je wierzycielowi lub komornikowi.

Zaspokojenie przez sprzedaż następuje przez sprzedaż prawa z wolnej ręki lub w trybie licytacji, (do której stosuje się odpowiednio przepisy o licytacji ruchomości).

W sposób szczególny uregulowana jest egzekucja z papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu (i jednocześnie środków zebranych na rachunku papierów wartościowych). Do egzekucji z papierów wartościowych komornik przystępuje przez ich zajęcie.

Zobacz: Czy można zabezpieczyć majątku dłużnika na poczet przyszłego orzeczenia sądu?

W tym celu komornik:

• zawiadomi dłużnika, że nie wolno mu odbierać żadnego świadczenia z papierów wartościowych (np. dywidendy) ani rozporządzać nimi czy środkami zebranym na rachunku papierów wartościowych;

• wezwie podmiot prowadzący przedsiębiorstwo maklerskie (maklera) by nie wykonywał dyspozycji dłużnika i nie wypłacał mu pieniędzy ulokowanych na rachunku papierów wartościowych, lecz zajęte sumy w wysokości zadłużenia przekazał komornikowi lub na rachunek depozytowy sądu.

Jeżeli na rachunku brak jest pieniędzy to makler wzywa dłużnika by ten złożył zlecenie sprzedaży papierów (wskazując jednocześnie, które z nich należy sprzedać) celem zaspokojenia wierzyciela. Jeżeli dłużnik nie wskaże tych papierów albo, jeżeli ich sprzedaż nie dojdzie do skutku makler powiadamia wierzyciela (za pośrednictwem komornika), jakie papiery wartościowe umieszczone są na rachunku.

Wierzyciel ma prawo wtedy wskazać, jakie papiery należy sprzedać (składa zlecenie ich sprzedaży). Jeżeli wierzyciel nie wskaże tych papierów albo ich sprzedaż nie dojdzie do skutku to postępowanie egzekucyjne umarza się. Uzyskane ze sprzedaży środki finansowe makler powinien przekazać komornikowi lub złożyć na rachunek depozytowy sądu.

Komornik wszczął egzekucję przeciwko dłużnikowi posiadającemu udziały w spółce z ograniczona odpowiedzialnością. Na wniosek wierzyciela komornik zajął udziały dłużnika w spółce, powiadomił o tym fakcie spółkę oraz sąd rejestrowy spółki. Z uwagi na fakt, iż strony nie były w stanie zgodnie ustalić wartości udziałów w spółce komornik powołał biegłego, który dokonał ich wyceny. Komornik wyznaczył licytację zajętych udziałów i w jej wyniku dokonał ich sprzedaży. Na podstawie sporządzonego przez komornika protokół sprzedaży udziałów na licytacji nabywca powinien w odpowiednim rejestrze sądowym uwidocznić fakt, iż jest obecnym właścicielem udziałów w spółce.