ABC umowy pożyczki

Umowa pożyczki jest umową nazwaną znajdującą swoje szczegółowe uregulowanie w art. 720-724 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93 ).

Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Przedmiot

a. określona ilość pieniędzy,

b. określona ilość rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!

Forma

Umowa pożyczki, której wartość przenosi (przekracza) pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem. Niezachowanie formy pisemnej nie powoduje jej nieważności. Sama czynność prawna jest ważna. Z przepisu tego jednoznacznie wynika, że wymóg zachowania formy pisemnej,  został zastrzeżony jedynie dla celów dowodowych – w przypadku umowy pożyczki opiewającej na kwotę wyższą niż pięćset złotych. Stanowisko to potwierdził m. in. Sąd Najwyższy, w wyroku z dnia 17 listopada 2000 r. syg. V CKN 141/00.

Zastrzeżenie przez Ustawodawcę formy pisemnej zostało dokonane dla celów dowodowych (ad probationem). Zastrzeżenie tej formy ma ten skutek, że w razie niezachowania zastrzeżonej formy nie jest w sporze dopuszczalny dowód ze świadków ani dowód z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności. Przepisu ten nie będzie miał jednak zastosowania, gdy zachowanie formy pisemnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej.

Jak firma może udzielić pożyczki pracownikom?

Strony umowy

Pożyczkodawca – zobowiązany do przeniesienia własności przedmiotu pożyczki na pożyczkobiorcę

Pożyczkobiorca – biorący pożyczkę

Przepisy kodeksu cywilnego nie wprowadzają ograniczeń w odniesieniu do podmiotów, które mogą być stronami pożyczki.  Każdy zatem podmiot, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej może być stroną tej umowy[1] m.in. osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne itp.

Kredyt czy pożyczka? Warto znać różnicę.

Odstąpienie

Dający pożyczkę może odstąpić od umowy i odmówić wydania przedmiotu pożyczki, jeżeli zwrot pożyczki jest wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony.  Uprawnienie to nie przysługuje dającemu pożyczkę, jeżeli w chwili zawarcia umowy o złym stanie majątkowym drugiej strony wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć.

Z powyższego wynika, że podstawą odstąpienia od umowy jest zły stan majątkowy pożyczkobiorcy i wątpliwość przedmiotu zwrotu pożyczki. Stan ten musi istnieć w chwili, w której pożyczkodawca korzysta (wykonuje) z tego uprawnienia.

Pożyczka przez internet - na co uważać?

Zwrot pożyczki

Strony w umowie powinny precyzyjnie i w sposób niebudzący wątpliwości określić termin zwrotu pożyczki. W przypadku braku postanowienia w tej kwestii zastosowanie będą miały przepisy kodeksu cywilnego, zgodnie z którymi jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony, dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę. Powyższy termin znajduje zastosowanie tylko w tych sytuacjach, w których strony w umowie nie określiły odmiennie terminu zwrotu przedmiotu pożyczki po jej wypowiedzeniu.

Odpowiedzialność

Jeżeli rzeczy otrzymane przez biorącego pożyczkę mają wady, dający pożyczkę obowiązany jest do naprawienia szkody, którą wyrządził biorącemu przez to, że wiedząc o wadach nie zawiadomił go o nich. Przepisu powyższego nie stosuje się w wypadku, gdy biorący mógł z łatwością wadę zauważyć. Odpowiedzialność ta obejmuje wady, które po pierwsze istniały w chwili wydania przedmiotu pożyczki i po drugie, które powstały już po wydaniu  przedmiotu pożyczki ale powstały z przyczyn, które tkwiły w rzeczy przed jej wydaniem.

Treść powyższego przepisu w dalszej swojej części przewiduje okoliczność, która zwalnia Pożyczkodawcę z odpowiedzialności za wady rzeczy, którą jest „łatwość zauważenia wad”. Łatwość, o której mowa w przepisie musi być postrzegana w kategoriach obiektywnych czyli każdy przeciętny uczestnik obrotu cywilnoprawnego bez specjalistycznej wiedzy, umiejętności, bez uprzednich specjalnych badań czy starań może wadę zauważyć[2].

Korzystne pożyczki na innowacje dla przedsiębiorców

Przedawnienie

Przepisy regulujące umowę pożyczki wskazują jedynie przedawnienie roszczenia biorącego pożyczkę o wydanie przedmiotu pożyczki.  Termin ten wynosi sześć miesięcy od chwili, gdy przedmiot miał być wydany. Przepis ten stanowi lex specialis w stosunku do terminów przedawnienia wskazanych w treści art. 118 kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.

ABC umowy darowizny

Biorąc powyższe pod uwagę wskazać należy, że możemy mieć do czynienia z różnymi postanowieniami zawartymi w umowie pożyczki, a tym samym z różnymi terminami przedawnienia:

3 lata – w przypadku świadczeń okresowych. Przez świadczenie okresowe rozumieć należy świadczenie pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku, powtarzające się w określonych odstępach czasu, niestanowiące jednak z góry ustalonej całości[3]. Z taką sytuacją będziemy mieli do czynienia np. w przypadku spłaty ratalnej,

3 lata w przypadku świadczeń związanych z działalnością gospodarczą – w związku z faktem, iż kodeks cywilny nie definiuje tego pojęcia, w mojej ocenie odwołać należy się do przepisów regulujących podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej - ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. 2004 nr 173 poz. 1807). Zgodnie z art. 2 tej ustawy działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także zawodowa działalność, wykonywania w sposób zorganizowany i ciągły.

Zawezwanie do próby ugodowej - wniosek

10 lat – w pozostałych przypadkach, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

Powyższe terminy mają zastosowanie w przypadku gdy przepis szczególny nie stanowi inaczej. Powyższe terminy stanowią lex generalis w stosunku do przepisów szczególnych.

Umowa pożyczki nie jest umową kredytu bankowego.