Jak firma może udzielić pożyczki pracownikom?

Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki, której wartość wynosi ponad 500 zł, powinna być zawarta w formie pisemnej (art. 720 ustawy – Kodeks cywilny).

Pożyczka z zfśs

Udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową – jest jedną z form działalności socjalnej zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (dalej: zfśs). W ramach pomocy zwrotnej mieści się udzielanie pożyczek mieszkaniowych.

Zasady i warunki korzystania z usług oraz świadczeń finansowanych z zfśs, z uwzględnieniem kryteriów socjalnych (sytuacji materialnej, życiowej, rodzinnej), a także zasady przeznaczania środków funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej powinny być określone w regulaminie zfśs. W regulaminie zamieszcza się ogólne regulacje związane z udzielaniem pożyczek mieszkaniowych dotyczące:

• sposobu udokumentowania wydatków, np. na remont, modernizację czy kupno lokalu,
• maksymalnej kwoty pożyczki,
• jej poręczenia,
• okresu spłaty i warunków ewentualnego wydłużenia tego okresu, np. w razie trudnej sytuacji pożyczkobiorcy,
• umorzenia zadłużenia.

Regulamin powinien także rozstrzygać, czy pożyczki są nieoprocentowane, czy też przewiduje się odsetki.

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!

Pożyczka mieszkaniowa z zfśs może być nieoprocentowana bądź oprocentowana, w zależności od zapisów w regulaminie funduszu.

PRZYKŁAD

Regulamin zfśs obowiązujący w firmie X zawiera zapis różnicujący wysokość oprocentowania w zależności od kryteriów socjalnych:

(...)

§ 13.

1. Oprocentowanie pożyczki mieszkaniowej wynosi 2% rocznie dla pożyczkobiorców, których dochód na osobę w rodzinie jest wyższy od minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w roku udzielenia pożyczki,

2. Pożyczki mieszkaniowe udzielone pożyczkobiorcom posiadającym 2 dzieci lub więcej, a także pożyczkobiorcom, których dochód na osobę w rodzinie jest niższy lub równy minimalnemu wynagrodzeniu obowiązującemu w roku udzielenia pożyczki, są nieoprocentowane.

Takie zapisy regulaminu zfśs są prawidłowe.

Szczegółowe warunki przyznania i spłaty pożyczki pracodawca określa w odrębnej umowie zawartej z pożyczkobiorcą. Umowa powinna zawierać takie elementy, jak:

• kwota pożyczki,
• ewentualne oprocentowanie,
• okres, na jaki zostaje udzielona,
• sposób spłaty i cel, na jaki musi zostać wykorzystana (pożyczka służy celom mieszkaniowym i nie może być spożytkowana na inne potrzeby; pracodawca ma prawo żądać od pożyczkobiorcy potwierdzenia, że pieniądze zostały rozdysponowane zgodnie z przeznaczeniem przez okazanie np. faktur, rachunków czy umów).

W umowie warto również uwzględnić kwestię poręczenia przez inne osoby, zasady umarzania długu czy procedurę spłaty pożyczki w razie rozwiązania bądź wygaśnięcia stosunku pracy. Warunki te mogą być dowolnie kształtowane przez strony umowy, ale w granicach wyznaczonych przez obowiązujący w zakładzie pracy regulamin zfśs.

Na co przeznaczyć środki z zfśs

Pożyczki z innych źródeł

Pożyczki mogą być udzielane nie tylko z zfśs. Alternatywą mogą być pożyczki udzielane ze środków obrotowych firmy. Nie ma wówczas żadnych ograniczeń co do przeznaczenia pożyczki (np. na zakup samochodu, zażegnanie kłopotów finansowych).

Innym rozwiązaniem są działające u pracodawców pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe lub spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, nad którymi nadzór sprawują związki zawodowe. Członkowie tych organizacji, tj. pracownicy, emeryci, renciści, wpłacają wpisowe oraz wkłady członkowskie i mogą korzystać z zapomóg i pożyczek krótko- i długoterminowych.

Pożyczki z tych kas nie muszą być udzielane na cele mieszkaniowe. Pracownik nie musi również udokumentować jej wydatkowania.

Spłata pożyczki

Zaciągnięta pożyczka podlega zwrotowi. Najczęściej spłata jest rozłożona na raty. Popularną metodą jej uiszczania jest potrącanie z wynagrodzenia za pracę (co też powinno stanowić część ustaleń umownych). Trzeba jednak pamiętać, że takie potrącanie jest dobrowolne i dopuszczalne wyłącznie za pisemną zgodą pracownika (art. 91 ustawy – Kodeks pracy). Zgoda powinna zawierać konkretną kwotę raty i jej tytuł. Konieczne jest też przestrzeganie tzw. kwoty wolnej od potrącenia. Kwoty te wynoszą:

• 100% wynagrodzenia minimalnego netto – przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy,
• 80% wynagrodzenia minimalnego netto – przy potrącaniu innych należności niż na rzecz pracodawcy.

Zdania ekspertów są podzielone co do tego, którą kwotę zachowywać przy potrącaniu rat pożyczki z zfśs, tzn. czy traktować ją jako na rzecz pracodawcy, czy jako inną. Przeważa jednak pogląd, że jest to inna należność, a tym samym obowiązuje 80% kwota wolna. Co prawda zfśs jest tworzony przez pracodawcę, który zbiera środki (odpisy, zwiększenia), dysponuje nimi i administruje, ale majątek zgromadzony w ramach funduszu nie jest jego własnością. Musi być wydatkowany tylko na określone cele, a w razie upadłości zakładu środki niewykorzystane zwiększają Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Pożyczka w spółce cywilnej a PCC

Pracownik zaciągnął nieoprocentowaną pożyczkę z zfśs w wysokości 7200 zł na wybudowanie podjazdu do domu dla swojej niepełnosprawnej żony. Umowa pożyczki przewiduje spłatę w ciągu 24 miesięcy. Miesięczna rata wynosi 300 zł i będzie potrącana z wynagrodzenia pracownika za jego pisemną zgodą. Oprócz spłacania rat pracownik jeszcze finansuje składkę na ubezpieczenie na życie w wysokości 50 zł, na potrącanie której również zgodził się w odrębnym piśmie. Jego pensja netto wynosi 1798,55 zł (podstawowe koszty uzysku, złożony PIT-2). Kwota wolna od potrąceń w 2014 r. przy należnościach innych niż na rzecz pracodawcy wynosi 989,76 zł. Po potrąceniach (łącznie 350 zł) pracownik ostatecznie otrzyma 1448,55 zł, a kwota wolna zostanie zachowana.

Skutki podatkowe pożyczki

Udzielenie zwrotnej pożyczki pracownikowi nie wywołuje żadnych obowiązków w zakresie podatku dochodowego z uwagi na brak przysporzenia majątkowego. Należy jednak rozstrzygnąć, czy i jakie skutki podatkowe ma udzielenie pożyczki bezodsetkowej lub na niewielki procent, a więc na korzystniejszych warunkach niż komercyjne. Otóż przychód z tytułu nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń w ogóle nie wystąpi, jeśli zostaną zachowane łącznie następujące warunki:

• pracodawca nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie udzielania pożyczek,
• preferencyjne zasady udzielania pożyczek są stosowane wobec wszystkich pracowników (mają oni dostęp do pożyczek na jednolitych zasadach, co wynika np. z regulaminu udzielania pożyczek czy regulaminu wynagradzania).

Pracodawca udzielił jednemu z pracowników niskooprocentowanej pożyczki sfinansowanej z własnych zasobów pieniężnych. Pożyczki udzielono na prośbę pracownika motywowaną trudną sytuacją życiową. W umowie pożyczki określono szczegółowo m.in. zasady jej przyznania i spłaty. Pracodawca nie prowadzi działalności w zakresie udzielania pożyczek. Każdy zatrudniony pracownik, w przypadku powstania podobnych okoliczności, ma prawo do ubiegania się o pożyczkę z zakładu pracy i otrzyma ją na takich samych zasadach. To oznacza, że różnica między wartością rynkową odsetek bankowych a wartością odsetek naliczonych od niskooprocentowanej pożyczki nie powoduje powstania przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych; dalej: ustawa o pdof (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 22 września 2010 r., IBPBII/1/415–610/10/HK).

Co innego, gdy firma zajmuje się udzielaniem pożyczek i pracownikom przyznaje je na korzystniejszych warunkach niż klientom. Powstaje wówczas przychód w postaci wartości odsetek naliczanych odbiorcom zewnętrznym lub w wysokości różnicy między wartością tych odsetek a odsetek naliczanych od preferencyjnej pożyczki dla pracownika.

Podobnie przychód dla pracownika powstanie, jeśli pracodawca niezajmujący się zawodowo udzielaniem pożyczek robi to tylko na rzecz niektórych pracowników lub udzielił pożyczki incydentalnie, wyjątkowo i nie zamierza tego powtarzać. Jako przykład można podać stan faktyczny wynikający z interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 8 lipca 2011 r. (ITPB2/415–389/11/RS). W tym przypadku spółka zamierzała zawierać umowy o udzielenie pożyczek nieoprocentowanych tylko z kluczowymi pracownikami. Możliwość udzielania pożyczek dla tych pracowników przewidywały umowy o pracę. Inni pracownicy nie mieli takiej opcji. Organ podkreślił, że wartość nieodpłatnych świadczeń odpowiadających kwocie nienaliczonych i niepobranych przez spółkę odsetek od nieoprocentowanej pożyczki, udzielonej tylko pracownikom – kadrze zarządzającej firmy, będzie stanowiła dla nich przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Kredyt czy pożyczka? Warto znać różnicę.

Pracodawca udzielił pracownikowi nieoprocentowanej pożyczki na zakup samochodu prywatnego, ale z zastrzeżeniem, że będzie on wykorzystywany do celów służbowych. W takiej sytuacji nie powstanie przychód po stronie pracownika, ponieważ pożyczka służy także potrzebom firmy pożyczkodawcy (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 12 lutego 2013 r., IBPBII/1/415-997/12/BJ).

Umorzenie pożyczki

Umorzenie pożyczki następuje na zasadach określonych w umowie cywilnoprawnej lub regulaminie zfśs, jeśli chodzi o pożyczkę mieszkaniową. Zwykle odbywa się to na wniosek pracownika, który odpowiednio umotywuje swą prośbę. Umorzenie pożyczki zwalnia pożyczkobiorcę z obowiązku zwrotu otrzymanych pieniędzy. Umorzona kwota stanowi wtedy opodatkowany przychód. Jeżeli na dzień umorzenia pożyczki pracownik nadal pozostaje w stosunku pracy, wówczas przychód jest ze stosunku pracy. Warto podkreślić, że w przypadku umorzenia udzielonej przez pracodawcę pożyczki mieszkaniowej (z zfśs) przychód nie korzysta ze zwolnienia dla świadczeń socjalnych do wartości 380 zł na rok (art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o pdof). Nie jest to świadczenie pieniężne. To pracodawca podejmuje decyzję o umorzeniu pożyczki, a pracownik (dłużnik) wyraża wolę skorzystania z umorzenia. Skoro zatem charakter „pieniężny” sugeruje swobodne dysponowanie środkami płatniczymi, to oznacza, że umorzenie pożyczki nie ma charakteru świadczenia pieniężnego, ponieważ nie polega na wypłaceniu pracownikowi określonej kwoty w pieniądzu, którą może on swobodnie dysponować (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 26 maja 2011 r., IPPB4/415-222/11-2/MP).

Jeśli pożyczkobiorca nie jest już pracownikiem i umorzenie nastąpiło po zakończeniu stosunku pracy, to wówczas wartości umorzonego długu nie należy kwalifikować do przychodów ze stosunku pracy. Jest to przychód „z innych źródeł” (art. 20 ustawy o pdof). W konsekwencji zakład pracy nie ma obowiązku poboru zaliczki na podatek. Musi jedynie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym sporządzić i przekazać podatnikowi informację o przychodach z innych źródeł (PIT-8C), a podatnik sam w zeznaniu rocznym wykaże podatek.

Umowa pożyczki

Spłata pożyczki w razie rozwiązania stosunku pracy

Brak jest przepisów regulujących wprost tryb spłaty pożyczki w razie rozwiązania umowy o pracę. Postanowienia w tym zakresie powinny wynikać zarówno z umowy pożyczki, jak i z regulaminu zfśs. Zwykle tryb spłaty zależy od tego, z czyjej inicjatywy zakończył się stosunek pracy. Jeżeli pracodawca dokonał wypowiedzenia umowy o pracę, pożyczka jest nadal spłacana przez pracownika zgodnie z harmonogramem spłat, według umowy pożyczki. Pracownik po ustaniu zatrudnienia spłaca ją w ratach jak dotychczas, a kwoty przekazuje np. na rachunek zfśs. Pracodawca może zażądać natychmiastowej spłaty pozostałej kwoty pożyczki, jeżeli pracownik wypowiedział umowę o pracę lub gdy pracodawca rozwiązał ją bez wypowiedzenia, z winy pracownika.

W razie zaprzestania spłaty pożyczki przez pracownika, pracodawca może zobowiązać do jej uregulowania poręczycieli wskazanych w umowie pożyczki. Jeżeli nie ma poręczycieli, pracodawca może dochodzić roszczeń na drodze sądowej.'

Pożyczka przez internet - na co uważać?

PODSTAWA PRAWNA:

• art. 87¹, art. 91 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost. zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 208),
• art. 2 pkt 1, art. 7 ust. 1 pkt 5, art. 8, art. 10 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz.U. z 2012 r. poz. 592; ost. zm. Dz.U. z 2013 r. poz. 1645),
• art. 720 ustawy z 23 kwietnia 1964 r.– Kodeks cywilny (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 121),
• art. 11, art. 12 ust. 1, art. 20, art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361; ost. zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 773).

Więcej na ten temat przeczytasz w naszej publikacji

Komplet: Kodeks pracy 2021 + Dokumentacja kadrowa 2021

Tylko teraz

169,00 zł

228,00 zł

Przejdź do sklepu