Na czym polega procedura zawarcia umowy w trybie ofertowym?

Informacje ogólne

Upraszając procedurę zawarcia umowy, można stwierdzić, że umowa dochodzi do skutku w drodze oferty złożonej przez oferenta i jej przyjęcia przez oblata zgodnie z poniższym diagramem:

X mówi do Y sprzedam Ci telefon komórkowy Nokia 6700 Classic za 500 zł, Y odpowiada „zgadzam się”.
X to oferent, Y to oblat. Oświadczenie woli X: „sprzedam Ci telefon komórkowy Nokia 6700 Classic za 500 zł” to oferta. Odpowiedz oblata: „zgadzam się” to akceptacja oferty. Tym samym X i Y w drodze wymiany zgodnych oświadczeń woli zawarli umowę sprzedaży wspominanego telefonu.

Zobacz: Jak określić cenę w umowie sprzedaży?

Essencialia negotii… czyli najistotniejsze postanowienia umowy

W powyższym przykładzie można zauważyć, że oferent X opisuje, jaką rzecz chce sprzedać, tak że dla oblata Y jest zrozumiałe, jaki przedmiot nabywa. Nie każde oświadczenie woli będzie ofertą, czyli jednoznaczną decyzją o zawarciu umowy podjętą przez oferenta, ale tylko takie, które zawiera co najmniej istotne postanowienia umowy.

„Oferta to skierowana do drugiej strony stanowcza propozycja zawarcia umowy obejmująca minimalną jej treść” (uchwała SN (7 z dnia 28.09.1990 r. III CZP 33/90)

Konsens, czyli zgoda

Oświadczenia woli składane przez strony umowy muszą być zgodne, czyli innymi słowy umowa zostaje zawarta jeśli strony osiągnęły konsens. Całkowita zgodność pomiędzy ofertą o jej przyjęciem wyraża zastosowanie zasady „lustrzanego odbicia”.

X mówi do Y sprzedam Ci telefon komórkowy Nokia 6700 Classic za 500 zł, na co Y odpowiada X: „kupię go za 300 zł”.

W powyższym przykładzie oświadczenie woli X stanowi ofertę, ponieważ zawiera istotne postanowienia umowy sprzedaży, również odpowiedź Y stanowi oświadczenie woli, ale nie jest to akceptacja oferty złożonej przez X, a zatem nie doszło do zawarcia umowy, ponieważ X i Y nie osiągnęli porozumienia w przedmiocie ceny. Ten brak konsensu stanowi dyssens. Oświadczenie woli Y można rozważać jako nową ofertę (kontroferta), co wiąże się ze zmianą ról pomiędzy X występującym teraz jako oblat, a Y jako oferentem.

Stan związania ofertą (art. 66 § 2 KC)

X mówi do Y sprzedam Ci pióro Parker za 150 zł.
X złożył Y ofertę i z tą chwilą powstał stan związania ofertą, który powoduje, że X nie może już wycofać się ze złożonej propozycji, natomiast o tym, czy dojdzie do zawarcia umowy zadecyduje jej adresat. Stan związania ofertą oznacza zatem, że oblat poprzez przyjęcie oferty może doprowadzić do zawarcia umowy o treści określonej w ofercie. Należy nadmienić, że stan związania ofertą nie ma charakteru absolutnego. Oferta nie będzie wiązać oferenta, jeśli odwołanie oferty doszło do oblata najpóźniej z chwilą dojścia oferty (art. 61 KC).