REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rozporządzenie opróżnionym miejscem hipotecznym

Marek Pasiński
Radca prawny
Przemysław Gorzko
hipoteka; wierzytelność; rozporządzenie opróżnionym miejscem hipotecznym
hipoteka; wierzytelność; rozporządzenie opróżnionym miejscem hipotecznym
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Hipoteka stanowi niewątpliwie jeden z najbardziej popularnych środków zabezpieczania wierzytelności w obrocie gospodarczym. Z faktem możliwości obciążania danej nieruchomości wieloma hipotekami wiąże się jednak ryzyko dla wierzycieli dotyczące możliwego braku uzyskania zaspokojenia w ramach postępowania egzekucyjnego.

Największe szanse na odzyskanie swojej wierzytelności mają z pewnością ci wierzyciele, których zabezpieczenia hipoteczne wykazują się wyższym pierwszeństwem w egzekucji wobec innych hipotek.

REKLAMA

Ustawodawca dostrzegając atrakcyjność cechy pierwszeństwa takiego zabezpieczenia skonstruował mechanizm ustawowy, pozwalający dłużnikowi na wykorzystanie danego pierwszeństwa do nowo ustanowionej hipoteki.

W ten sposób właściciel danej nieruchomości jest w stanie zachęcić potencjalnego wierzyciela do zawarcia z nim umowy poprzez przyznanie mu hipoteki z wysokim pierwszeństwem pomimo istnienia wcześniej powstałych zabezpieczeń tego rodzaju na danej nieruchomości.

Rozporządzanie opróżnionym miejscem po zmianach

REKLAMA

Rozpatrywanemu zagadnieniu nadano nazwę uprawnienia do rozporządzania opróżnionym miejscem hipotecznym. Możliwość dysponowania określonym miejscem w hierarchii hipotek powstaje w przypadkach wygaśnięcia konkretnej hipoteki np. wskutek spłaty wierzytelności lub przeniesienia jej na inne miejsce hipoteczne.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wówczas to właściciel może ustanowić nowe ograniczone prawo rzeczowe z takim pierwszeństwem, jakie miała hipoteka, wygasła lub przeniesiona (art. 1011 ustawy o księgach wieczystych i hipotece). Zakres tego uprawnienia rozciąga się jedynie na wartość sumy hipotecznej, na którą opiewała wygasła hipoteka.

Nowe zmiany w przedmiocie hipoteki

Na tej podstawie właściciel może więc ustanowić nową hipotekę na sumę niższą lub równą sumie pierwotnej. Ponadto uprawniony jest do ustanowienia kilku hipotek o równym pierwszeństwie, w ramach opróżnionego miejsca, o ile łączna ich wartość nie przekracza sumy pierwotnej.

REKLAMA

W doktrynie dopuszcza się także możliwość ustanowienia na opróżnionym miejscu hipoteki o wartości przekraczającej dotychczasową sumę hipoteczną pod warunkiem uzyskania zgody pozostałych wierzycieli hipotecznych z danej nieruchomości (J. Pisuliński (red.), Hipoteka po nowelizacji. Komentarz, Warszawa 2011, s. 449-450). Konstrukcję taką opiera się na analogii ze zmiany treści hipoteki, dotykającej praw osób z prawami o niższym pierwszeństwie (art. 248 § 2 k.c.).

Z wygaśnięciem hipoteki, które aktualizuje kompetencję do rozporządzania miejscem hipotecznym, mamy do czynienia także w sytuacji częściowego wygaśnięcia. Jednak  do opróżnienia części miejsca wobec częściowego wygaśnięcia dochodzi dopiero po redukcji sumy hipoteki, wskutek żądania jej zmniejszenia przez właściciela (art. 68 ust. 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece).

Hipoteka po nowelizacji - weszły w życie nowe przepisy

Rozporządzenie opróżnionym miejscem jest traktowane jako element prawa podmiotowego własności. Wobec tego nie podlega ono przedawnieniu, zarezerwowanemu dla roszczeń. Nie jest także ograniczone żadnym terminem, a więc może być wykonane nawet po upływie długiego okresu czasu od wygaśnięcia danej hipoteki.

Uprawnienie do rozporządzenia realizuje się zasadniczo w dwóch formach:

1. ustanowienie nowej hipoteki na danym miejscu lub

2. przeniesienie na dane miejsce hipoteki już istniejącej.

Rozporządzenie miejscem przy hipotekach na nieruchomości objętej współwłasnością wymaga zgody wszystkich współwłaścicieli. Odmienną sytuacją jest ta, gdy hipoteką był obciążony jedynie udział współwłaściciela. W tym zakresie może on samodzielnie rozporządzić takim opróżnionym miejscem (art. 198 k.c.).

Ustanowienie nowej hipoteki na danym miejscu wymaga spełnienia tych samych przesłanek jak przy powstaniu zwykłej hipoteki. 

W związku z koniecznością nadania jej już istniejącego pierwszeństwa konieczne jest jednak spełnienie dodatkowych warunków. Umowa kreująca nową hipotekę powinna zawierać wskazanie miejsca, na którym ma być ustanowiona.

Ponadto wpisu na już istniejące miejsce można dokonać jedynie na podstawie oświadczenia właściciela, spełniającego formę pisemną z podpisem notarialnie poświadczonym (art. 31 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece). Nie budzi wątpliwości fakt, iż takie oświadczenie o rozporządzeniu miejscem może (choć nie musi) być elementem aktu notarialnego ustanawiającego hipotekę.

Przeniesienie wierzytelności hipotecznej po zmianach

W przypadkach nie wykreślenia wygasłej hipoteki z ksiąg wieczystych do wniosku o wpis powinien być dołączony dokument potwierdzający zdarzenie wygaśnięcia, w formie wymaganej art. 31 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece.

Rozporządzenie miejscem hipotecznym może nastąpić także poprzez przeniesienie istniejącej hipoteki. Dla osiągnięcia takiego skutku wymagane jest zawarcie umowy pomiędzy właścicielem a wierzycielem hipotecznym. Powinna ona wskazywać zarówno przenoszoną hipotekę jak i miejsce, na które jest ona wpisywana.

Odmiennie niż przy ustanawianiu hipoteki, jej przeniesienie nie wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Biorąc jednak pod uwagę wymogi formy dla dokumentów stanowiących podstawę wpisu do ksiąg wieczystych, umowa przenosząca powinna być zawarta co najmniej w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym.

Istotnym wyjątkiem w powyższym zakresie jest ujawnienie w księdze wieczystej roszczenia wierzyciela o przyszłe przeniesienie jego hipoteki na opróżnione miejsce. Takie wykonanie już istniejącego zobowiązania następuje z mocy prawa w przypadku zwolnienia danego miejsca (art. 1019 ustawy o księgach wieczystych i hipotece). Nie wymaga się zatem zawierania odrębnej umowy o przeniesienie.

Niedopuszczalne jest jakiekolwiek umowne ograniczenia prawa do zobowiązania się lub do rozporządzenia opróżnionym miejscem hipotecznym przez właściciela (art. 1018 ustawy o księgach wieczystych i hipotece).

Marek Pasiński, radca prawny

Przemysław Gorzko, aplikant radcowski

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Podatek dochodowy 2025: skala podatkowa, podatek liniowy czy ryczałt. Trzeba szybko decydować się na wybór formy opodatkowania, jaki termin - do kiedy

Przedsiębiorcy mogą co roku korzystać z innej – jednej z trzech możliwych – form podatku dochodowego od przychodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej. Poza wysokością samego podatku, jaki trzeba będzie zapłacić, teraz forma opodatkowania wpływa również na wysokość obciążeń z tytułu składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Raportowanie ESG: jak się przygotować, wdrażanie, wady i zalety. Czy czekają nas zmiany? [WYWIAD]

Raportowanie ESG: jak firma powinna się przygotować? Czym jest ESG? Jak wdrożyć system ESG w firmie. Czy ESG jest potrzebne? Jak ESG wpływa na rynek pracy? Jakie są wady i zalety ESG? Co należałoby zmienić w przepisach stanowiących o ESG?

Zarządzanie kryzysowe czyli jak przetrwać biznesowy sztorm - wskazówki, przykłady, inspiracje

Załóżmy, że jako kapitan statku (CEO) niespodziewanie napotykasz gwałtowny sztorm (sytuację kryzysową lub problemową). Bez odpowiednich narzędzi nawigacyjnych, takich jak mapa, kompas czy plan awaryjny, Twoje szanse na bezpieczne dotarcie do portu znacząco maleją. Ryzykujesz nawet sam fakt przetrwania. W świecie biznesu takim zestawem narzędzi jest Księga Komunikacji Kryzysowej – kluczowy element, który każda firma, niezależnie od jej wielkości czy branży, powinna mieć zawsze pod ręką.

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Sprzedaż majątku przedsiębiorstwa w ramach postępowania restrukturyzacyjnego ma sens tylko wtedy, gdy z ekonomicznego punktu widzenia nie ma większych szans na uzdrowienie jego sytuacji, bądź gdy spieniężenie części przedsiębiorstwa może znacznie usprawnić restrukturyzację.

REKLAMA

Ile jednoosobowych firm zamknięto w 2024 r.? A ile zawieszono? [Dane z CEIDG]

W 2024 r. o 4,8 proc. spadła liczba wniosków dotyczących zamknięcia jednoosobowej działalności gospodarczej. Czy to oznacza lepsze warunki do prowadzenia biznesu? Niekoniecznie. Jak widzą to eksperci?

Rozdzielność majątkowa a upadłość i restrukturyzacja

Ogłoszenie upadłości prowadzi do powstania między małżonkami ustroju rozdzielności majątkowej, a majątek wspólny wchodzi w skład masy upadłości. Drugi z małżonków, który nie został objęty postanowieniem o ogłoszeniu upadłości, ma prawo domagać się spłaty równowartości swojej części tego majątku. Otwarcie restrukturyzacji nie powoduje tak daleko idących skutków.

Wygrywamy dzięki pracownikom [WYWIAD]

Rozmowa z Beatą Rosłan, dyrektorką HR w Jacobs Douwe Egberts, o tym, jak skuteczna polityka personalna wspiera budowanie pozycji lidera w branży.

Zespół marketingu w organizacji czy outsourcing usług – które rozwiązanie jest lepsze?

Lepiej inwestować w wewnętrzny zespół marketingowy czy może bardziej opłacalnym rozwiązaniem jest outsourcing usług marketingowych? Marketing odgrywa kluczową rolę w sukcesie każdej organizacji. W dobie cyfryzacji i rosnącej konkurencji firmy muszą stale dbać o swoją obecność na rynku, budować markę oraz skutecznie docierać do klientów.

REKLAMA

Rekompensata dla rolnika za brak zapłaty za sprzedane produkty rolne. Wnioski tylko do 31 marca 2025 r.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przypomina, że od 1 lutego do 31 marca 2025 r. producent rolny lub grupa może złożyć do oddziału terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR) wniosek o przyznanie rekompensaty z tytułu nieotrzymania zapłaty za sprzedane produkty rolne od podmiotu prowadzącego skup, przechowywanie, obróbkę lub przetwórstwo produktów rolnych, który stał się niewypłacalny w 2023 lub 2024 r. - w rozumieniu ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa (FOR).

Zintegrowane raportowanie ESG zaczyna już być standardem. Czy w Polsce też?

96% czołowych firm na świecie raportuje zrównoważony rozwój, a 82% włącza dane ESG do raportów rocznych. W Polsce 89% dużych firm publikuje takie raporty, ale tylko 22% działa zgodnie ze standardami ESRS, co stanowi wyzwanie dla konkurencyjności na rynku UE.

REKLAMA