Co to jest prawo poboru?

Prawo takie wynika z artykułu 433 § 1 Kodeksu spółek handlowych. Instytucja ta ma na celu utrzymać dotychczasową proporcję posiadanych akcji przez akcjonariuszy oraz utrzymać układ głosów na walnym zgromadzeniu spółki akcyjnej. Prawo to można realizować w momencie podwyższenia kapitału zakładowego spółki akcyjnej w drodze subskrypcji zamkniętej.

Prawo poboru to warunkowe prawo podmiotowe, przysługujące akcjonariuszom spółki wobec spółki. Warunkowość tego prawa polega na tym, że można je wykonywać, jeżeli akcjonariusze nie zostaną pozbawieni tego prawa bądź to w całości, bądź w części. Pozbawić prawa poboru może walne zgromadzenie w drodze uchwały podjętej większością 4/5 głosów, zaś samo pozbawienie tegoż prawa musi być w interesie spółki.

Jan K. i Józef N. są akcjonariuszami spółki X. Obaj posiadają po 50 % akcji. W wyniku subskrypcji zamkniętej mogą oni nabyć równą liczbę akcji, która odpowiada dotychczasowemu stosunkowi 50 – 50.

Przeczytaj także: Umorzenie udziałów a wyłączenie wspólnika w spółce z o. o.

Zarząd zobowiązany jest zaoferować akcjonariuszom akcje, co do których przysługuje prawo poboru w drodze ogłoszenia. Zarząd ma prawo zaniechać ogłaszania, jeśli wszystkie akcje są akcjami imiennymi. Jeżeli zarząd rezygnuje z ogłoszenia, powinien zawiadomić o treści ogłoszenia akcjonariuszy spółki wysyłając listy polecone. Akcjonariusz może wykonać prawo poboru w terminie nie krótszym niż dwa tygodnie liczonym od dnia nadania listu poleconego.

Nie można ustalić ceny nowych akcji poniżej ich wartości nominalnej. Natomiast istnieje możliwość ustalenia ceny wyższej. Nadwyżkę taką, zwaną agio, trzeba zgromadzić do momentu podwyższenia kapitału zakładowego i powiększać powinna ona pulę kapitału zapasowego.

Akcjonariusze mogą wykonać przysługujące im prawo poboru w terminie oznaczonym w ogłoszeniu o prawie poboru. Czynią poprzez zapis na akcje i dokonanie wpłaty w terminie i miejscu uprzednio określonym.

Zobacz: Zasady wykonywania prawa głosu w spółce akcyjnej – uprzywilejowanie, zawieszenie oraz ograniczenie prawa ...

Jeśli akcjonariusz nie jest wyłączony od prawa poboru i realizuje przysługujące mu prawo w sposób bezpośredni, wówczas akcjonariusz może wnieść zarówno wkłady pieniężne, jak i niepieniężne. Zaś gdy akcjonariusz realizuje swoje prawo przy pomocy subemitenta, wniesione przez niego wkłady mogą mieć wyłącznie charakter pieniężny. Czynności subemitenta wymagają aprobaty walnego zgromadzenia spółki akcyjnej, które podejmuje uchwałę na wniosek zarządu. Nadto wniosek ten powinien być zaakceptowany przez radę nadzorczą.