REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Umowy powiernicze w spółkach z o.o.

Aleksandra Pióro
Robert Lewandowski
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Na czym polegają umowy powiernicze? Jakie są rodzaje powiernictwa? Jakie są powody zawierania umów powierniczych?

Umowa powiernicza w ramach spółki z ograniczoną odpowiedzialnością daje możliwość pośredniego udziału w prowadzeniu przedsiębiorstwa. Powiernictwa ustanawiane są podczas zakładania spółek kapitałowych, a także w ramach nabywania udziałów w tych spółkach. Celem poniższego artykułu jest przedstawienie najistotniejszych cech umowy powierniczej oraz możliwości pośredniego oddziaływania - przez zawarcie umowy powierniczej - osoby ustanawiającej powiernika (powierzającego) na podejmowanie korporacyjnych decyzji.

REKLAMA

Pojęcie umowy powierniczej

Powiernictwo to umowa, której stronami są powierzający i powiernik. Umowa powiernicza nie jest uregulowana w kodeksie cywilnym. Konstrukcja umowy wykazuje dużo podobieństw do umowy-zlecenia (art. 734-751 k.c.) i dlatego w kwestiach nieuregulowanych stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.

Istnieją dwa rodzaje powiernictwa:

1) powiernictwo fiducjarne, w ramach którego określone prawo zostaje przyznane w pełni powiernikowi, oraz

Dalszy ciąg materiału pod wideo

2) powiernictwo upoważniające, na mocy którego powiernik jest jedynie uprawniony do zarządzania obcym prawem we własnym imieniu, które jednak w dalszym ciągu pozostaje własnością powierzającego.

Rozróżnienie to ilustrują następujące przykłady:

Przykłady

1.

W spółce z o.o. jednym ze wspólników jest X. Jednocześnie uczestniczy on w innej spółce o takim samym profilu działalności, wobec której zobowiązał się do nieprowadzenia działalności konkurencyjnej. X zawiera w ramach pierwszej spółki umowę fiducjarnego powiernictwa z Z, przenosi na niego własność udziałów i za pośrednictwem umowy powierniczej nakłada na Z ograniczenia w zakresie wykonywania praw udziałowych. W Krajowym Rejestrze Sądowym jako wspólnik ujawniony zostaje jedynie Z, natomiast X jako powierzający ma możliwość pośredniego i niejawnego uczestnictwa w spółce (powiernictwo fiducjarne).

2.

REKLAMA

W spółce z o.o. istnieje pilna potrzeba dokapitalizowania spółki. Zarząd znajduje inwestora, który zgadza się zainwestować w spółkę, jeśli będzie miał zagwarantowane, iż działalność spółki będzie prowadzona w określony sposób. Inwestor ten nabywa konkretną liczbą udziałów i staje się wspólnikiem. Ponadto zawiera on umowę powierniczą z pozostałymi wspólnikami spółki, gwarantującą mu, iż wspólnicy ci będą wykonywać prawo głosu z przysługujących im udziałów w określony sposób. W ten sposób inwestor wykonuje prawa udziałowe bezpośrednio z przysługujących mu udziałów oraz pośrednio z udziałów przysługujących pozostałym wspólnikom (powiernictwo upoważniające).

W prawie spółek szczególne znaczenie ma powiernictwo fiducjarne, w ramach którego powiernik (osoba trzecia) staje się właścicielem udziałów. W stosunku wewnętrznym powiernik jest ograniczony wobec powierzającego, gdyż wykonuje prawa z udziałów w określony sposób - ustalony właśnie w umowie powierniczej. Umowa ta umożliwia zatem powierzającemu pośrednie uczestniczenie w spółce z o.o. zarówno w odniesieniu do praw majątkowych, jak i praw administracyjnych opartych na członkostwie.

Umowy powiernictwa mogą być jawne albo tajne. Jawne umowy muszą zostać zakomunikowane pozostałym wspólnikom, ich zawarcie często wymaga zgody wspólników. Zawarcie tajnych umów powiernictwa oraz ich treść nie są ujawniane pozostałym wspólnikom.

Powody zawarcia umowy powierniczej

Umowy powiernicze zawierane są z różnych powodów. Przykładowo zawiera się je w sytuacji, gdy udział w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością przypada kilku osobom (wspólność spadkowa), w celu wykonywania praw udziałowych w sposób spójny i bezkonfliktowy. Umowy powiernicze są często stosowane w przypadku, gdy powierzający z jakichś względów chce pozostać anonimowy. Umożliwia to instytucja powiernictwa fiducjarnego, w ramach którego tylko powiernik znany jest sądowi rejestrowemu i tylko powiernik jest wpisany na listę wspólników, podczas gdy osoba powierzającego pozostaje nieujawniona. W ten sposób powierzający może pozostać nierozpoznany wobec np. swoich konkurentów lub klientów, i może na przykład dokonywać, przez spółkę, sprzedaży produktów, których sprzedaż przez jego własną firmę nie byłaby prawnie dopuszczalna. Innym motywem zawarcia umowy powierniczej może być uchronienie niewygodnego wspólnika przed jego wykluczeniem ze spółki przez zastąpienie go powiernikiem. Powiernik zajmuje pozycję niewygodnego wspólnika, podczas gdy ten ostatni w dalszym ciągu otrzymuje korzyści z przekazanych powiernikowi udziałów.

Powstanie powiernictwa

Umowa powiernicza

Umowa powiernicza określa prawa będące przedmiotem powiernictwa, cele zawarcia umowy, kształtuje prawa i obowiązki stron. Umowa powinna regulować następujące kwestie:

1) cel powiernictwa,

2) pozycję prawną powiernika oraz zakres jego zadań,

3) wynagrodzenie powiernika

4) zobowiązanie powierzajacego do zwrotu poniesionych przez powiernika wydatków,

5) prawo powierzającego do wydawania poleceń i dyrektyw powiernikowi,

6) obowiązek powiernika do informowania powierzającego na bieżąco o działaniach powiernika,

7) okres obowiązywania umowy,

8) możliwość jej wypowiedzenia,

9) zakaz konkurencji,

10) ochronę powierzajacego na wypadek upadłości powiernika, egzekucji z majątku powiernika, czy też sprzedaży dobra/prawa powierniczego osobie trzeciej przy naruszeniu umowy powierniczej,

11) odpowiedzialność stron,

12) dopuszczenie zmiany stron umowy,

13) zakończenie stosunku powierniczego.

REKLAMA

W przypadku kształtowania postanowień umowy powierniczej, która zakłada wykonywanie praw z udziałów w spółce z o.o., należy zwrócić szczególną uwagę na możliwość wystąpienia kolizji pomiędzy postanowieniami umowy powierniczej i umowy spółki z o.o. Chodzi tu głownie o wzajemne dopasowanie korporacyjnych obowiązków powiernika z jednej i jego powierniczych obowiązków z drugiej strony.

Każda umowa powiernicza - obok skutków natury zobowiązującej - wywołuje również skutek rzeczowy. Ten skutek rzeczowy - w przypadku udziałów spółki z o.o. - może polegać na przeniesieniu udziałów w spółce z o.o. na powiernika. Zobowiązanie powiernika może dotyczyć nabycia udziałów w sp. z o.o. na zlecenie i na rachunek powierzającego od osoby trzeciej.

Forma umowy

Do zawarcia umowy powierniczej nie jest wymagana szczególna forma. Ze względów dowodowych celowe jest zawarcie umowy w formie pisemnej. Z art.  180 k.s.h. (przeniesienie własności udziału) może jednak wynikać konieczność zawarcia części umowy powierniczej w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Jeżeli przez zawarcie umowy powierniczej ma dojść do zmiany wspólnika w spółce, konieczna jest rejestracja powiernika w KRS.

Zgoda pozostałych udziałowców

W przypadku gdy przeniesienie udziału w sp. z o.o. nie jest na mocy postanowień umowy spółki obarczone żadnymi ograniczeniami w rozumieniu art. 182 k.s.h., ustanowienie powiernictwa nie wymaga zgody pozostałych wspólników. W tej sytuacji dopuszczalne jest zawarcie tzw. tajnej umowy powierniczej. Inaczej jest w przypadku, gdy przeniesienie udziału wymaga zgody spółki lub innego organu. Jeżeli powiernik ma obowiązek nabycia udziałów w spółce z o.o. od osoby trzeciej, zastosowanie będzie miał art. 182 k.s.h., a więc konieczne będzie uzyskanie zgody organu spółki.

Zakończenie powiernictwa

Przyczyny zakończenia umowy powierniczej mogą zostać przewidziane wyraźnie w umowie powierniczej lub opierać się na ustawowych przepisach. Przyczynami przewidzianymi w umowie mogą być na przykład zwarcie umowy na czas określony, zawarcie jej pod warunkiem rozwiązującym czy też możliwość wypowiedzenia umowy. Ustawową przyczyną zakończenia umowy powierniczej może być wypowiedzenie zlecenia na podstawie art. 746 k.c. Również niemożliwość wykonywania działalności powierniczej, jak np. wykreślenie spółki z rejestru, stanowi przyczynę prowadzącą do zakończenia powiernictwa. Śmierć powiernika prowadzi do wygaśnięcia umowy powiernictwa. W przypadku śmierci powierzającego stosunek powiernictwa trwa nadal.

dr Robert Lewandowski (M.A.)

wykładowca w Akademii Leona Koźmińskiego, adwokat w warszawskim biurze kancelarii Derra, Meyer & Partner

Aleksandra Pióro LL.M.

aplikantka radcowska w warszawskim biurze kancelarii Derra, Meyer & Partner

 

Podstawa prawna:

• ustawa z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 z późn.zm.),

• ustawa z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn.zm.).

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wiarygodność ekonomiczna państwa. Problem dla Polski i Węgier

Polska i Węgry mają wyzwania związane z wiarygodnością ekonomiczną – tak wynika z tegorocznego Indeksu Wiarygodności Ekonomicznej. Dotyczy to w szczególności obszarów praworządności, finansów publicznych i stabilności pieniądza.

Obowiązek integracji kas rejestrujących z terminalami odroczony do 31 marca 2025 r.

Obowiązek integracji kas rejestrujących z terminalami odroczony do 31 marca 2025 r. Zapisy zawarto w ustawie o opodatkowaniu wyrównawczym. W rządzie trwają prace nad całkowitą likwidację tego obowiązku.

Uwaga! Cyberprzestępcy nie odpuszczają. Coraz więcej wyłudzeń w branży transportowej – ofiara płaci dwa razy

Fałszywe e-maile coraz częściej są stosowane do wyłudzania środków z firm. Zastosowanie tej metody w transporcie bywa szczególnie skuteczne ze względu na wysoką częstotliwość transakcji oraz międzynarodowy charakter współpracy, co często utrudnia wykrycie oszustwa. Jak się bronić przed wyłudzeniami?

KAS i CBŚP zatrzymały 19 osób wystawiających tzw. puste faktury. Postawiono 29 zarzutów

KAS i CBŚP zatrzymały 19 osób wystawiających tzw. puste faktury. Postawiono 29 zarzutów. Sprawę prowadzi Kujawsko-Pomorski Urząd Celno-Skarbowy w Toruniu i CBŚP, pod nadzorem Zachodniopomorskiego Wydziału Zamiejscowego Departamentu ds. Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej w Szczecinie.

REKLAMA

Co konkretnie możemy zrobić, by zadbać o zdrowie psychiczne i fizyczne pracowników? [Pobierz BEZPŁATNEGO E-BOOKA]

Pobierz bezpłatnego e-booka. Dbanie o dobrostan pracowników powinno stanowić priorytet dla zarządów i działów HR, zwłaszcza w kontekście współczesnych wyzwań, przed którymi staje zarówno biznes, jak i społeczeństwo. W obliczu prezydencji Polski w Unii Europejskiej, gdzie jednym z priorytetów staje się profilaktyka zdrowotna, warto podkreślić, jak fundamentalne znaczenie ma ona nie tylko dla jednostek, ale i dla całych organizacji.

Efektywność energetyczna budynków. Nowe przepisy to dodatkowe obowiązki dla biznesu

Analizy rozwiązań w zakresie efektywności energetycznej dla wszystkich dużych inwestycji oraz certyfikowane systemy zarządzania energią dla firm energochłonnych. Takie rozwiązania przewidują założenia projektu zmiany ustawy o efektywności energetycznej.

ZUS otrzymał ponad 525,4 tys. wniosków o wakacje składkowe. Wnioski można składać do 30 listopada 2024 r.

ZUS otrzymał ponad 525,4 tys. wniosków o wakacje składkowe. Wnioski o wakacje składkowe można składać wyłącznie drogą elektroniczną do 30 listopada 2024 r. Czym są wakacje składkowe?

Rynek usług kurierskich w Polsce 2024: ostatni okres przyniósł dynamiczne zmiany w obsłudze przesyłek: jak korzystają na nich klienci

Polski rynek usług kurierskich, określany fachowo: KEP (Kurier, Express, Paczka) w ostatnich latach przeszedł intensywne zmiany. Są one odpowiedzią na szybki rozwój e-commerce, zmieniające się oczekiwania konsumentów i postępującą cyfryzację usług logistycznych.

REKLAMA

Tylko motocykliści odkładają zakup opon na wiosnę, branża notuje więc spektakularną dynamikę sprzedaży w tym kwartale i w całym 2024 roku

Branża oponiarska w Polsce, ale i w całej Europie 2024 rok z pewnością odnotuje jako bardzo udany. W ciągu ostatnich dwunastu miesięcy popyt na opony niemal we wszystkich segmentach rośnie dynamicznie, a klienci finalizują także decyzje zakupowe odkładane na przyszłość  powodu przejściowych problemów finansowych.

Mikro i małe firmy najbardziej boją się rosnących kosztów prowadzenia działalności i podnoszenia składek ZUS-owskich

Czynniki, które bezpośrednio mogą obciążyć finanse firmy w sposób niespodziewany budzą największe obawy małych firm. Zwłaszcza te, które od przedsiębiorcy nie zależ i ma on na nie stosunkowo najmniejszy wpływ. Nie ma w tym nic dziwnego, bo małe firmy w Polsce wciąż cechuje mała płynność finansowa.

REKLAMA