Dopłaty w spółce z o.o.

Dopłata jest formą wewnętrznej przymusowej pożyczki wspólników na rzecz spółki. Umowa spółki może zobowiązywać wspólników do dopłat - powinny one być nakładane i uiszczane równomiernie w stosunku do udziałów.

Dopłata nie jest formą podwyższenia kapitału zakładowego (chyba że zostanie na taki zaliczona przy zwrocie), ale powiększa majątek spółki. Wpisywana do kapitału rezerwowego nie powiększa wartości udziałów wspólników w kapitale zakładowym. Skoro dopłata jest formą przymusowej, tj. narzuconej sobie przez wspólników, pożyczki, to mogą oni pobierać od niej odsetki. Umowa spółki jest jedynym źródłem, w którym może być wprowadzony obowiązek dopłat. Dopłaty są określone w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziałów. Wartość musi więc być stosunkowa, tj. określać relacje między udziałem a dopłatą. Możliwe są więc określenia odnoszące się do wielokrotności wartości udziału, określonej części udziału, może to być więc określenie iloczynowe, ilorazowe, procentowe. Nie można zatem zastosować obowiązku dopłat przez określenie konkretnej kwoty, choćby w konsekwencji dała się ona odnieść jednocześnie do stosunku do udziału. Niemniej jednak w przedstawionym stanie faktycznym jest wymagana zgoda wszystkich wspólników objętych dopłatami. Jak wskazał SA w Katowicach w wyroku z 3 kwietnia 2003 r. (sygn. akt I ACa 1186/02, OSA z 2004 r. nr 8, poz. 24): w sytuacji gdy dopłaty nie są przewidziane w umowie spółki, zmiana umowy polegająca na wprowadzeniu postanowienia przewidującego możliwość nakładania dopłat, wymaga jednomyślności jako zmiana zwiększająca świadczenia wspólników. Bez względu na sposób sformułowania postanowienia wprowadzającego do umowy spółki instytucję dopłat, zawsze wymagana jest zgoda wszystkich wspólników, do których ta konstrukcja się odnosi.

Krzysztof Grodzicki

PODSTAWA PRAWNA

• art. 177 § 1 oraz art. 246 § 3 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.).