Czy nabywając udziały w spółce, uzyskujemy prawo do zwrotu dopłat

Tak. Prawo do zwrotu dopłat jest prawem majątkowym ściśle związanym z faktem posiadania udziałów przez wspólnika. Konsekwentnie w razie zbycia udziałów przez wspólnika, który wniósł dopłaty, traci on prawo do otrzymania zwrotu wniesionych dopłat. Prawo to przechodzi na Państwa jako nabywcę udziałów. Szczegóły w uzasadnieniu.

Przepisy prawa handlowego przewidują, że zwrot dopłat może nastąpić po upływie 3 miesięcy od ogłoszenia o zamierzonym zwrocie. Ogłoszenie powinno zostać zamieszczone w gazecie, określonej w umowie spółki jako przeznaczona na jej ogłoszenia (art. 179 § 2 k.s.h.). Jeżeli w umowie spółki nie wskazano takiej gazety, wówczas ogłoszenie należy umieścić w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, co wynika z art. 5 k.s.h. Powinni jednak Państwo sprawdzić, czy w umowie spółki, której udziały Państwo nabywają, nie ma przeciwnych postanowień od tych zawartych w Kodeksie spółek handlowych. Umowa spółki mogła bowiem zmienić warunek dotyczący wymogu ogłoszenia o zwrocie dopłaty, a także skrócić lub znieść 3-miesięczny termin na zwrot dopłaty od ogłoszenia (art. 178 § 1 k.s.h.).

W umowie spółka XYZ z o.o. umieściła zapis: „zwrot dopłat nie wymaga ogłoszenia o zamierzonym zwrocie, a dopłaty podlegają zwrotowi po upływie 3 tygodni od dnia podjęcia przez wspólników uchwały o zwrocie”.

1 września 2007 r. wspólnicy podjęli uchwałę o zwrocie dopłat. Oznacza to, że zwrot uzyskają 23 września 2007 r. niezależnie od braku ogłoszenia.

Prawo do zwrotu dopłat jest prawem ściśle związanym z faktem posiadania udziałów przez wspólnika. Oznacza to, że ich zbycie pozbawia dotychczasowego właściciela prawa do zwrotu wniesionej przez siebie dopłaty. Prawo to przechodzi na nabywcę udziałów, czyli w tym przypadku na Państwa.

WAŻNE!

W razie zbycia udziałów przez wspólnika, który wniósł dopłaty, prawo do otrzymania zwrotu wniesionych dopłat przechodzi na nabywcę udziałów.

Zwrot dopłat, gdy spółka ma stratę

Powinni jednak Państwo pamiętać, że dopłaty mogą być zwracane wspólnikom, jeżeli nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym (art. 179 § 1 k.s.h.). W umowie spółki mogło być jednak zawarte postanowienie, że dopłaty podlegają zwrotowi nawet w sytuacji, gdy są potrzebne na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym spółki. W umowie spółki można także zawrzeć postanowienie o zwrocie częściowym w takiej sytuacji. Tak więc i tutaj zachodzi konieczność sprawdzenia, czy w umowie spółki, której udziały Państwo nabywają, nie ma korzystniejszych postanowień od tych zawartych w Kodeksie spółek handlowych.

Na zwrot dopłat nie mogą jednak Państwo liczyć w przypadku, gdy strata finansowa wykazana w sprawozdaniu finansowym powoduje również brak pełnego pokrycia kapitału zakładowego spółki. W takiej sytuacji zarząd ma obowiązek odmówić zwrotu dopłat, nawet gdy zwrot został uchwalony przez wspólników. Wspólnicy nie mogą bowiem otrzymywać z jakiegokolwiek tytułu wypłat z majątku spółki potrzebnego do pełnego pokrycia kapitału zakładowego (art. 189 § 2 k.s.h.). Limit dopuszczalności zwrotu dopłat wyznacza zatem także wysokość kapitału zakładowego.

WAŻNE!

Spółka może zwrócić wspólnikom dopłaty, nawet w sytuacji gdyby były one potrzebne na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym spółki, o ile zwrot nie naruszy kapitału zakładowego spółki.

Warto zaznaczyć, że powyższe uwagi nie dotyczą spółek znajdujących się w likwidacji. Postawienie spółki w stan likwidacji oznacza bowiem, że nie można, nawet częściowo, wypłacać wspólnikom zysków ani dokonywać podziału majątku spółki przed spłaceniem wszystkich zobowiązań. Otrzymanie zwrotu dopłaty z naruszeniem opisanych zasad oznaczałoby dla Państwa konieczność jej zwrotu spółce na podstawie art. 198 k.s.h.

Skutki podatkowe zwrotu dopłat

Warto także dodać, że zwrot nabytych dopłat nie będzie dla Państwa przychodem. Jeżeli umowa nabycia przez Państwa tych udziałów odrębnie określała cenę udziałów oraz cenę nabycia prawa majątkowego z tytułu zwrotu dopłat do kapitału, to w chwili zwrotu dopłat nie będą Państwo mieli prawa do zaliczenia do kosztów podatkowych ceny nabycia prawa do dopłaty.

WAŻNE!

Zwrot dopłat nie stanowi przychodu podatkowego.

Również jeżeli umowa, na podstawie której nabyli Państwo udziały, nie określała w sposób odrębny ceny nabycia udziałów oraz ceny nabycia prawa do zwrotu dopłat, to kwoty odpowiadającej cenie nabycia prawa majątkowego nie będą Państwo mieli prawa zaliczyć do kosztów. Wynika to z tego, że dopłaty nie powiększają udziału wspólnika w kapitale zakładowym spółki, dlatego nie można uznać ich za wydatek poniesiony na objęcie udziałów.

- art. 12 ust. 1 pkt 2 i art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz U. z 2006 r. Nr 251, poz. 1847

- art. 177, 178, 179 i 198 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych - Dz.U. Nr 94, poz. 1037; ost.zm. Dz.U. 2006 r. Nr 208, poz. 1540

Sławomir Biliński

konsultant podatkowy, prawnik