Umowa o pracę na zastępstwo
Umowa na zastępstwo została uregulowana w art. 25 § 1 zd. 2 k.p. Przepis ten stanowi, że jeżeli zachodzi konieczność zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, pracodawca może w tym celu zatrudnić innego pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony, obejmujący czas tej nieobecności.
Kiedy można zatrudnić na zastępstwo
Z istoty tej umowy wynika, że ma ona zastosowanie tylko w przypadku usprawiedliwionej nieobecności pracownika, a więc nie ma możliwości zawarcia umowy na zastępstwo podczas nieobecności nieusprawiedliwionej. Nie jest to również możliwe w przypadku, gdy pracownik zastępowany jest w tym czasie obecny w pracy. W umowie na zastępstwo należy wyraźnie zaznaczyć, że zawierana jest na czas usprawiedliwionej nieobecności pracownika i wskazać go z imienia i nazwiska.
PRZYKŁAD
Pracownica zatrudniona na stanowisku specjalisty ds. personalnych jest w zaawansowanej ciąży. Pracodawca, wiedząc, że pracownica niedługo uda się na zwolnienie (a następnie będzie korzystała z urlopu macierzyńskiego), postanawia zatrudnić pracownika na umowę na czas zastępstwa tej pracownicy (pracownica w ciąży nadal wykonuje pracę). Powyższe postępowanie pracodawcy jest niedopuszczalne, ponieważ umowę na zastępstwo można zawrzeć tylko w przypadku usprawiedliwionej nieobecności pracownika, a więc nie ma możliwości zawarcia umowy na zastępstwo za pracownika, który w tym czasie będzie obecny w pracy.
Należy pamiętać, że nie ma przeszkód, aby umowa na zastępstwo poprzedzona była umową na okres próbny. Taką możliwość przewiduje art. 25 § 2 k.p., który stanowi, że każda umowa określona w art. 25 § 1 k.p. może być poprzedzona umową na okres próbny.
PRZYKŁAD
Pracodawca, na miejsce osoby przebywającej na urlopie wychowawczym, zatrudnił pracownika na podstawie umowy na okres próbny trwający jeden miesiąc, ponieważ chciał sprawdzić go na danym stanowisku. Po tym okresie pracodawca stwierdził, że sprawdził się na tym stanowisku i zaproponował mu umowę na czas zastępstwa.
Takie postępowanie pracodawcy jest prawidłowe i zgodne z przepisami prawa pracy. Zastosowanie przepisu art. 25 § 2 k.p. pozwala zmniejszyć ryzyko zatrudnienia pracownika na czas zastępstwa, który nie ma predyspozycji do wykonywania pracy na tym właśnie stanowisku.
Rozwiązanie umowy na czas zastępstwa
Umowę na czas zastępstwa można rozwiązać (tak jak to ma miejsce w przypadku innych umów o pracę) na mocy porozumienia stron. Jednak na takie rozwiązanie konieczna jest zgodna wola obu stron. Z inicjatywą rozwiązania umowy w tym trybie może wystąpić zarówno pracodawca, jak i pracownik.
Umowa na czas zastępstwa może być też rozwiązana za wypowiedzeniem przez każdą ze stron z zachowaniem 3-dniowego okresu wypowiedzenia. Przy wypowiedzeniu umowy na czas zastępstwa przez pracodawcę nie musi on podawać przyczyny wypowiedzenia. Również pracownik nie ma takiego obowiązku.
Najczęstszym sposobem rozwiązania umowy o pracę na czas zastępstwa jest jednak rozwiązanie umowy przez nastąpienie konkretnego zdarzenia, jakim jest powrót osoby zastępowanej. A zatem w momencie powrotu osoby zastępowanej umowa na czas zastępstwa ulega rozwiązaniu. Ostatnim dniem pracy pracownika zatrudnionego na zastępstwo będzie wtedy dzień poprzedzający powrót zastępowanego pracownika do pracy, np. jeżeli pracownik powrócił do pracy 5 kwietnia, ostatnim dniem umowy z pracownikiem, który go zastępował, będzie 4 kwietnia.
Umowa na czas zastępstwa nie przedłuża się do dnia porodu
Należy pamiętać, że umowa na czas zastępstwa nie ulega przedłużeniu do dnia porodu, jeżeli uległaby rozwiązaniu po upływie 3. miesiąca ciąży. Umowa na czas zastępstwa stanowi zatem wyjątek w porównaniu do innych umów o pracę (m.in. umowa na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, umowa na czas określony czy umowa na czas wykonywania określonej pracy).
PRZYKŁAD
Pracownica zatrudniona na umowę o pracę na czas zastępstwa zachodzi w ciążę. Gdy jest w 4. miesiącu ciąży, pracownica zastępowana powraca do pracy po trwającym 2 lata urlopie wychowawczym. W takim przypadku umowa z pracownicą zastępującą ulega rozwiązaniu i nie przedłuża się do dnia porodu (art. 177 § 31 k.p.).
Wady i zalety umowy na zastępstwo
WADY
1. Zatrudniając pracownika na czas zastępstwa, pracodawca ponosi wszelkie koszty, jakie związane są z zatrudnieniem pracownika.
2. Pracownik zatrudniony na czas zastępstwa jest pełnoprawnym pracownikiem. W związku z tym pracownik zachowuje wszelkie prawa wynikające z przepisów Kodeksu pracy, z wyjątkiem przepisów, które są wyłączone z umowy na czas zastępstwa.
ZALETY
1. W razie długiej usprawiedliwionej nieobecności w pracy istnieje możliwość zatrudnienia osoby na zastępstwo bez konieczności tworzenia dodatkowego etatu.
2. Umowa nie przedłuża się do dnia porodu w przypadku zajścia w ciążę przez pracownicę zastępującą (art. 177 § 31 k.p.).
3. Umowy na zastępstwo nie wlicza się do umów na czas określony, których trzykrotne zawarcie jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy na czas nieokreślony (art. 251 k.p.).
4. Stosunkowo łatwo rozstać się z pracownikiem zastępującym (krótki okres wypowiedzenia). Dodatkowo, wypowiadając umowę o pracę, pracodawca nie jest zobowiązany do podania przyczyny wypowiedzenia.
5. Możliwość pozyskania i wyszkolenia dobrego przyszłego pracownika (jeżeli pracownik przejawia predyspozycje do wykonywania określonej pracy).
6. Warunki pracy osoby zastępującej nie muszą być tożsame z warunkami pracy osoby zastępowanej (wynagrodzenie, wymiar czasu pracy itp.). Może to być uzależnione zarówno od kwalifikacji i doświadczenia danej osoby, jak i potrzeb pracodawcy, np. pracodawca potrzebuje, aby pracownik zastępujący wykonywał pracę na część etatu i wykonywał tylko część z obowiązków, które spoczywały na osobie zastępowanej. Oczywiście wynagrodzenie pracownika zastępowanego musi być zgodne z przepisami wewnętrznymi, tj. z regulaminem wynagradzania.
Konstanty Wróblewski
Podstawa prawna:
ustawa z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn.zm.).
Komentarze(0)
Pokaż: