Umowy na czas określony - nowe regulacje

Ustawa z 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców jest częścią pakietu antykryzysowego rządu. Zawiera wiele regulacji, których celem jest przeciwdziałanie redukcji zatrudnienia w okresie spowolnienia gospodarczego. Jednym z rozwiązań wprowadzanych ustawą jest ograniczenie w zatrudnianiu pracowników na czas określony. Pracodawca będzie mógł zatrudniać pracowników na czas określony na okres maksymalnie 24 miesięcy.

W obecnym stanie prawnym zasady ograniczające terminowe zatrudnienie pracownika określone są w art. 25¹ Kodeksu pracy. Trzecia umowa o pracę zawarta na czas określony między tymi samymi stronami stosunku pracy przekształca się w umowę o pracę na czas nieokreślony, jeżeli przerwy między kolejnymi umowami o pracę nie przekraczają jednego miesiąca.

Ograniczenie to nie dotyczy umów zawartych na czas określony w celu:

• zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,

• wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym,

• wykonywania zadań realizowanych cyklicznie.

WAŻNE!

Od 22 sierpnia 2009 r. do ograniczenia zatrudnienia na czas określony będą miały zastosowanie przepisy ustawy o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców. Oznacza to, że w okresie obowiązywania ustawy, tj. od 22 sierpnia 2009 r. do 31 grudnia 2011 r., do umów o pracę zawartych na czas określony nie stosuje się art. 25¹ k.p.

Nowe zasady

Dotychczas ograniczenie zawierania umów na czas określony uzależnione było od liczby umów terminowych. Ustawa z 1 lipca 2009 r. zmienia te zasady. Okres zatrudnienia na podstawie umowy na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie kolejnych umów na czas określony między tymi samymi stronami stosunku pracy nie może przekraczać 24 miesięcy (art. 13 ustawy). W konsekwencji strony mogą zawierać dowolną liczbę kolejnych umów na czas określony, lecz łączny okres zatrudnienia na podstawie tych umów nie może przekroczyć 24 miesięcy.

Należy podkreślić, że ograniczenie dotyczy zawierania umów między tymi samymi stronami stosunku pracy. Oznacza to, że pracownik nie może być zatrudniony na czas określony u tego samego pracodawcy dłużej niż 24 miesiące. Jeśli strony chcą kontynuować stosunek pracy po upływie tego okresu, powinny zawrzeć umowę na czas nieokreślony.

Ograniczenie to nie dotyczy natomiast zatrudnienia na czas określony u różnych pracodawców. W konsekwencji pracownikowi, który był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony przez okres 24 miesięcy, a następnie rozpoczął pracę u nowego pracodawcy, 24-miesięczny okres zatrudnienia na czas określony liczy się od początku.

Wyjątek stanowi sytuacja, gdy nowy pracodawca jest następcą prawnym swojego poprzednika, tj. w przypadku przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę (art. 23¹ k.p.). W takiej sytuacji do 24-miesięcznego okresu zatrudnienia na czas określony należy wliczyć zarówno okres zatrudnienia po przejściu zakładu pracy na innego pracodawcę, jak i okres zatrudnienia na czas określony przypadający przed przejściem.

Definicja kolejnej umowy

Za kolejną umowę o pracę na czas określony uważa się umowę zawartą przed upływem 3 miesięcy od rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej. Wprawdzie przepisy ustawy nie regulują tej kwestii, ale należy przyjąć dotychczasową definicję umowy na czas określony. Nie wlicza się do nich umów zawartych w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym albo zadań realizowanych cyklicznie.

 

Przykład

Strony zawarły umowę na czas określony 1 września 2009 r. Umowa uległa rozwiązaniu 31 grudnia 2009 r. Bezpośrednio po rozwiązaniu umowy o pracę strony nie były zainteresowane kontynuacją stosunku pracy. Następnie 1 marca 2010 r. strony postanowiły nawiązać kolejny stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas określony (czyli przerwa między rozwiązaniem poprzedniej umowy na czas określony a nawiązaniem kolejnego stosunku pracy wyniesie 2 miesiące). W tej sytuacji kolejna umowa o pracę będzie mogła być zawarta na okres nie dłuższy niż 20 miesięcy, tj. do 31 października 2011 r. Oczywiście nie ma przeszkód, aby w tym okresie strony zawarły większą liczbę umów na czas określony, pod warunkiem że wraz z umową z 1 września 2009 r. łączny okres ich trwania nie przekroczy 24 miesięcy (chyba że przerwy między tymi umowami przekroczą 3 miesiące).

Ograniczenia w zatrudnianiu na czas określony

Zmiana przepisów w zakresie zatrudniania na czas określony dotyczy wszystkich przedsiębiorców w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, bez względu na sytuację ekonomiczną, w jakiej się znajdują.

Z dniem wejścia w życie ustawy z mocy prawa przepisy ograniczające zatrudnienie na czas określony będą miały zastosowanie do umów o pracę:

• zawieranych po dniu wejścia w życie ustawy,

• trwających w dniu wejścia w życie ustawy.

Jednak w przypadku gdy termin rozwiązania umowy o pracę na czas określony zawartej przed 22 sierpnia 2009 r. przypada po 31 grudnia 2011 r., umowa rozwiązuje się z upływem czasu, na który została zawarta.

Przykłady

Umowa o pracę na czas określony została zawarta 1 lipca 2009 r. Określono w niej termin rozwiązania na 30 czerwca 2012 r. W tej sytuacji mimo wprowadzenia przepisu ograniczającego długość zatrudnienia na czas określony do 24 miesięcy umowa o pracę rozwiąże się z upływem okresu, na jaki została zawarta, czyli 30 czerwca 2012 r. (art. 35 ust. 3 ustawy).

***

Umowa o pracę na czas określony została zawarta 1 lipca 2009 r. W umowie określono termin rozwiązania umowy na 30 września 2010 r. (czyli okres zatrudnienia wyniesie 15 miesięcy). Była to druga umowa o pracę na czas określony. Jeżeli strony postanowią zawrzeć kolejną umowę od 1 października 2010 r., nie będzie miał zastosowania art. 25¹ k.p. Oznacza to, że strony będą mogły zawrzeć trzecią umowę na czas określony, przy czym umowa ta będzie mogła być zawarta maksymalnie na 9 miesięcy, czyli do 30 czerwca 2011 r. (art. 35 ust. 1-2 ustawy).

***

Umowa o pracę na czas określony została zawarta 1 lipca 2008 r. Termin rozwiązania umowy określono na 31 grudnia 2010 r. (czyli zgodnie z postanowieniami umowy miała ona trwać 30 miesięcy). W związku z tym, że do umowy tej mają zastosowanie przepisy ustawy o łagodzeniu skutków kryzysu, umowa o pracę rozwiąże się z upływem 24 miesięcy, czyli 30 czerwca 2010 r. (art. 35 ustawy).

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej stoi jednak na stanowisku, że termin 24 miesięcy powinno liczyć się od dnia wejścia w życie ustawy, czyli od 22 sierpnia 2009 r.

Ewa Łukasik 

Podstawa prawna:

• art. 23¹ i 25¹ Kodeksu pracy,

• ustawa z 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców (DzU nr 125, poz. 1035).