REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Pracownik jako twórca

Monika Brzozowska
Monika Brzozowska
Adwokat, dziennikarz, politolog, doradca i trener. Ekspert z zakresu prawa własności przemysłowej, prawa reklamy, znawca problematyki z zakresu prawa prasowego, prawa mediów, prawa autorskiego.
Problematyka tzw. utworów pracowniczych to styk dwóch gałęzi prawa – prawa autorskiego oraz prawa pracy.
Problematyka tzw. utworów pracowniczych to styk dwóch gałęzi prawa – prawa autorskiego oraz prawa pracy.

REKLAMA

REKLAMA

Ze specyficzną sytuacją mamy do czynienia gdy autor wykonuje dzieło w ramach stosunku pracy. Prawa autorskie majątkowe w takim wypadku nabywa pracodawca.

Zgodnie z art. 12 prawa autorskiego jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.

REKLAMA

Przepis ten wymaga pewnych wyjaśnień

Przede wszystkim podkreślić należy, że jeśli mówimy o pracowniku jako twórcy mamy na myśli osoby zatrudnione na umowę o pracę. Artykuł 12 prawa autorskiego nie będzie miał więc zastosowania do osób, które „pracują” na podstawie umów cywilnoprawnych (umowy o dzieło, umowy zlecenia) i – jak się wydaje – zatrudnionych na podstawie cywilnoprawnych kontraktów managerskich. Nie będą również pracownikami osoby zatrudnione na tzw. staż czy też w ramach wolontariatu lub bezpłatnych praktyk.

Zobacz: Jaka jest istota majątkowych praw autorskich? - odpłatność

Definicje

Problematyka tzw. utworów pracowniczych to styk dwóch gałęzi prawa – prawa autorskiego oraz prawa pracy. Definicje „umowy o pracę”, „pracownika” czy „pracodawcy” znajdziemy w Kodeksie pracy – prawo autorskie nie tworzy bowiem żadnych odrębnych definicji legalnych.

Pracownikiem, w świetle art. 2 kodeksu pracy jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Za pracodawcę, zgodnie z art. 3 kodeksu pracy, uważa się natomiast jednostkę organizacyjną, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osobę fizyczną, jeżeli zatrudniają one pracowników.

Zgodnie zaś z art. 22 tegoż kodeksu przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Różne zawody

REKLAMA

W tym miejscu należy podkreślić iż art. 12 prawa autorskiego będzie mieć zastosowanie jeśli „umowa o pracę nie stanowi inaczej”. W przypadku wielu osób tzw. kreatywnych umów o pracę zawierają klauzulę iż nawet w przypadku tworzenia przez te osoby utworów, prawa autorskie zostają przy twórcach i w żadnej sytuacji nie przechodzą na pracodawcę.

Takie klauzule umowne mogą mieć np. programiści komputerowi – w ich wypadku prawo autorskie stanowi iż już w momencie ustalenia programu komputerowego pracodawca nabywa prawa autorskiego do utworu komputerowego. Takie zastrzeżenia mogą mieć – i często mają – graficy, artyści plastycy, fotograficy, rzeźbiarze.

Zobacz: Jak przenosić autorskie prawa majątkowe?

Art. 12 Prawa autorskiego mówi o tworzeniu przez pracownika utworów. Definicję utworu zawiera art. 1 prawa autorskiego. Zgodnie z tym artykułem utworem jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). Trzeba przy tym zaznaczyć iż nie każde dzieło może być utworem.


REKLAMA

Jeśli np. twórca jest fotografem i ma za zadanie dokumentować produkty danej firmy (zdjęcia katalogowe) to nie zawsze będą to dzieła twórcze. Często nawet mimo ogromu wysiłku w stworzenie jakiegoś dzieła nie będą spełnione przesłanki utworu bo efekt np. będzie przewidywalny już w momencie rozpoczynania pracy. Brak zaś wkładu twórczego w dane dzieło oznacza iż nie możemy mówić o ochronie prawno- autorskiej takiego dzieła.

Prawo autorskie przenosi na pracodawcę prawa autorskie majątkowe do utworów stworzonych przez pracownika. I tu trzeba zrobić kolejne zastrzeżenie. Chodzi bowiem tylko o takie utwory, których tworzenie wynika z zakresu obowiązków, jest konkretyzacją stosunku pracy. Zapis „inne zlecone przez pracodawcę”, który jest niemal w każdym zakresie obowiązków nie przesądza iż do każdego utworu stworzonego przez pracownika pracodawca nabędzie prawa.

Wyobraźmy sobie np. sytuację gdy w firmie pracuje księgowa, która w czasie godzin pracy, zamiast pracować, pisze powieść przygodową. Powieść pisana jest na komputerze służbowym, księgowa drukuje tę powieść na papierze pracodawcy, kopiuje na służbowej kopiarce, binduje itp. wykorzystuje więc sprzęt pracodawcy oraz wykonuje utwór w godzinach pracy.

Kto ma prawa autorskie do tego utworu? Śmiem bronić poglądu iż owa księgowa. Zakresem obowiązków osoby pracującej w tzw. księgowości nie jest bowiem pisanie książek ale dokonywanie pewnych czynności rachunkowych, obliczanie podatków dochodów i przychodów.

Fakt iż księgowa tworzy utwory w godzinach swojej pracy i na sprzęcie pracodawcy o niczym nie świadczy. Owszem może być podstawą do wyciągnięcia konsekwencji służbowych ale nie do nabycia przez pracodawcę utworu.

Prawa osobiste

Na marginesie niniejszych rozważań podnieść należy iż z artykułu 12 prawa autorskiego wynika iż pracodawca nabywa prawa autorskie majątkowe. Pozostają zaś cały czas przy twórcy prawa autorskie osobiste (prawo do autorstwa utworu objawiające się m.in. w konieczności podpisywania twórcy pod utworem, prawo do rzetelnego wykonania czy do pierwszego udostępniania utworu publiczności).

O tym warto pamiętać, bo brak naruszenia prawa autorskiego majątkowego nie świadczy o braku naruszenia praw autorskich osobistych.

Zobacz: Prosta informacja prasowa a prawo autorskie

Autorka artykułu jest prawnikiem, specjalistą w zakresie prawa prasowego, autorskiego oraz własności przemysłowej - kancelaria@mbrzozowska.pl 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Koszty zatrudnienia to główne wyzwanie dla firm w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    W pierwszym półroczu 2024 roku wiele firm planuje rozbudowanie swoich zespołów – potwierdzają to niezależne badania ManpowerGroup czy Konfederacji Lewiatan. Jednocześnie pracodawcy mówią wprost - rosnące koszty zatrudnienia to główne wyzwanie w 2024 roku. Jak więc pozyskać specjalistów i jednocześnie zadbać o cash flow?

    Nauka języka obcego poprawi zdolność koncentracji. Ale nie tylko!

    Ostatnia dekada przyniosła obniżenie średniego czasu skupienia u człowieka aż o 28 sekund. Zdolność do koncentracji spada i to wina głównie social mediów. Czy da się to odwrócić? 

    Nowe przepisy: Po świętach rząd zajmie się cenami energii. Będzie bon energetyczny

    Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska zapowiedziała, że po świętach pakiet ustaw dotyczących cen energii trafi pod obrady rządu. Dodała też, że proces legislacyjny musi zakończyć się w pierwszej połowie maja.

    Wielkanoc 2024. Polacy szykują się na święta przed telewizorem?

    Jaka będzie tegoroczna Wielkanoc? Z badania online przeprowadzonego przez firmę Komputronik wynika, że leniwa. Polacy są zmęczeni i marzą o odpoczynku. 

    REKLAMA

    Biznes kontra uczelnie – rodzaj współpracy, korzyści

    Czy doktorat dla osób ze świata biznesu to synonim synergii? Wielu przedsiębiorców może zadawać sobie to pytanie podczas rozważań nad podjęciem studiów III stopnia. Na ile świat biznesu przenika się ze światem naukowym i gdzie należy szukać wzajemnych korzyści?

    Jak cyberprzestępcy wykorzystują sztuczną inteligencję?

    Hakerzy polubili sztuczną inteligencję. Od uruchomienia ChataGPT liczba złośliwych wiadomości pishingowych wzrosła o 1265%! Warto wiedzieć, jak cyberprzestępcy wykorzystują rozwiązania oparte na AI w praktyce.

    By utrzymać klientów tradycyjne sklepy muszą stosować jeszcze nowocześniejsze techniki marketingowe niż e-commerce

    Konsumenci wciąż wolą kupować w sklepach stacjonarnych produkty spożywcze, kosmetyki czy chemię gospodarczą, bo chcą je mieć od razu, bez czekania na kuriera. Jednocześnie jednak oczekują, że tradycyjne markety zapewnią im taki sam komfort kupowania jak sklepy internetowe.

    Transakcje bezgotówkowe w Polsce rozwijają się bardzo szybko. Gotówka jest wykorzystywana tylko do 35 proc. transakcji

    W Polsce około 2/3 transakcji jest dokonywanych płatnościami cyfrowymi. Pod tym względem nasz kraj jest w światowej czołówce - gotówka jest wykorzystywana tylko do ok. 35 proc. transakcji.

    REKLAMA

    Czekoladowa inflacja (chocoflation) przed Wielkanocą? Trzeci rok z rzędu produkcja kakao jest mniejsza niż popyt

    Ceny kakao gwałtownie rosną, ponieważ 2024 r. to trzeci z rzędu rok, gdy podaż nie jest w stanie zaspokoić popytu. Z analiz Allianz Trade wynika, że cenę za to będą płacić konsumenci.

    Kończy się najostrzejsza zima od 50 lat. Prawie 5 mln zwierząt hodowlanych zginęło z głodu w Mongolii

    Dobiegająca końca zima w Mongolii, najostrzejsza od pół wieku, doprowadziła do śmierci niemal 5 mln kóz, owiec i koni, które nie są w stanie dotrzeć do pożywienia. To duży cios w gospodarkę kraju zamieszkanego przez ok. 3,3 mln ludzi, z których ok. 300 tys. utrzymuje się z hodowli zwierząt - podkreśliło Radio Swoboda.

    REKLAMA