Nawiązanie stosunku pracy

Istotą nawiązania stosunku pracy jest zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, natomiast pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem (art. 22 § 1 k.p.).

Pracownikiem, czyli osobą pozostającą w stosunku pracy, jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę (art. 2 k.p.).

WaŻne!

Pracownikami w rozumieniu prawa pracy nie są żołnierze zawodowi czy funkcjonariusze Policji.

W przypadku policjantów oraz żołnierzy zawodowych wykonywane przez nich czynności odbywają się w ramach stosunku służby, nie zaś stosunku pracy (tj. stosunku administracyjnego - zawiązanego w postępowaniu administracyjnym; wyrok NSA z 5 czerwca 1991 r., II SA 35/91, ONSA 1991/3-4/64).

W praktyce najczęściej występuje umowa o pracę. Została ona również priorytetowo potraktowana przez ustawodawcę, który kompleksową regulację w tym zakresie wpisał do Kodeksu pracy.

Wyróżniamy następujące rodzaje umów o pracę:

• zawartą na czas nieokreślony,

• zawartą na czas określony (ze szczególną jej postacią - umową o pracę na czas zastępstwa nieobecnego pracownika),

• umowę o pracę zawartą na czas wykonania określonej pracy,

• zawartą na okres próbny, która może stanowić samodzielną, jednostkową umowę o pracę bądź też poprzedzać każdy inny rodzaj wymienionych powyżej umów (art. 25 k.p.).

Swego rodzaju odmianą umowy pracowniczej jest również świadczenie pracy w formie telepracy, wprowadzonej do Kodeksu pracy 16 października 2007 r. (praca jest wykonywana regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej). Choć w istocie zawiera ona wszystkie elementy zatrudnienia pracowniczego, to jednak jej zawarcie obwarowane zostało dodatkowymi warunkami (art. 67⁵-67¹⁷ k.p.).

Na gruncie przepisów Kodeksu cywilnego do powyższego zbioru umów możemy włączyć również przedwstępną umowę o pracę, regulowaną art. 389 i nast. k.c. w związku z art. 300 k.p. Możliwość zawierania takich umów potwierdził też Sąd Najwyższy w postanowieniu z 13 maja 1977 r. (I PZ 23/77, PiZS 1980/2/77). Charakterystycznym odstępstwem od tradycyjnego sposobu zawarcia umowy o pracę jest dopuszczalność zawarcia przedwstępnej umowy o pracę w dowolnej formie, np. ustnej. Znajdują tu zastosowanie ogólne zasady składania oświadczeń woli wskazane w Kodeksie cywilnym (oczywiście dla celów dowodowych postuluje się formę pisemną).