REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nawiązanie stosunku pracy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Anna G. Dębińska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Świadczenie pracy z reguły odbywa się na podstawie umowy o pracę. Przepisy prawa pracy przewidują również inne formy zatrudnienia pracownika.

Istotą nawiązania stosunku pracy jest zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, natomiast pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem (art. 22 § 1 k.p.).

REKLAMA

Pracownikiem, czyli osobą pozostającą w stosunku pracy, jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę (art. 2 k.p.).

WaŻne!

Pracownikami w rozumieniu prawa pracy nie są żołnierze zawodowi czy funkcjonariusze Policji.

W przypadku policjantów oraz żołnierzy zawodowych wykonywane przez nich czynności odbywają się w ramach stosunku służby, nie zaś stosunku pracy (tj. stosunku administracyjnego - zawiązanego w postępowaniu administracyjnym; wyrok NSA z 5 czerwca 1991 r., II SA 35/91, ONSA 1991/3-4/64).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Rodzaje umowy o pracę

W praktyce najczęściej występuje umowa o pracę. Została ona również priorytetowo potraktowana przez ustawodawcę, który kompleksową regulację w tym zakresie wpisał do Kodeksu pracy.

Wyróżniamy następujące rodzaje umów o pracę:

• zawartą na czas nieokreślony,

• zawartą na czas określony (ze szczególną jej postacią - umową o pracę na czas zastępstwa nieobecnego pracownika),

• umowę o pracę zawartą na czas wykonania określonej pracy,

• zawartą na okres próbny, która może stanowić samodzielną, jednostkową umowę o pracę bądź też poprzedzać każdy inny rodzaj wymienionych powyżej umów (art. 25 k.p.).

Swego rodzaju odmianą umowy pracowniczej jest również świadczenie pracy w formie telepracy, wprowadzonej do Kodeksu pracy 16 października 2007 r. (praca jest wykonywana regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej). Choć w istocie zawiera ona wszystkie elementy zatrudnienia pracowniczego, to jednak jej zawarcie obwarowane zostało dodatkowymi warunkami (art. 675-6717 k.p.).

Przedwstępna umowa o pracę

Na gruncie przepisów Kodeksu cywilnego do powyższego zbioru umów możemy włączyć również przedwstępną umowę o pracę, regulowaną art. 389 i nast. k.c. w związku z art. 300 k.p. Możliwość zawierania takich umów potwierdził też Sąd Najwyższy w postanowieniu z 13 maja 1977 r. (I PZ 23/77, PiZS 1980/2/77). Charakterystycznym odstępstwem od tradycyjnego sposobu zawarcia umowy o pracę jest dopuszczalność zawarcia przedwstępnej umowy o pracę w dowolnej formie, np. ustnej. Znajdują tu zastosowanie ogólne zasady składania oświadczeń woli wskazane w Kodeksie cywilnym (oczywiście dla celów dowodowych postuluje się formę pisemną).

Przykład

W marcu podczas rozmowy kwalifikacyjnej w przedsiębiorstwie X panu Jaworskiemu zaproponowano zawarcie umowy o pracę. Był jednak zatrudniony u innego pracodawcy, ale zobowiązał się, że po upływie wiążącego go okresu wypowiedzenia podejmie zatrudnienie w przedsiębiorstwie X. Ponieważ okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące, do zabezpieczenia się przed ewentualnym rozmyśleniem się pracodawcy X, pan Jaworski wystąpił z propozycją zawarcia umowy przedwstępnej, określającej wszystkie niezbędne elementy przyszłej umowy o pracę oraz termin jej zawarcia.

Roszczenia o zawarcie przyrzeczonej umowy o pracę należą do spraw z zakresu prawa pracy (wyrok SN z 19 stycznia 1998 r., I PKN 482/97, OSNP 1998/23/686).

Alternatywą do zawarcia umowy przedwstępnej jest zawarcie właściwej umowy o pracę ze wskazaniem późniejszej daty rozpoczęcia pracy.

Inne formy zatrudnienia pracowniczego

Praca może być świadczona także na podstawie powołania, wyboru, mianowania, spółdzielczej umowy o pracę.

REKLAMA

Stosunek pracy na podstawie powołania jedynie w zdawkowy sposób został uregulowany w Kodeksie pracy. Do jego zawarcia dochodzi w sytuacjach określonych w odrębnych przepisach. Regulacja dotyczy przede wszystkim pracowników sfery budżetowej. Pracownik zatrudniony na tej podstawie może być niezwłocznie lub w określonym terminie odwołany ze stanowiska przez organ, który go powołał.

Nawiązanie stosunku pracy następuje na podstawie wyboru, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania pracy w charakterze pracownika. W ten sposób zatrudniani są głównie członkowie różnych jednostek organizacyjnych, np. fundacji. Objęcie mandatu jest równoznaczne z nawiązaniem stosunku pracy z tą jednostką. Stosunek pracy z wyboru jest zbliżony do umowy na czas określony, ponieważ jest zawierany na okres trwania mandatu.

Zatrudnienie na podstawie mianowania jest innym rodzajem pozakodeksowego stosunku pracy. Na tej podstawie zatrudnieni są przede wszystkim nauczyciele, pracownicy służby cywilnej i wymiaru sprawiedliwości.

REKLAMA

Z kolei stosunek pracy na podstawie spółdzielczej umowy o pracę reguluje ustawa - Prawo spółdzielcze, a przepisy Kodeksu pracy stosuje się jedynie posiłkowo. Spółdzielczą umowę o pracę zawiera spółdzielnia pracy z jej członkiem. Ten rodzaj zatrudnienia charakteryzuje się ścisłym powiązaniem z członkostwem w danej spółdzielni. W razie jego ustania stosunek pracy wygasa. W specyficzny sposób zostały uregulowane przesłanki wypowiedzenia pracownikowi spółdzielczej umowy o pracę, np. w razie przyznania członkowi prawa do emerytury. Oprócz wynagrodzenia pracownikowi przysługuje, jako członkowi spółdzielni, prawo do udziału w części nadwyżki bilansowej przeznaczonej do podziału między członków zgodnie z zasadami ustalonymi w statucie.

Uregulowaną poza Kodeksem pracy formą zatrudnienia jest świadczenie pracy na podstawie umowy o pracę nakładczą. Osoby wykonujące pracę nakładczą świadczą ją w okolicznościach zbliżonych do pracowników w rozumieniu przepisów kodeksowych (rozporządzenie Rady Ministrów z 31 grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą - DzU z 1976 r. nr 3, poz. 19 ze zm.).

Zatrudnienie cywilnoprawne

Pracownikami w rozumieniu prawa pracy nie są natomiast osoby, które świadczą pracę odpłatnie na podstawie umów cywilnoprawnych (np. na podstawie umowy o dzieło czy umowy zlecenia).

Niekiedy jednak zdarza się, że umowy cywilne bardzo przypominają umowy pracownicze, a jedyne, co je odróżnia to nazwa. Ustawodawca wyszedł jednak temu naprzeciw, wprowadzając w art. 22 § 11 k.p. zasadę, w myśl której zatrudnienie w warunkach, jakie powinna spełniać umowa o pracę, jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Nie jest również dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu wskazanych w art. 22 § 1 k.p. warunków wykonywania pracy.

Anna G. Dębińska

 

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Polska inwestycyjna zapaść – co hamuje rozwój i jak to zmienić?

Od 2015 roku stopa inwestycji w Polsce systematycznie spada. Choć może się to wydawać abstrakcyjnym wskaźnikiem makroekonomicznym, jego skutki odczuwamy wszyscy – wolniejsze tempo wzrostu gospodarczego, mniejszy przyrost zamożności, trudniejsza pogoń za Zachodem. Dlaczego tak się dzieje i czy można to odwrócić? O tym rozmawiali Szymon Glonek oraz dr Anna Szymańska z Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Firma za granicą jako narzędzie legalnej optymalizacji podatkowej. Fakty i mity

W dzisiejszych czasach, gdy przedsiębiorcy coraz częściej stają przed koniecznością konkurowania na globalnym rynku, pojęcie optymalizacji podatkowej staje się jednym z kluczowych elementów strategii biznesowej. Wiele osób kojarzy jednak przenoszenie firmy za granicę głównie z próbą unikania podatków lub wręcz z działaniami nielegalnymi. Tymczasem, właściwie zaplanowana firma za granicą może być w pełni legalnym i etycznym narzędziem zarządzania obciążeniami fiskalnymi. W tym artykule obalimy popularne mity, przedstawimy fakty, wyjaśnimy, które rozwiązania są legalne, a które mogą być uznane za agresywną optymalizację. Odpowiemy też na kluczowe pytanie: czy polski przedsiębiorca faktycznie zyskuje, przenosząc działalność poza Polskę?

5 sprawdzonych metod pozyskiwania klientów B2B, które działają w 2025 roku

Pozyskiwanie klientów biznesowych w 2025 roku wymaga elastyczności, innowacyjności i umiejętnego łączenia tradycyjnych oraz nowoczesnych metod sprzedaży. Zmieniające się preferencje klientów, rozwój technologii i rosnące znaczenie relacji międzyludzkich sprawiają, że firmy muszą dostosować swoje strategie, aby skutecznie docierać do nowych odbiorców. Dobry prawnik zadba o zgodność strategii z przepisami prawa oraz zapewni ochronę interesów firmy. Oto pięć sprawdzonych metod, które pomogą w pozyskiwaniu klientów w obecnym roku.

Family Business Future Summit - podsumowanie po konferencji

Pod koniec kwietnia niniejszego roku, odbyła się druga edycja wydarzenia Family Business Future Summit, które dedykowane jest przedsiębiorczości rodzinnej. Stolica Warmii i Mazur przez dwa dni gościła firmy rodzinne z całej Polski, aby esencjonalnie, inspirująco i innowacyjne opowiadać i rozmawiać o sukcesach oraz wyzwaniach stojących przed pionierami polskiej przedsiębiorczości.

REKLAMA

Fundacja rodzinna po dwóch latach – jak zmienia się myślenie o sukcesji?

Jeszcze kilka lat temu o sukcesji w firmach mówiło się niewiele. Przedsiębiorcy odsuwali tę kwestię na później, często z uwagi na brak gotowości, aby się z nią zmierzyć. Mówienie o śmierci właściciela, przekazaniu firmy i zabezpieczeniu rodziny wciąż należało do tematów „na później”.

Potencjał 33 GW z wiatraków na polskim morzu. To 57% zapotrzebowania kraju na energię. Co dalej z farmami wiatrowymi w 2026 i 2027 r.

Polski potencjał na wytwarzanie energii elektrycznej z wiatraków na morzu (offshore) wynosi 33 GW. To aż 57% rocznego zapotrzebowania kraju na energię. W 2026 i 2027 r. powstaną nowe farmy wiatrowe Baltic Power i Baltica 2. Jak zmieniają się przepisy? Co dalej?

Jak zwiększyć rentowność biura rachunkowego bez dodatkowych wydatków?

Branża księgowa to jedna z dziedzin, w których wynagrodzenie za świadczone usługi często jest mocno niedoszacowane, mimo tego, że błędy w księgowości mogą skutkować bardzo poważnymi konsekwencjami dla przedsiębiorców. W związku z tak doniosłą rolą biur rachunkowych powinny one dbać o poziom rentowności, który pozwoli właścicielom skupić się na podnoszeniu jakości świadczonych usług oraz większego spokoju, co niewątpliwie pozytywnie wpływa na dobrostan właścicieli biur oraz ich pracowników.

Samozatrudnieni i małe firmy w odwrocie? wzrasta liczba likwidowanych i zawieszanych działalności gospodarczych, co się dzieje

Według znawców tematu, czynniki decydujące ostatnio o likwidacji takich firm nie różnią się od tych sprzed roku. Znaczenie mają m.in. koszty prowadzenia biznesu, w tym składki zusowskie, a także oczekiwania finansowe pracowników.

REKLAMA

Szybki wzrost e-commerce mocno zależny od rozwoju nowych technologii: co pozwoli na zwiększenie zainteresowania zakupami online ze strony klientów

E-commerce czyli zakupy internetowe przestają być jedynie wygodną alternatywą dla handlu tradycyjnego – stają się doświadczeniem, którego jakość wyznaczają nie tylko oferta i cena, lecz także szybkość, elastyczność i przewidywalność dostawy oraz prostota ewentualnego zwrotu.

Przedsiębiorczość w Polsce ma się dobrze, mikroprzedsiębiorstwa minimalizując ryzyko działalności gospodarczej coraz częściej zaczynają od franczyzy

Najliczniejszą grupę firm zarejestrowanych w Polsce stanowią mikroprzedsiębiorstwa, a wśród nich ponad 87 tys. to podmioty działające w modelu franczyzowym. Jak zwracają uwagę ekonomiści ze Szkoły Głównej Handlowej, Polska jest liderem franczyzy w Europie Środkowo-Wschodniej.

REKLAMA