REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nawiązanie stosunku pracy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Anna G. Dębińska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Świadczenie pracy z reguły odbywa się na podstawie umowy o pracę. Przepisy prawa pracy przewidują również inne formy zatrudnienia pracownika.

Istotą nawiązania stosunku pracy jest zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, natomiast pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem (art. 22 § 1 k.p.).

REKLAMA

REKLAMA

Pracownikiem, czyli osobą pozostającą w stosunku pracy, jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę (art. 2 k.p.).

WaŻne!

Pracownikami w rozumieniu prawa pracy nie są żołnierze zawodowi czy funkcjonariusze Policji.

REKLAMA

W przypadku policjantów oraz żołnierzy zawodowych wykonywane przez nich czynności odbywają się w ramach stosunku służby, nie zaś stosunku pracy (tj. stosunku administracyjnego - zawiązanego w postępowaniu administracyjnym; wyrok NSA z 5 czerwca 1991 r., II SA 35/91, ONSA 1991/3-4/64).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Rodzaje umowy o pracę

W praktyce najczęściej występuje umowa o pracę. Została ona również priorytetowo potraktowana przez ustawodawcę, który kompleksową regulację w tym zakresie wpisał do Kodeksu pracy.

Wyróżniamy następujące rodzaje umów o pracę:

• zawartą na czas nieokreślony,

• zawartą na czas określony (ze szczególną jej postacią - umową o pracę na czas zastępstwa nieobecnego pracownika),

• umowę o pracę zawartą na czas wykonania określonej pracy,

• zawartą na okres próbny, która może stanowić samodzielną, jednostkową umowę o pracę bądź też poprzedzać każdy inny rodzaj wymienionych powyżej umów (art. 25 k.p.).

Swego rodzaju odmianą umowy pracowniczej jest również świadczenie pracy w formie telepracy, wprowadzonej do Kodeksu pracy 16 października 2007 r. (praca jest wykonywana regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej). Choć w istocie zawiera ona wszystkie elementy zatrudnienia pracowniczego, to jednak jej zawarcie obwarowane zostało dodatkowymi warunkami (art. 675-6717 k.p.).

Przedwstępna umowa o pracę

Na gruncie przepisów Kodeksu cywilnego do powyższego zbioru umów możemy włączyć również przedwstępną umowę o pracę, regulowaną art. 389 i nast. k.c. w związku z art. 300 k.p. Możliwość zawierania takich umów potwierdził też Sąd Najwyższy w postanowieniu z 13 maja 1977 r. (I PZ 23/77, PiZS 1980/2/77). Charakterystycznym odstępstwem od tradycyjnego sposobu zawarcia umowy o pracę jest dopuszczalność zawarcia przedwstępnej umowy o pracę w dowolnej formie, np. ustnej. Znajdują tu zastosowanie ogólne zasady składania oświadczeń woli wskazane w Kodeksie cywilnym (oczywiście dla celów dowodowych postuluje się formę pisemną).

Przykład

W marcu podczas rozmowy kwalifikacyjnej w przedsiębiorstwie X panu Jaworskiemu zaproponowano zawarcie umowy o pracę. Był jednak zatrudniony u innego pracodawcy, ale zobowiązał się, że po upływie wiążącego go okresu wypowiedzenia podejmie zatrudnienie w przedsiębiorstwie X. Ponieważ okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące, do zabezpieczenia się przed ewentualnym rozmyśleniem się pracodawcy X, pan Jaworski wystąpił z propozycją zawarcia umowy przedwstępnej, określającej wszystkie niezbędne elementy przyszłej umowy o pracę oraz termin jej zawarcia.

Roszczenia o zawarcie przyrzeczonej umowy o pracę należą do spraw z zakresu prawa pracy (wyrok SN z 19 stycznia 1998 r., I PKN 482/97, OSNP 1998/23/686).

Alternatywą do zawarcia umowy przedwstępnej jest zawarcie właściwej umowy o pracę ze wskazaniem późniejszej daty rozpoczęcia pracy.

Inne formy zatrudnienia pracowniczego

Praca może być świadczona także na podstawie powołania, wyboru, mianowania, spółdzielczej umowy o pracę.

Stosunek pracy na podstawie powołania jedynie w zdawkowy sposób został uregulowany w Kodeksie pracy. Do jego zawarcia dochodzi w sytuacjach określonych w odrębnych przepisach. Regulacja dotyczy przede wszystkim pracowników sfery budżetowej. Pracownik zatrudniony na tej podstawie może być niezwłocznie lub w określonym terminie odwołany ze stanowiska przez organ, który go powołał.

Nawiązanie stosunku pracy następuje na podstawie wyboru, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania pracy w charakterze pracownika. W ten sposób zatrudniani są głównie członkowie różnych jednostek organizacyjnych, np. fundacji. Objęcie mandatu jest równoznaczne z nawiązaniem stosunku pracy z tą jednostką. Stosunek pracy z wyboru jest zbliżony do umowy na czas określony, ponieważ jest zawierany na okres trwania mandatu.

Zatrudnienie na podstawie mianowania jest innym rodzajem pozakodeksowego stosunku pracy. Na tej podstawie zatrudnieni są przede wszystkim nauczyciele, pracownicy służby cywilnej i wymiaru sprawiedliwości.

Z kolei stosunek pracy na podstawie spółdzielczej umowy o pracę reguluje ustawa - Prawo spółdzielcze, a przepisy Kodeksu pracy stosuje się jedynie posiłkowo. Spółdzielczą umowę o pracę zawiera spółdzielnia pracy z jej członkiem. Ten rodzaj zatrudnienia charakteryzuje się ścisłym powiązaniem z członkostwem w danej spółdzielni. W razie jego ustania stosunek pracy wygasa. W specyficzny sposób zostały uregulowane przesłanki wypowiedzenia pracownikowi spółdzielczej umowy o pracę, np. w razie przyznania członkowi prawa do emerytury. Oprócz wynagrodzenia pracownikowi przysługuje, jako członkowi spółdzielni, prawo do udziału w części nadwyżki bilansowej przeznaczonej do podziału między członków zgodnie z zasadami ustalonymi w statucie.

Uregulowaną poza Kodeksem pracy formą zatrudnienia jest świadczenie pracy na podstawie umowy o pracę nakładczą. Osoby wykonujące pracę nakładczą świadczą ją w okolicznościach zbliżonych do pracowników w rozumieniu przepisów kodeksowych (rozporządzenie Rady Ministrów z 31 grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą - DzU z 1976 r. nr 3, poz. 19 ze zm.).

Zatrudnienie cywilnoprawne

Pracownikami w rozumieniu prawa pracy nie są natomiast osoby, które świadczą pracę odpłatnie na podstawie umów cywilnoprawnych (np. na podstawie umowy o dzieło czy umowy zlecenia).

Niekiedy jednak zdarza się, że umowy cywilne bardzo przypominają umowy pracownicze, a jedyne, co je odróżnia to nazwa. Ustawodawca wyszedł jednak temu naprzeciw, wprowadzając w art. 22 § 11 k.p. zasadę, w myśl której zatrudnienie w warunkach, jakie powinna spełniać umowa o pracę, jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Nie jest również dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu wskazanych w art. 22 § 1 k.p. warunków wykonywania pracy.

Anna G. Dębińska

 

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Serwis Prawno-Pracowniczy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Przywództwo to wspólna misja

Rozmowa z Piotrem Kolmasem, konsultantem biznesowym, i Sławomirem Faconem, dyrektorem odpowiedzialnym za rekrutację i rozwój pracowników w PLL LOT, autorami książki „The Team. Nowoczesne przywództwo Mission Command”, o koncepcji wywodzącej się z elitarnych sił specjalnych, która z powodzeniem sprawdza się w biznesie

Rośnie liczba donosów do skarbówki, ale tylko kilka procent informacji się potwierdza [DANE Z KAS]

Jak wynika z danych przekazanych przez 16 Izb Administracji Skarbowej, w I połowie br. liczba informacji sygnalnych, a więc tzw. donosów, skierowanych do jednostek KAS wyniosła 37,2 tys. Przy tym zestawienie nie jest pełne, bowiem nie zakończył się obowiązek sprawozdawczy urzędów skarbowych w tym zakresie. Zatem na chwilę obecną to o 4,2% więcej niż w analogicznym okresie 2024 roku, kiedy było ich 35,7 tys. Natomiast, zestawiając tegoroczne dane z tymi z I połowy 2023 roku, widać wzrost o 6%. Wówczas odnotowano 35,1 tys. takich przypadków. Poniżej omówienie dotychczasowych danych z Krajowej Administracji Skarbowej.

Wygoda, bezpieczeństwo, prestiż – trzy filary nowoczesnego biznesu

Cyfryzacja, zielona transformacja i konieczność reagowania na coraz szybsze zmiany rynkowe sprawiają, że współczesnym firmom potrzebne są nie tylko tradycyjne narzędzia finansowe. Przedsiębiorcy oczekują nowoczesnych rozwiązań, które usprawnią zarządzanie biznesem, oszczędzą czas i zminimalizują ryzyko. Bank BNP Paribas odpowiada na te potrzeby, oferując innowacyjne pakiety rachunków oraz prestiżową kartę Mastercard Business World Elite. To narzędzia, które pomagają firmom z różnych branż - od e-commerce, przez usługi i budownictwo, aż po handel międzynarodowy - zachować stabilność i skutecznie rozwijać biznes.

Webinar: Architekci zmiany

Jak dobrać zespół, który skutecznie przeprowadzi transformację?

REKLAMA

Ponad 156 mln zł na zagraniczną ekspansję firm! PARP ogłasza wyniki naboru "Promocja marki innowacyjnych MŚP"

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) opublikowała wyniki naboru w konkursie „Promocja marki innowacyjnych MŚP”, realizowanym w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG). Wsparcie trafi do 183 projektów na łączną kwotę ponad 156 mln zł, które pomogą polskim przedsiębiorstwom w promocji produktów i usług na rynkach międzynarodowych.

Kim jest rzecznik patentowy i jak wspiera przedsiębiorców?

Do 5 września trwa nabór na aplikację rzecznikowską. To ścieżka kariery m.in. dla absolwentów kierunków prawniczych, technicznych i ścisłych. Problem w tym, że wielu studentów nie ma świadomości, że taki zawód zaufania publicznego istnieje i jaka jest jego rola. W Polsce jest dziś 1 tys. rzeczników patentowych.

Weto prezydenta dla ustawy wiatrakowej a weto dla ustawy o deregulacji w energetyce

Jakie znaczenie ma weto prezydenta dla ustawy wiatrakowej? Najbardziej poszkodowani są mieszkańcy posiadający domy w bezpośrednim sąsiedztwie farm wiatrowych. Mieli otrzymać nawet do 20 tys. zł do podziału dla mieszkańców posiadających nieruchomości w promieniu 1 km od turbiny. Natomiast bardziej problematyczne dla rozwoju OZE jest weto dla Ustawy o deregulacji w energetyce.

Poławianie pereł. W jaki sposób łączyć technologię z autentycznością, by pozyskiwać jak najlepszych kandydatów?

Wyobraź sobie świat, w którym rekrutacja to już nie tylko „polowanie” na talenty, lecz dynamiczny ekosystem przewidywania i kreowania przyszłości organizacji. To scena, na której algorytmy AI nie tylko analizują CV, ale z chirurgiczną precyzją tropią osoby, które za moment zmienią rolę. Czy rekruterzy są gotowi na to, by wykorzystać potencjał AI mądrze, z korzyścią zarówno dla firmy, jak i kandydata?

REKLAMA

Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności oraz Spółka Specjalnego Przeznaczenia. Ważne zmiany dla polskiej gospodarki i przedsiębiorców [PROJEKT]

W obliczu dynamicznych zmian geopolitycznych i rosnących zagrożeń dla stabilności europejskiej, Polska podejmuje zdecydowane kroki w kierunku wzmocnienia swojej odporności. Jednym z najważniejszych elementów tej strategii jest powołanie Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności – inicjatywy, która nie tylko odpowiada na wymogi Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO), ale także stanowi istotny element w budowaniu nowoczesnej, bezpiecznej i innowacyjnej gospodarki.

Dlaczego warto posiadać konto bankowe za granicą?

Wielu przedsiębiorców w Polsce skupia się na bieżącym prowadzeniu biznesu, dbając o sprzedaż, marketing czy rozwój produktów. Jednak nie zawsze równie dużą wagę przykładają do kwestii związanych z bezpieczeństwem finansowym firmy. W praktyce to właśnie sprawy bankowe i podatkowe mogą przesądzić o stabilności przedsiębiorstwa, a nawet o jego być albo nie być.

REKLAMA