Tylko winny płaci odszkodowanie - uchwała SN

Niniejsza uchwała ugruntowuje dotychczasową linię orzeczniczą Sądu Najwyższego, który w przeszłości dość konsekwentnie stał na stanowisku, iż odpowiedzialność użytkownika lokalu za szkodę wynikającą z zalania lokalu położonego na niższej kondygnacji kształtuje się na zasadzie winy, zgodnie z art. 415 k.c.

Do odpowiedzialności za tzw. szkody zalaniowe nie ma więc zastosowania - zdaniem Sądu - przewidujący zasadę ryzyka art. 433 k.c., w którym mowa jest o odpowiedzialności zajmującego pomieszczenie za szkodę wyrządzoną „wyrzuceniem, wylaniem lub spadnięciem jakiegokolwiek przedmiotu z pomieszczenia".

Za możliwością zastosowania zasady ryzyka do przypadków zalania lokalu opowiada się z kolei niezmiennie znaczna część przedstawicieli doktryny prawa cywilnego komentujących art. 433 k.c. Tak znacząca różnica pomiędzy linią prezentowaną przez Sąd Najwyższy a poglądami dominującymi w piśmiennictwie wpływała w istotny sposób na rozbieżność w orzecznictwie sądów powszechnych z ostatnich lat. Powodowało to sytuację niepewności zarówno dla poszkodowanych, jak i dla osób, względem których dochodzone były roszczenia odszkodowawcze wynikające z zalania lokalu.

Sytuacja braku jasności dotykała także zakłady ubezpieczeń, które rozpatrywały roszczenia z dobrowolnych ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej albo też starały się dochodzić roszczeń regresowych wynikających z faktu naprawienia szkody na podstawie umowy ubezpieczenia zalanego lokalu.

Wydaje się, że aktualna uchwała Sądu Najwyższego, podjęta na wniosek Rzecznika Ubezpieczonych przez powiększony skład, w sposób zdecydowany wpłynie na ujednolicenie orzecznictwa sądów powszechnych. Dzięki temu bardziej klarowna będzie sytuacja prawna właścicieli lokali, i to zarówno tych, którzy rozważać będą sądowe dochodzenie roszczeń odszkodowawczych wynikających z zalania ich mieszkania, jak i tych, do których kierowane będzie żądanie naprawienia szkody.

Z perspektywy Rzecznika Ubezpieczonych szczególnie ważne jest, że za sprawą omawianej uchwały nastąpi standaryzacja procedur likwidacyjnych stosowanych przez zakłady ubezpieczeń w odniesieniu do szkód zalaniowych.

Mamy nadzieję, że nie powtórzą się już więcej sytuacje, gdy ten sam zakład ubezpieczeń opierał swoje stanowisko na różnych podstawach prawnych w zależności od tego, czy rozpatrywał roszczenia osoby poszkodowanej, czy też występował z regresem. Jasność i jednolitość obowiązujących w tej mierze zasad, potwierdzona analizowaną uchwałą, powinna wpłynąć na uproszczenie i przyspieszenie postępowań likwidacyjnych.