W myśl obowiązującej na gruncie prawa polskiego zasady pełnego odszkodowania, podmiot obowiązany do naprawienia szkody powinien naprawić szkodę obejmującą straty jakie doznał poszkodowany a także utracone korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby nie wyrządzono mu szkody. Czasem jednak żądanie takiego odszkodowania nie będzie możliwe, z kolei w niektórych przypadkach będzie można skutecznie dochodzić zasądzenia wyższej kwoty niż faktycznie poniesiona szkoda.
Przedstawioną powyżej regułę, określającą pełny zakres należnego odszkodowania, stosuje się gdy przepis prawa, albo umowa nie zawierają w kwestii tej innych postanowień. Z kolei możliwość innego sposobu oznaczenia wysokości odszkodowania może wynikać z zastosowania niektórych instytucji prawa cywilnego, jak np.:
REKLAMA
kary umownej (zgodnie z art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy);
zadatku (art. 394 § 1Kodeksu cywilnego stanowi, iż w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej);
prawa określonego w art. 438 Kodeksu cywilnego (zgodnie z tym przepisem kto w celu odwrócenia grożącej drugiemu szkody albo w celu odwrócenia wspólnego niebezpieczeństwa przymusowo lub nawet dobrowolnie poniósł szkodę majątkową, może żądać naprawienia poniesionych strat w odpowiednim stosunku od osób, które z tego odniosły korzyść);
odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (zgodnie z art. 4497 § 1 Kodeksu cywilnego odszkodowanie za szkodę na mieniu nie obejmuje uszkodzenia samego produktu ani korzyści, jakie poszkodowany mógłby osiągnąć w związku z jego używaniem. Ponadto odszkodowanie takie nie przysługuje, gdy szkoda na mieniu nie przekracza kwoty będącej równowartością 500 EURO);
doznania uszczerbku w dobrach bezpośrednio naruszonych (zgonie z 224 § 2 Kodeksu cywilnego od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył);
zasady określonej w art. 846 Kodeksu cywilnego dotyczącej odpowiedzialności utrzymującego zarobkowo hotel lub podobny zakład, który jest odpowiedzialny za utratę lub uszkodzenie rzeczy wniesionych przez osobę korzystającą z usług hotelu lub podobnego zakładu, chyba że szkoda wynikła z właściwości rzeczy wniesionej lub wskutek siły wyższej albo że powstała wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby, która mu towarzyszyła, była u niego zatrudniona albo go odwiedzała.
