Zapis windykacyjny – nie tylko dla przedsiębiorców

Zapis windykacyjny - dotychczasowa regulacja

Zapis windykacyjny był dotychczas uregulowany w polskim kodeksie cywilnym w sposób, który nie odpowiadał ani potrzebom przedsiębiorców, ani też oczekiwaniom i potocznemu rozumieniu tej instytucji przez zwykłych obywateli.

Zawarty w testamencie zapis wskazujący, że określona rzecz (np. samochód, nieruchomość) ma przypaść określonej osobie nie powodował przejścia własności tej rzeczy na zapisobiorcę a jedynie zobowiązywał spadkobierców do dokonania określonego rozporządzenia na rzecz zapisobiorcy.

W przypadku braku dobrej woli po stronie spadkobierców, zapisobiorca musiał dochodzić wykonania zapisu na drodze sądowej. 

Istota zapisu windykacyjnego

Antidotum na problemy z wykonaniem woli testatora i trudności zapisobiorców dochodzących wykonania uczynionych nań zapisów, ma być wprowadzona instytucja zapisu windykacyjnego.

Istota zapisu windykacyjnego sprowadza się do możliwości rozporządzenia przez testatora na wypadek jego śmierci, określonym składnikiem należącego doń majątku bezpośrednio na rzecz oznaczonej osoby.

Skutkiem uczynionego zapisu windykacyjnego jest już nie zobowiązanie spadkobierców do określonego świadczenia na rzecz zapisobiorcy (tak jest przy zapisie zwykłym) lecz nabycie przez osobę wskazaną przez testatora określonego składnika jego majątku i to już z chwilą otwarcia spadku tj. z chwilą śmierci spadkodawcy.

Zapis zwykły wywołuje zatem jedynie skutki zobowiązujące a zapis windykacyjny skutki rozporządzające. Jest to podstawowa różnica między zapisem zwykłym a zapisem windykacyjnym.

Zapis windykacyjny ma szczególne znaczenie dla zapisobiorców. Daje bowiem możliwość dalszego rozporządzania przedmiotem zapisu, w zasadzie bezpośrednio po otwarciu spadku, bez konieczności uprzedniego dochodzenia wykonania zapisu przez spadkobierców.

Potwierdzenie uprawnienia zapisobiorcy stanowi postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku bądź sporządzony przez notariusza akt poświadczenia dziedziczenia, w których umieszczana jest wzmianka o uczynionym zapisie windykacyjnym, jego przedmiocie i osobie zapisobiorcy.

Wszystko o spadkach

Zapis windykacyjny gwarantuje nie tylko pełniejsze urzeczywistnienie woli testatora, ale stanowi również ułatwienie dla spadkobierców, którzy mogą szybciej uporządkować sprawy spadkowe, w tym związane z zapisem, bez konieczności dokonywania dodatkowych rozporządzeń na rzecz zapisobiorców.

Co może być przedmiotem zapisu windykacyjnego?

Katalog składników majątkowych, które mogą zostać przekazane w drodze zapisu windykacyjnego został określony dość szeroko. Przedmiot zapisu windykacyjnego mogą bowiem stanowić: