REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dziedziczenie jednoosobowej działalności gospodarczej – co dalej po śmierci przedsiębiorcy

Ustanowienie zarządu sukcesyjnego tylko tymczasowo rozwiązuje problem kontynuacji działalności gospodarczej po śmierci przedsiębiorcy
Ustanowienie zarządu sukcesyjnego tylko tymczasowo rozwiązuje problem kontynuacji działalności gospodarczej po śmierci przedsiębiorcy
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Prawnik wyjaśnia, co dzieje się po śmierci przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą w formie jednoosobowej działalności gospodarczej, wpisanej do CEIDG

Czym jest dziedziczenie jednoosobowej działalności gospodarczej?

Z punktu widzenia realiów rynkowych, kluczowe jest określenie tego co dzieje się po śmierci przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą w formie jednoosobowej działalności gospodarczej, wpisanej do CEIDG. Taki rodzaj prowadzonej działalności, charakteryzuje się brakiem istnienia osobnego podmiotu, jak chociażby spółka, ani masy majątkowej, gdyż zasadniczo majątek przedsiębiorstwa jest majątkiem przedsiębiorcy. Oznacza to, że omawiane pojęcie interpretować raczej jako możliwości kontynuowania prowadzenia działalności gospodarczej zmarłego przedsiębiorcy, a nie nabycie własności składników materialnych i niematerialnych (przedsiębiorstwa) wykorzystywanych do jej prowadzenia.

REKLAMA

Zarząd sukcesyjny – nowa instytucja w polskim porządku prawnym

REKLAMA

Do niedawna, polski system prawny, nie przewidywał w zasadzie żadnej możliwości kontynuowania takiej działalności – śmierć takiego przedsiębiorcy oznaczała definitywny koniec działalności gospodarczej. Majątek podlegał dziedziczeniu na zasadach ogólnych, a zatem nie mogły zostać odziedziczone koncesje, zezwolenia i licencje, czy numer NIP. Z kolei umowy o pracę z zatrudnionymi pracownikami wygasały a kontrakty handlowe nie mogły być kontynuowane.

Zasadnicza zmiana nastąpiła z dniem 25 listopada 2018 r., kiedy to weszła w życie ustawa z dnia z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (dalej „Ustawa o zarządzie sukcesyjnym”). Idea instytucji zarządu sukcesyjnego sprowadza się do tego, że ustanowienie zarządu sukcesyjnego, służyć ma temu, żeby w krytycznym momencie po odejściu przedsiębiorcy była osoba, która zajmie się najpilniejszymi sprawami związanymi z kontynuowaniem działalności gospodarczej, tak aby bieżące zarządzanie przedsiębiorstwem znalazło się w jednych rękach kogoś, kto po prostu zastąpi przedsiębiorcę[1].

Czy zarządca sukcesyjny to rozwiązanie na stałe?

Co niezmiernie istotne, i co zdaje się umykać autorom artykułów o tematyce dziedziczenia jednoosobowej działalności gospodarczej, instytucja zarządu sukcesyjnego nie rozwiązuje całkowicie problemu sukcesji działalności gospodarczej po śmierci przedsiębiorcy. Ustanowienie zarządu sukcesyjnego tylko tymczasowo rozwiązuje problem kontynuacji działalności gospodarczej po śmierci przedsiębiorcy. Jego samego nie zwalnia to z obowiązku przygotowania wybranej osoby lub osób do prowadzenia działalności po swojej śmierci, przygotowania planu sukcesji czy dodatkowych dokumentów związanych z tym procesem, np. konstytucji firmy rodzinnej. W żadnym wypadku nie można jednak traktować wskazywania zarządcy sukcesyjnego jako jedynego rozwiązania związanego z sukcesją, chociażby z powodu ograniczenia czasowego wykonywania zarządu sukcesyjnego (zasadniczo 2 lata)[2].

Praktyczne aspekty zarządu sukcesyjnego

REKLAMA

Należy zatem postrzegać instytucję zarządu sukcesyjnego jako rozwiązanie na okres zaraz po śmierci przedsiębiorcy, do momentu podjęcia decyzji co do dalszych losów przedsiębiorstwa. Omówienie całości regulacji dotyczących zarządu sukcesyjnego, z punktu widzenia tej publikacji jest niemożliwe i niecelowe, zatem poniżej zaprezentowane zostaną kluczowe zagadnienia z punktu widzenia praktycznego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zarządcę sukcesyjnego warto powołać jeszcze za życia przedsiębiorcy - przedsiębiorca może ustanowić zarządcę sukcesyjnego, albo zastrzec, że z chwilą jego śmierci wskazany prokurent stanie się zarządcą sukcesyjnym. Wyznaczona osoba nie musi spełniać dodatkowych wymogów – musi jedynie mieć pełną zdolność do czynności prawnych i nie mieć orzeczonego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, a także osoba ta musi wyrazić zgodę na powołanie. Aby dopełnić formalności należy dokonać stosownego wpisu w CEIDG - online, na biznes.gov.pl; w wersji papierowej w urzędzie gminy lub listem poleconym - wypełniony wniosek powinien być własnoręcznie podpisany przez wnioskodawcę, a podpis musi potwierdzić notariusz. Jednak jeśli przedsiębiorca zmarł nie powołując wcześniej zarządcy sukcesyjnego, możliwe jest jego powołanie już przez osoby uprawnione do udziału w przedsiębiorstwie w kontekście dziedziczenia.

Co może być w praktyce istotne, dzięki zarządcy sukcesyjnemu przedsiębiorcą może być także osoba małoletnia (nieposiadająca pełnej zdolności do czynności prawnych). Dla przykładu, działalność gospodarczą prowadzić będzie dziecko przedsiębiorcy – osoba o ograniczonej zdolności do czynności prawnych, która objęła przedsiębiorstwo w spadku oraz zostanie w takiej sytuacji ustanowiony zarządca sukcesyjny (posiadający pełną zdolność do czynności prawnych)[3].

Dziedziczenie jednoosobowej działalności gospodarczej sensu stricto

Jak już wskazano wcześniej, zarząd sukcesyjny jest instytucją jedynie tymczasową, choć bardzo pomocną. W trakcie tego przejściowego okresu sytuacja działalności gospodarczej przedstawia się następująco. Umowy handlowe podpisane przez zmarłego przedsiębiorcę nie wygasają z powodu jego śmierci, zarządca sukcesyjny może płynnie kontynuować ich wykonywanie. Przejmuje także wszystkie obowiązki pracodawcy. Przedsiębiorstwo w spadku posługuje się dotychczasowym NIP, jest podatnikiem podatków, m.in. VAT, akcyzy czy podatku dochodowego. Zarządca sukcesyjny ma dostęp do kont firmowych (tj. do rachunków związanych z działalnością gospodarczą) w bankach lub w SKOK. Rachunki te nie są przez bank lub kasę zamykane z chwilą śmierci przedsiębiorcy. Istnieje również możliwość dalszego wykonywania decyzji wydanej dla przedsiębiorstwa (zezwolenia, koncesje, licencje).

W związku z tymczasowym charakterem instytucji, należy określić moment wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego i dojścia do końcowego etapu dziedziczenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Generalną zasadą wynikającą z Ustawy o zarządzie sukcesyjnym będzie wygaśnięcie zarządu sukcesyjnego, kiedy nastąpi dział spadku, który obejmuje przedsiębiorstwo w spadku (art. 59 ust. 1 pkt 6 Ustawy o zarządzie sukcesyjnym). Chodzi o dział spadku, a nie samo stwierdzenie nabycia spadku. Dział spadku obejmujący przedsiębiorstwo w spadku będzie oznaczał (zwłaszcza z uwagi na nowy art. 10381 kodeksu cywilnego), że przedsiębiorstwo będzie miało nowego dysponenta, który nie będzie potrzebował już pomocy zarządcy sukcesyjnego[4]. Wtedy nowy przedsiębiorca będzie prowadził własną działalność gospodarczą, pod nowym numerem NIP, pod własną firmą ale z wykorzystaniem przedsiębiorstwa zmarłego przedsiębiorcy. Właśnie w ten sposób obecnie można rozumieć pojęcie dziedziczenia jednoosobowej działalności gospodarczej. Aby zwiększyć użyteczność instytucji zarządcy sukcesyjnego, doktryna postuluje m.in. wprowadzenie nowelizacji Kodeksu cywilnego zmierzającej w kierunku dopuszczalności testamentowego wyłączenia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 k.c[5].

Jakub Majewski, Młodszy Prawnik w Dziale Prawa dla Biznesu, Kancelaria Kopeć Zaborowski Adwokaci i Radcowie Prawni Sp. p.

Więcej informacji znajdziesz w serwisie MOJA FIRMA

[1] Blajer Paweł, Zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Pytania i odpowiedzi. Wzory pism. Przepisy, opublikowano: WKP 2019

[2] Ibidem

[3] Szerzej na temat możliwości prowadzenia działalności gospodarczej przez osobę nieposiadającą pełnej zdolności do czynności prawnych zob. P. Majewski, J. Majewski, M. Ślusarczyk, Prowadzenie działalności gospodarczej przez osobę o ograniczonej zdolności do czynności prawnych na tle regulacji o zarządzie sukcesyjnym [w:] Regulacje prawne a funkcjonowanie polskiej gospodarki, red. A. Krzysztofek, K. Szewczyk, A. Borcuch, Laboratorium Wiedzy Artur Borcuch, Kielce 2019, s. 241-251.

[4] Blajer Paweł, Zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Pytania i odpowiedzi. Wzory pism. Przepisy, opublikowano: WKP 2019

[5] P. Majewski, J. Majewski, M. Ślusarczyk, M. Walczak Znaczenie rynkowe zarządu sukcesyjnego przedsiębiorstwem osoby fizycznej – postulaty de lege ferenda [w]: Instytucje i prawo. Wyzwania ekonomiczne XXI wieku, red. K. Gutbier, K. Szewczyk, A. Borcuch, Laboratorium Wiedzy Artur Borcuch, Kielce 2019

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Moja firma
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Informacja o zaległości w ZUS na 0,01 zł wysyłana jest listem poleconym, a najwięksi gracze nie płacą milionowych zadłużeń

    Zadłużenie aktywnych płatników w ZUS rośnie. Rekordzista wśród aktywnych płatników jest zadłużony na ponad 822 mln zł. Czy ZUS może sam zmieniać przepisy? 

    Według danych udostępnionych przez ZUS, na koniec 2023 roku maksymalna kwota zadłużenia aktywnego płatnika wyniosła przeszło 822 mln zł. Rok wcześniej była o 3,5 mln zł mniejsza. Wśród komentujących te dane ekspertów nie brakuje opinii, że dopuszczenie do takiej sytuacji jest skandalem. Z kolei Zakład przekonuje, że sam nie może zmieniać przepisów. Jednak według znawców tematu, ZUS ma odpowiednie narzędzia do ściągania należności i nawet niewielkie kwoty są skutecznie egzekwowane od przedsiębiorców. Do tego po danych widać, że średnie zadłużenie aktywnych płatników wzrosło rok do roku o ponad 3 tys. zł, tj. do wartości blisko 31 tys. zł.

    Czy trzeba płacić ZUS gdy działalność gospodarczą się zawiesi, czy przerwę w biznesie można zrobić tylko raz w roku czy wiele razy

    Działalność gospodarczą wpisaną do CEIDG można zawiesić pod warunkiem, że nie zatrudnia się pracowników. Dlatego co do zasady nie trzeba dodatkowo załatwiać formalności w ZUS.

    Przestępstwa finansowe. Zorganizowane grupy zajmują się praniem brudnych pieniędzy i korumpowaniem urzędników: co trzeba wiedzieć

    Korupcja, pranie pieniędzy, wyłudzenia, ataki hakerskie – to realne zagrożenia XXI wieku. Obecnie przestępczość finansowa, cyberprzestępczość oraz nowoczesne technologie są mocno ze sobą związane.

    Jak jeździć ekologicznie i oszczędnie. Pięć zasad sprawdzonych w praktyce i zalecanych każdej firmie transportowej

    W dobie rosnących kosztów firm transportowych i spowolnienia gospodarczego ekonomiczna jazda przestała być zjawiskiem sporadycznym, a stała się koniecznością i jednym ze sposobów na redukcję wydatków. Jakie są więc najważniejsze zasady ekonomicznej jazdy? 

    REKLAMA

    Zboża ozime wiosną - jak nawozić dolistnie. 5 kluczowych wskazówek

    Jedną z najefektywniejszych form pielęgnacji (dokarmiania) zbóż ozimych wiosną jest nawożenie dolistne. Dobrze przemyślane działania agrotechniczne wraz z odpowiednim wyborem samego nawozu to korzyść dla roślin, a przede wszystkim dla rolnika. 

    Wakacje składkowe – zmiany w projekcie nowelizacji

    Na stronie Rządowego Centrum Legislacji (RCL) została opublikowana nowa wersja projektu nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, która wprowadza tzw. wakacje składkowe. Przewiduje ona m.in. zmiany w zakresie podmiotów uprawnionych do takiej ulgi.

    Firma, która dopuściła do wycieku danych jej klientów traci renomę a także chętnych na zakup jej produktów

    Firmy pracują nad rozwojem marki i jej rozpoznawalnością wiele lat, po czym jedno fatalne zdarzenia burzy cały ten wysiłek. Takim incydentem w naszych czasach jest przede wszystkim wyciek danych klientów. Straconej w ten sposób reputacji marka nie jest w stanie odbudować.

    Zdaniem ZUS należy opłacać składki od wynagrodzenia wspólnika sp. z o.o. za czynności wykonywane na rzecz spółki

    ZUS w swoich najnowszych interpretacjach stwierdził, że wspólnik sp. z o.o., który za czynności wykonywane na rzecz spółki (tj. czynności określone w umowie spółki), bez zawierania ze spółką odrębnej umowy cywilnoprawnej otrzymuje wynagrodzenie, będzie objęty ubezpieczeniami społecznymi z tego tytułu jako zleceniobiorca.

    REKLAMA

    ARiMR - ostatnie 2 dni na wnioski o dofinansowanie ubezpieczenia zwierząt!

    Zostały ostatnie 2 dni dla rolników na złożenie wniosków o zwrot części kosztów ubezpieczenia zwierząt. Kto może złożyć wniosek o dofinansowanie?

    AI Act zatwierdzony. Kiedy wejdzie w życie? 5 wniosków, które są szczególnie ważne dla firm z sektora biomedycznego

    Znamy już finalny, zaakceptowany przez państwa członkowskie draft AI Act – unijnej ustawy o Sztucznej Inteligencji. Jaki wpływ wywrze ona na działalność firm z sektora biomedycznego? Prezentujemy 5 najważniejszych wniosków. 

    REKLAMA