Przy upadłości udzielone pełnomocnictwo nie zawsze wygasa

Obecna regulacja postępowania upadłościowego znacznie zmodyfikowała dotychczasowe zasady tego postępowania. Wiele kontrowersji budzi obecnie kwestia wpływu postanowienia o ogłoszeniu upadłości na stosunki pełnomocnictwa i prokury.

W postępowaniu upadłościowym może dojść do ogłoszenia upadłości likwidacyjnej przedsiębiorcy, do ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu z zachowaniem prawa zarządu majątkiem przedsiębiorstwa oraz do ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu z odebraniem upadłemu prawa zarządu majątkiem przedsiębiorcy. W ostatniej z tych sytuacji, sąd zgodnie z art. 76 prawa upadłościowego i naprawczego powołuje zarządcę do sprawowania zarządu majątkiem przedsiębiorcy. Zarówno w przypadku upadłości likwidacyjnej, jak i upadłości z możliwością zawarcia układu, w której powołany zostaje zarządca, upadły przedsiębiorca traci możliwość korzystania i rozporządzania mieniem wchodzącym do masy upadłości (z nielicznymi wyjątkami określonymi w art. 75 ust. 2 i 3 prawa upadłościowego i naprawczego). Jeżeli natomiast przy ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu sąd nie odbierze upadłemu prawa zarządu częścią lub całością majątku, to przedsiębiorca taki będzie miał kompetencję do dokonywania czynności zwykłego zarządu, zaś do dokonywania innych czynności wymagana będzie zgoda nadzorcy sądowego.

Prokura wygasa w przypadku ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy. Co do zasady więc należałoby stwierdzić, że w każdym wypadku ogłoszenia upadłości (bez względu na tryb jej przeprowadzenia) wszelkie udzielone prokury wygasają. Niemniej jednak wśród prawników pojawił się pogląd przeciwny, zgodnie z którym unormowanie z art. 109⁷ par. 2 kodeksu cywilnego odnosi się tylko do sytuacji, w której ogłoszono upadłość likwidacyjną. Pogląd ten uzasadniano przede wszystkim, powołując się na art. 543 prawa upadłościowego i naprawczego, który mówi o tym, że jeśli w przepisach odrębnych jest mowa o postępowaniu upadłościowym, należy rozumieć przez to likwidacyjne postępowanie upadłościowe. Dodatkowym argumentem za tym ma być wykładnia historyczna, jako że poprzednio obowiązujące przepisy dotyczące postępowania układowego nie przewidywały wygaśnięcia prokury, oraz wykładnia funkcjonalna, z której wnioskowano, że jeśli upadłemu pozostawia się zarząd własny nad przedsiębiorstwem, to celowe jest pozostawienie prokurenta w umocowaniu, gdyż niewątpliwie byłby on pomocny w prowadzeniu przedsiębiorstwa.