Czy fundacja rodzinna może być sposobem na sukcesję przedsiębiorstwa?

Czym jest fundacja rodzinna?

Instytucja fundacji rodzinnych czerpie w głównej mierze z systemów anglosaskich, w których system sukcesji ma już ugruntowaną pozycję. Fundacje te mają na celu w głównej mierze ochronę bytu przedsiębiorstwa przy jednoczesnym zapewnieniu majątkowych zabezpieczeń dla bliskich fundatora. Sztandarowymi krajami, w których dotychczas najbardziej majętni polscy przedsiębiorcy znajdowali miejsce na utworzenie fundacji to Szwajcaria, Austria, Niemcy oraz Lichtenstein. 

Od nowego roku Polscy przedsiębiorcy nie będą musieli już daleko szukać, ponieważ właśnie trwają konsultacje dotyczące kształtu polskiej fundacji rodzinnej. Mechanizm fundacji rodzinnej polegać ma na tym, że fundator przekazuje na rzecz fundacji majątek, na który mogą składać się między innymi udziały w firmie lub jej akcje. Po przeniesieniu takich składników na fundację, wówczas to ona staje się właścicielem wskazanych przez fundatora składników majątkowych. Fundacja przeobraża się w dysponenta majątku wniesionego przez fundatora
i rozporządza nim zgodnie ze wskazaniami fundatora określonymi w statucie fundacji rodzinnej.

Czy fundacja rodzinna będzie miała osobowość prawną?

Z projektu ustawy wynika, że fundacja rodzinna będzie zupełnie nową osobą prawną, wcześniej nieznaną polskiemu systemowi prawnemu. Fundacja rodzinna będzie nabywać osobowość prawną z chwilą wpisu do rejestru fundacji rodzinnych. Podstawową rolę w fundacji odgrywać będzie fundator oraz beneficjenci.

Główną rolą fundatora będzie przekazanie środków na cele wskazane w statucie fundacji.
W kwestii warunków, od których będzie można uzależnić wypłacanie określonych świadczeń beneficjentom, fundatorowi pozostawiono szerokie pole do kształtowania konkretnych wymogów. Fundator będzie miał możliwość uzależnienia wydania określonego świadczenia z zastrzeżeniem warunku lub terminu.

Między innymi, statut może zakładać obowiązek ukończenia edukacji przez beneficjenta, aż po zobowiązanie go do postępowania zgodnie z powszechnie uznanymi normami etycznymi.

W zamian za spełnienie warunków określonych przez fundatora w statucie, beneficjentom przysługiwać będą wskazane przez fundatora świadczenia. Przykładowo beneficjent może otrzymywać środki pieniężne pokrywające czesne za edukację, świadczenia zdrowotne.

Fundacja rodzinna - korzyści

Utworzenie fundacji rodzinnej może być szczególnie atrakcyjnym rozwiązaniem dla średnich i dużych przedsiębiorców, którzy planują przekazać schedę przyszłym pokoleniom.
W pierwszej kolejności nasuwa się myśl, dlaczego więc nie uregulować kwestii dziedziczenia majątku w testamencie?  

Otóż sam testament zapewni jedynie sukcesję w drugim pokoleniu, bez gwarancji kontynuacji działalności przez przyszłych potomków. Ponadto, w następnych pokoleniach spadkobierców będzie przybywać, co może generować konflikty i utrudniać dalsze prowadzenie interesów. Remedium na tego typu sytuację ma stanowić fundacja rodzinna. Polski ustawodawca w tym zakresie nie zamierza wyważać otwartych drzwi, stąd też w projekcie ustawy o fundacjach rodzinnych można dopatrzyć się rozwiązań proponowanych w innych krajach.

Kontynuacja dzieła

Z uzasadnienia do projektu ustawy możemy wyczytać, iż w ciągu najbliższych pięciu lat sukcesję planuję ok. 57% firm rodzinnych, jednakże chęć prowadzenia firmy po rodzicach deklaruje jedynie ok. 8% jej następców. Naturalną konsekwencją takiego stanu rzeczy będzie sprzedaż rodzinnej firmy na rzecz innych podmiotów, które cenią sobie dobrze ukształtowaną strukturę organizacyjną oraz ugruntowaną pozycję na rynku opartą na solidnych fundamentach zaufania klientów. Innego rodzaju następstwem może być szybka konsumpcja majątku pozostawionego przez spadkodawcę. Kosztem takich poczynań jest jednak zaprzepaszczenie często wieloletniej, rodzinnej tradycji. Wprowadzenie do polskiego porządku prawnego instytucji fundacji rodzinnej pozwoli na kontynuowanie dzieła i sukcesów fundatora przy jednoczesnym zapewnieniu godnego bytu jego najbliższym.

Alicja Stopyra, aplikantka adwokacka

Więcej informacji znajdziesz w serwisie MOJA FIRMA