Pełnomocnik złoży donos na podatnika za jego zgodą

Podatnik, który popełnił przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, nie zostanie ukarany przez fiskusa, jeśli zawiadomi o tym organ podatkowy. Takie oświadczenie podatnika to czynny żal. Powstaje tu pytanie, czy pełnomocnik może złożyć donos w postaci czynnego żalu na podatnika, w imieniu którego działa? Zdaniem ekspertów jest to możliwe, pod warunkiem że podatnik wyrazi na to zgodę.

Złożenie czynnego żalu umożliwia sprawcy czynu zabronionego uniknięcie odpowiedzialności karnej skarbowej. Jak wyjaśnia adwokat Wojciech Jaworski z Allen & Overy A. Pędzich, osoba zawiadamiająca o przestępstwie skarbowym (tj. składająca czynny żal) musi wyjaśnić wszelkie istotne okoliczności czynu zabronionego, w tym ujawnić osoby współdziałające w jego popełnieniu. Czynny żal musi być także złożony w odpowiednim terminie.

Przepis nie wskazuje, czy czynny żal może być złożony przez pełnomocnika działającego w imieniu sprawcy przestępstwa, np. członka zarządu spółki kapitałowej, odpowiedzialnego za rozliczenia podatkowe.

- Wydaje się, że na podstawie zasad ogólnych, jeżeli pełnomocnictwo ma właściwy zakres, to pełnomocnik może skutecznie złożyć czynny żal w imieniu swojego mocodawcy, który popełnił czyn zabroniony - stwierdza Wojciech Jaworski.

Zgodnie z art. 16 ustawy z 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 111, poz. 765 z późn. zm.) podatnik, który popełnił wykroczenie lub przestępstwo skarbowe, powinien: zawiadomić organ ścigania o fakcie popełnienia czynu; ujawnić istotne okoliczności tego czynu; ujawnić osoby współdziałające w jego popełnieniu. Wtedy uniknie odpowiedzialności karnej skarbowej.

Zdaniem adwokat dr Hanny Gajewskiej-Kraczkowskiej z Kancelarii Domański Zakrzewski Palinka, już z samej wykładni gramatycznej powołanego przepisu zdaje się wynikać, że autorem czynnego żalu może być tylko sprawca osobiście. Trzeba jednak podkreślić, że czynny żal jest przede wszystkim oświadczeniem wiedzy, którą posiada sprawca i ujawnia organowi ścigania w celu uniknięcia odpowiedzialności karnej.

Zawiadomienie jest więc swoistą formą zeznania, a skuteczność czynnego żalu jest m.in. uzależniona od prawdziwości i zakresu przedłożonych przez sprawcę informacji.

- Z tych względów należy uznać, że pełnomocnik nie jest, z istoty posiadania ogólnego pełnomocnictwa, automatycznie uprawniony do składania czynnego żalu - wyjaśnia Hanna Gajewska-Kraczkowska.