System podatkowy Unii nie jest ziemią obiecaną

• Z badań statystycznych wynika, że większość przedsiębiorców skłonna jest zaakceptować wprowadzenie w Polsce jednolitego, unijnego systemu opodatkowania CIT. Zapewne respondenci uważają, że polski system podatkowy jest zły, a unijny byłby lepszy. Czy rzeczywiście skopiowanie rozwiązań wspólnotowych poprawiłoby sytuację polskich przedsiębiorców?

- Szanse są nikłe. Słabością polskiego systemu podatkowego jest nie tylko słaba jakość prawa, ale przede wszystkim jego stosowanie. Główną winę za taki stan rzeczy ponosi polityka przyjęta przez władze skarbowe na początku lat dziewięćdziesiątych. Urzędnikom wpojono przekonanie, że gole należy strzelać tylko do jednej bramki - bramki podatnika.

• A co z zasadą obiektywizmu?

- Zasada obiektywizmu teoretycznie obowiązująca na mocy przepisów o postępowaniu administracyjnym stała się tylko pustym hasłem. W imię walki o pieniądze obywateli stosowano dogmatyczną wykładnię literalną przepisów, tj. wykorzystywano każdy skrawek papieru zapisany prawem, aby uzasadnić pobór podatków, często w sytuacjach absurdalnych. Jeżeli aparat skarbowy napotykał opór, zmieniano przepisy tak, aby potwierdzić istnienie wyimaginowanych koncepcji fiskalnych (np. przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń). Ponieważ przepisów jest dużo, łatwo przy takim podejściu o wiele punktów zaczepienia, na których budowano ekstensywne fiskalne teorie. Postawę taką można by zrozumieć, gdyby stosowano ją konsekwentnie.

• Czy tak nie było?

- Nie. Gdy ustawodawca podatkowy nie objął zakresem dominium skarbowego obszaru, który miał być objęty, urzędnicy powoływali się na oczywistą wolę ustawodawcy i pobierali podatek, nawet jeżeli pozostawało to w sprzeczności z brzmieniem przepisów.

• Ale przecież teraz fiskus jest bardziej wyrozumiały i wręcz pozytywnie nastawiony do podatnika?

- Obecnie, trzeba to obiektywnie przyznać, sytuacja poprawiła się, ale nie na tyle, aby duch tępego fiskalizmu odszedł w zapomnienie.

• Niestety, również jakość naszego prawa nie jest najlepsza.

- Rzeczywiście naszemu ustawodawcy pisanie prawa nie leży. Błędem byłoby jednak uważać, że jest to tylko i wyłącznie polska specyfika. Zaręczam, że przepisy podatkowe państw UE są nie mniej skomplikowane. Czasami nawet bardziej. Myli się ten, kto sądzi, że poddanie się woli ustawodawcy unijnego doprowadzi polskich podatników do ziemi obiecanej. Tamtejszy ustawodawca, mimo że może mądrzejszy, bardziej doświadczony i uważny, popełnia błąd pychy.