Problemy z podziałem sum

Obowiązujące od 1 października 2003 r. prawo upadłościowe i naprawcze w stosunku do uchylonej regulacji w istotny sposób poprawiło sytuację wierzycieli posiadających zabezpieczenia na mieniu upadłego. Ową poprawę ustawodawca uzyskał przede wszystkim kosztem wierzycieli pozostałych. Praktyka pokazała później, iż obowiązujące przepisy w zakresie uprawnień dotyczących wierzytelności zabezpieczonych są także na tyle niejasne, iż ich prawidłowa interpretacja bywa bardzo trudna.

Według art. 336 prawa upadłościowego i naprawczego (ustawa z 28 lutego 2003 r. Dz.U. nr 60, poz. 535 ze zm. - dalej p.u.i.n.) sumy uzyskane ze zbycia rzeczy i praw obciążonych przeznacza się na zaspokojenie wierzycieli, których wierzytelności były zabezpieczone na zbytych rzeczach lub prawach - z zachowaniem przepisów ustawy. Dopiero kwoty, które ewentualnie pozostaną po zaspokojeniu tych wierzytelności, wchodzą do funduszów masy upadłości i mogą zostać wykorzystane na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego i zaspokojenie wierzycieli pozbawionych zabezpieczeń.

Zabezpieczenie mienia upadłego może obejmować jednak także roszczenie odsetkowe. Odsetki te, zarówno sprzed upadłości, jak i z okresu po ogłoszeniu upadłości, mogą być zaspokojone jedynie z przedmiotu zabezpieczenia.

Gdy syndykowi uda się zbyć objętą zabezpieczeniem nieruchomość (podobnie rzecz lub prawo), powinien niezwłocznie przystąpić do sporządzenia planu podziału uzyskanych środków. Od uzyskanych kwot, na podstawie art. 345 par. 1 p.u.i.n. syndyk winien odjąć kwotę odpowiadającą kosztom związanym ze sprzedażą (w doktrynie trwa spór, co to właściwie znaczy), zaś resztę podzielić pomiędzy uprawnionych wierzycieli.

W księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości upadłego może być wpisana jedna hipoteka, ale może też być ich więcej. Wtedy wierzytelności zabezpieczone podlegają zaspokojeniu w kolejności odpowiadającej kolejności dokonanych wpisów.

Gdy hipoteki obejmowały jednak także odsetki należne do dnia zapłaty, sporządzając plan podziału syndyk ma problem, obiektywnie nie jest bowiem w stanie określić kwot należnych poszczególnym wierzycielom, bo nie ma możliwości przewidzieć, kiedy ten dzień właściwie może nastąpić.

Po złożeniu przez syndyka planu podziału sędzia komisarz zawiadamia upadłego i członków rady wierzycieli (aby doręczenie było skuteczne, do sądu musi wrócić potwierdzenie odbioru) oraz obwieszcza w Monitorze Sądowym i Gospodarczym o możliwości jego przeglądania w sekretariacie sądu i przysługującym prawie do wniesienia przeciw planowi zarzutów (art. 349 p.u.i.n.).