Pośrednik dopłaci do odszkodowania

Odszkodowanie stanowi formę pieniężnego ekwiwalentu za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy. Przepisy prawa cywilnego ze względu na ogólne unormowania art. 471 i następnych kodeksu cywilnego (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 z późn. zm.) umożliwiają skierowanie roszczenia odszkodowawczego do tego podmiotu, który faktycznie szkodę wyrządził. Pozwalają na to w szczególności tzw. roszczenia regresowe, które mogą być podnoszone przez podmioty, które pośredniczyły we własnym imieniu i na własne ryzyko w sprzedaży towarów lub produktów obarczonych wadą powstałą przy produkcji.

Przepisy ustaw o podatkach dochodowych wprowadzają jednak istotną modyfikację, która wpływa na zakres odpowiedzialności zarówno producenta, jak i dystrybutora. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.) i art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) nie stanowi kosztu uzyskania przychodu wypłacone odszkodowanie z tytułu m.in. wad dostarczonych towarów. Jednocześnie otrzymane przez przedsiębiorców odszkodowania z tego tytułu nie podlegają żadnym wyłączeniom przedmiotowym i stanowią przychód podlegający opodatkowaniu. Problem pojawia się w sytuacji, gdy pośrednik wypłacił odszkodowanie z tytułu sprzedaży wadliwego towaru i zwrócił się do producenta o wypłatę równowartości poniesionej z tego tytułu szkody.

PRZYKŁAD: ODSZKODOWANIE Z PODATKIEM

Pośrednik nabywa we własnym imieniu i na własne ryzyko produkty, które sprzedaje odbiorcom końcowym. Produkt o wartości 1000 zł zwrócono i pośrednik wypłacił kontrahentowi odszkodowanie z tego tytułu, bo wydanie nowego produktu ani jego naprawa nie były możliwe. Wydatek ten nie będzie stanowił dla pośrednika kosztu. Pośrednik zwraca się jednak do producenta o wypłatę odszkodowania w ramach roszczenia regresowego. Producent to żądanie uwzględnia. Dla niego wypłacone odszkodowanie nie będzie stanowiło kosztu podatkowego, ale dla pośrednika otrzymana kwota stanowić będzie przychód. Niemożność skompensowania uzyskanego przychodu z poniesionym kosztem prowadzi do opodatkowania otrzymanego odszkodowania podatkiem dochodowym. W konsekwencji pośrednik, w celu pokrycia rzeczywistej wartości poniesionej szkody, powinien żądać od producenta zapłaty odszkodowania w wartości produktu (1000 zł) oraz podatku dochodowego (190 zł). Ponieważ jednak podatek liczony jest od kwoty ostatecznie przekazanej, konieczne jest obliczenie jego wartości. Prawidłowa metoda obliczenia wysokości odszkodowania dla pośrednika prowadzi do ostatecznej wartości 1234,56 zł, zgodnie ze wzorem 1000/(1-0,19) i znacznie przewyższa pierwotną cenę produktu.