REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wydanie wzorca umownego w trakcie trwania stosunku o charakterze ciągłym

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Marek Pasiński
Radca prawny
Przemysław Gorzko
Wzorce w stosunkach ciągłych
Wzorce w stosunkach ciągłych

REKLAMA

REKLAMA

Nieodłącznym elementem ewolucji stosunków gospodarczych jest ich standaryzacja. We współczesnych realiach coraz mniej umów podlega pełnym negocjacjom, co do ich kształtu. W rezultacie treść stosunków prawnych jest w dużej mierze jednostronnie formułowana przez daną stronę umowy. Kluczową rolę w tym zjawisku odgrywają ogólne warunki umów. Stanowią one mechanizm narzucania przez ich twórcę drugiej stronie określonych postanowień umownych.

Przystępujący do umowy współkształtowanej przez wzorce umowne ogranicza się zatem jedynie do zaakceptowania określonej treści tejże czynności prawnej (adhezji).

REKLAMA

Szczególny przypadek, w obrębie zdarzeń związanych z posługiwaniem się wzorcami umownymi, stanowi jego wydanie w trakcie istnienia uprzednio zawiązanego stosunku umownego o charakterze ciągłym. Takie zdarzenia można dość często zaobserwować w ramach rozciągniętej w czasie relacji pomiędzy przedsiębiorcami, którzy wydają lub zmieniają swoje ogólne warunki umów.

Umowa adhezyjna

W tym zakresie istotny jest przepis art. 3841 k.c. Stanowi on generalną normę, uprawniającą proponenta (autora wzorca) do wydania wzorca umownego, który będzie wpływał na treść już istniejącego zobowiązania.

Zakres takiej kompetencji został jednakże ograniczony do stosunków o charakterze ciągłym, a więc takich gdzie rozmiar świadczenia jednej lub obydwu stron jest uzależniony od czynnika czasu. W doktrynie przyjęto stanowisko, iż dyspozycja art. 3841 k.c. obejmuje zarówno wydanie nowego wzorca w relacji do stosunku, który nie był kształtowany wcześniej przez żaden regulamin, lub zmianę już istniejącego wzorca umownego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Art. 3841 kc:

Wzorzec wydany w czasie trwania stosunku umownego o charakterze ciągłym wiąże drugą stronę, jeżeli zostały zachowane wymagania określone w art. 384, a strona nie wypowiedziała umowy w najbliższym terminie wypowiedzenia.

REKLAMA

Dominującym poglądem jest także stwierdzenie, iż norma z art. 3841 k.c. nie stanowi samoistnej podstawy do wydania lub zmiany ogólnych warunków umów. Możliwość skorzystania przez proponenta z takiego uprawnienia musi być uprzednio przewidziana w umowie kreującej stosunek ciągły, w formie tzw. klauzuli modyfikacyjnej. Poprawnie sformułowana klauzula powinna określać okoliczności, po których nastąpieniu aktualizuje się kompetencja do wydania wzorca. Nie może mieć ona charakteru blankietowego, co przez swą niedookreśloność uniemożliwiałoby ocenę czy skorzystanie przez proponenta z uprawnienia było rzeczywiście uzasadnione. Ponadto klauzula modyfikacyjna nie może uprawniać do zmian, dotyczących istotnych elementów umowy. Tylko właściwie skonstruowana treść takiego postanowienia jest podstawą do skorzystania z dyspozycji art. 3841 k.c.

Klauzula niespełniająca powyższych wymogów może zostać uznana za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego (art. 58§2 k.c.) lub za nieuczciwą, gdy spełnia cechy postanowienia jednostronnie narzuconego w zakresie stosunków konsumenckich (art. 3851 k.c. w zw. z art. 3853 pkt. 10 k.c.).

Co to są niedozwolone klauzule umowne

Wątpliwości natury interpretacyjnej wywołuje odesłanie do art. 384 k.c. w odniesieniu do obowiązków inkorporacji (włączenia) wzorca umownego do stosunku prawnego.

Przy pełnym zastosowaniu warunków inkorporacyjnych dla wydanych/zmienionych ogólnych warunków umów, proponent powinien, co do zasady doręczyć drugiej stronie treść wzorca lub udostępnić go w sposób umożliwiający łatwe zapoznanie się, jeżeli posługiwanie się nim w stosunkach tego rodzaju jest zwyczajowo przyjęte (por. wyj. dla stosunków konsumenckich w art. 384§2 in fine).

REKLAMA

Trudno jest jednakże zaakceptować konsekwencje płynące z takiego stanowiska. Oznaczałoby ono w praktyce, iż druga strona umowy, w której zwyczajowo używa się wzorców, chcąc dowiedzieć się o ewentualnych zmianach, musiałaby odwiedzać cyklicznie siedzibę proponenta w poszukiwaniu wywieszonych regulaminów.

Postawienie takiego wymogu jest sprzeczne z zasadami racjonalności. Stąd zaaprobowano modyfikację warunków inkorporacji wzorców objętych dyspozycją art. 3841 k.c. W takich przypadkach proponent jest obowiązany zawsze doręczyć pełny tekst nowego/zmienionego wzorca.

Art. 384 kc:

§ 1. Ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin, wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy.

§ 2. W razie gdy posługiwanie się wzorcem jest w stosunkach danego rodzaju zwyczajowo przyjęte, wiąże on także wtedy, gdy druga strona mogła się z łatwością dowiedzieć o jego treści. Nie dotyczy to jednak umów zawieranych z udziałem konsumentów, z wyjątkiem umów powszechnie zawieranych w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego.

Dostrzegając zagrożenia płynące z jednostronnej modyfikacji treści czynności prawnej, ustawodawca przyznaje drugiej stronie prawo do zakończenia stosunku ciągłego.

Uzasadnienie tej kompetencji tkwi w tym, iż adherent (strona przystępująca do umowy adhezyjnej) może nie być zainteresowany utrzymaniem zobowiązania w zmienionym kształcie. Z tego względu stworzono mu możliwość złożenia oświadczenia woli, skutkującego wypowiedzeniem umowy.

Czas na złożenie takiego oświadczenia jest uzależniony od mających zastosowanie do konkretnej umowy terminów wypowiedzenia (ustawowych lub umownych).

W przypadku braku wypowiedzenia w terminie, stosunek zobowiązaniowy ciągle istnieje, lecz w zmienionej już treści. Wydaje się, iż skutki zmian powinny mieć zastosowanie wobec drugiej strony ex tunc tj. od momentu skutecznego doręczenia mu wzorca. Dominujący w doktrynie pogląd opowiada się jednak za skutkiem ex nunc, który biegnie od upływu przewidzianego terminu.

Długość terminu wypowiedzenia jest uzależniona od rodzaju stosunku prawnego o charakterze ciągłym. Może on mieć swoje źródło w treści umowy (np. umowy zawarte na czas oznaczony) lub w ustawie (zazwyczaj umowy na czas nieoznaczony).

W razie braku jakiegokolwiek terminu, oświadczenie woli powinno być złożone bez zbędnej zwłoki, która musi być oceniana z perspektywy charakteru zobowiązania.

Szczególny problem teoretyczno-prawny pojawia się w odniesieniu do umów zawartych na czas oznaczony, w których nie przewidziano terminu wypowiedzenia. Co do zasady takie stosunki prawne nie mogą zostać zakończone przed upływem terminu, na jaki zostały zawiązane. Przyjmuje się jednak, iż art. 3841 k.c. stanowi normę szczególną, przyznającą uprawnienie do wypowiedzenia niezależnie od rodzaju zobowiązania. Terminem przy takich umowach jest wspomniany powyżej brak zbędnej zwłoki.

Marek Pasiński, Radca Prawny,

Przemysław Gorzko, Aplikant Radcowski

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Gdy ogień nie jest przypadkiem. Pożary w punktach handlowo-usługowych

Od stycznia do początku maja 2025 roku straż pożarna odnotowała 306 pożarów w obiektach handlowo-usługowych, z czego aż 18 to celowe podpalenia. Potwierdzony przypadek sabotażu, który doprowadził do pożaru hali Marywilska 44, pokazuje, że bezpieczeństwo pożarowe staje się kluczowym wyzwaniem dla tej branży.

Przedsiębiorcy zyskają nowe narzędzia do analizy rynku. Współpraca GUS i Rzecznika MŚP

Nowe intuicyjne narzędzia analityczne, takie jak Dashboard Regon oraz Dashboard Koniunktura Gospodarcza, pozwolą firmom na skuteczne monitorowanie rynku i podejmowanie trafniejszych decyzji biznesowych.

Firma w Anglii w 2025 roku – czy to się nadal opłaca?

Rok 2025 to czas ogromnych wyzwań dla przedsiębiorców z Polski. Zmiany legislacyjne, niepewne otoczenie podatkowe, rosnąca liczba kontroli oraz nieprzewidywalność polityczna sprawiają, że coraz więcej firm poszukuje bezpiecznych alternatyw dla prowadzenia działalności. Jednym z najczęściej wybieranych kierunków pozostaje Wielka Brytania. Mimo Brexitu, inflacji i globalnych zmian gospodarczych, firma w Anglii to nadal bardzo atrakcyjna opcja dla polskich przedsiębiorców.

Windykacja należności krok po kroku [3 etapy]

Niezapłacone faktury to codzienność, z jaką muszą się mierzyć w swej działalności przedsiębiorcy. Postępowanie windykacyjne obejmuje szereg działań mających na celu ich odzyskanie. Kluczową rolę odgrywa w nim czas. Sprawne rozpoczęcie czynności windykacyjnych zwiększa szanse na skuteczne odzyskanie należności. Windykację możemy podzielić na trzy etapy: przedsądowy, sądowy i egzekucyjny.

REKLAMA

Roczne rozliczenie składki zdrowotnej. 20 maja 2025 r. mija ważny termin dla przedsiębiorców

20 maja 2025 r. mija ważny termin dla przedsiębiorców. Chodzi o rozliczenie składki zdrowotnej. Kto musi złożyć dokumenty dotyczące rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne za 2024 r.? Co w przypadku nadpłaty składki zdrowotnej?

Klienci nie płacą za komórki i Internet, operatorzy telekomunikacyjni sami popadają w długi

Na koniec marca w rejestrze widniało niemal 300 tys. osób i firm z przeterminowanymi zobowiązaniami wynikającymi z umów telekomunikacyjnych - zapłata za komórki i Internet. Łączna wartość tych zaległości przekroczyła 1,4 mld zł. Największe obciążenia koncentrują się w stolicy – mieszkańcy Warszawy zalegają z płatnościami na blisko 130 mln zł, w czołówce jest też Kraków, Poznań i Łódź.

Leasing: szykowana jest zmiana przepisów, która dodatkowo ułatwi korzystanie z tej formy finansowania

Branża leasingowa znajduje się obecnie w przededniu zmian legislacyjnych, które jeszcze bardziej ułatwią zawieranie umów. Dziś, by umowa leasingu była ważna, wymagana jest forma pisemna, a więc klient musi złożyć kwalifikowany podpis elektroniczny lub podpisać dokument fizycznie. To jednak już niebawem może się zmienić.

Spółka cywilna – kto jest odpowiedzialny za zobowiązania, kogo pozwać?

Spółka cywilna jest stosunkowo często spotykaną w praktyce formą prowadzenia działalności gospodarczej. Warto wiedzieć, że taka spółka nie ma osobowości prawnej i tak naprawdę nie jest generalnie żadnym samodzielnym podmiotem prawa. Jedynie niektóre ustawy (np. ustawy podatkowe) nadają spółce cywilnej przymiot podmiotu praw i obowiązków. W jaki sposób można pozwać kontrahenta, który prowadzi działalność w formie spółki cywilnej?

REKLAMA

Polskie sklepy internetowe nie wykorzystują możliwości sprzedaży produktów w innych krajach - do zyskania jest wiele

43% sklepów internetowych nie prowadzi sprzedaży zagranicznej, a 40% posiada wyłącznie polską wersję językową. Tracą przez to ogromną możliwość rozwoju, bo w przypadku firm e-handlowych stawiających na globalizację z obrotów poza krajem zyskuje się średnio o 25% wyższe przychody.

Tego zawodu nie zastąpi AI. A które czeka zagłada? Ekspert: Programiści są pierwsi w kolejce

Sztuczna inteligencja na rynku pracy to temat, który budzi coraz większe emocje. W dobie dynamicznego rozwoju technologii jedno jest pewne – wiele profesji czeka poważna transformacja, a niektóre wręcz znikną. Ale są też takie zawody, których AI nie zastąpi – i to raczej nigdy. Jakie branże są najbardziej zagrożone? A gdzie ludzka praca pozostanie niezastąpiona? O tym mówi Jan Oleszczuk - Zygmuntowski z Polskiej Sieci Ekonomii.

REKLAMA