REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wydanie wzorca umownego w trakcie trwania stosunku o charakterze ciągłym

Marek Pasiński
Radca prawny
Przemysław Gorzko
Wzorce w stosunkach ciągłych
Wzorce w stosunkach ciągłych

REKLAMA

REKLAMA

Nieodłącznym elementem ewolucji stosunków gospodarczych jest ich standaryzacja. We współczesnych realiach coraz mniej umów podlega pełnym negocjacjom, co do ich kształtu. W rezultacie treść stosunków prawnych jest w dużej mierze jednostronnie formułowana przez daną stronę umowy. Kluczową rolę w tym zjawisku odgrywają ogólne warunki umów. Stanowią one mechanizm narzucania przez ich twórcę drugiej stronie określonych postanowień umownych.

Przystępujący do umowy współkształtowanej przez wzorce umowne ogranicza się zatem jedynie do zaakceptowania określonej treści tejże czynności prawnej (adhezji).

REKLAMA

Szczególny przypadek, w obrębie zdarzeń związanych z posługiwaniem się wzorcami umownymi, stanowi jego wydanie w trakcie istnienia uprzednio zawiązanego stosunku umownego o charakterze ciągłym. Takie zdarzenia można dość często zaobserwować w ramach rozciągniętej w czasie relacji pomiędzy przedsiębiorcami, którzy wydają lub zmieniają swoje ogólne warunki umów.

Umowa adhezyjna

W tym zakresie istotny jest przepis art. 3841 k.c. Stanowi on generalną normę, uprawniającą proponenta (autora wzorca) do wydania wzorca umownego, który będzie wpływał na treść już istniejącego zobowiązania.

Zakres takiej kompetencji został jednakże ograniczony do stosunków o charakterze ciągłym, a więc takich gdzie rozmiar świadczenia jednej lub obydwu stron jest uzależniony od czynnika czasu. W doktrynie przyjęto stanowisko, iż dyspozycja art. 3841 k.c. obejmuje zarówno wydanie nowego wzorca w relacji do stosunku, który nie był kształtowany wcześniej przez żaden regulamin, lub zmianę już istniejącego wzorca umownego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Art. 3841 kc:

Wzorzec wydany w czasie trwania stosunku umownego o charakterze ciągłym wiąże drugą stronę, jeżeli zostały zachowane wymagania określone w art. 384, a strona nie wypowiedziała umowy w najbliższym terminie wypowiedzenia.

REKLAMA

Dominującym poglądem jest także stwierdzenie, iż norma z art. 3841 k.c. nie stanowi samoistnej podstawy do wydania lub zmiany ogólnych warunków umów. Możliwość skorzystania przez proponenta z takiego uprawnienia musi być uprzednio przewidziana w umowie kreującej stosunek ciągły, w formie tzw. klauzuli modyfikacyjnej. Poprawnie sformułowana klauzula powinna określać okoliczności, po których nastąpieniu aktualizuje się kompetencja do wydania wzorca. Nie może mieć ona charakteru blankietowego, co przez swą niedookreśloność uniemożliwiałoby ocenę czy skorzystanie przez proponenta z uprawnienia było rzeczywiście uzasadnione. Ponadto klauzula modyfikacyjna nie może uprawniać do zmian, dotyczących istotnych elementów umowy. Tylko właściwie skonstruowana treść takiego postanowienia jest podstawą do skorzystania z dyspozycji art. 3841 k.c.

Klauzula niespełniająca powyższych wymogów może zostać uznana za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego (art. 58§2 k.c.) lub za nieuczciwą, gdy spełnia cechy postanowienia jednostronnie narzuconego w zakresie stosunków konsumenckich (art. 3851 k.c. w zw. z art. 3853 pkt. 10 k.c.).

Co to są niedozwolone klauzule umowne

Wątpliwości natury interpretacyjnej wywołuje odesłanie do art. 384 k.c. w odniesieniu do obowiązków inkorporacji (włączenia) wzorca umownego do stosunku prawnego.

Przy pełnym zastosowaniu warunków inkorporacyjnych dla wydanych/zmienionych ogólnych warunków umów, proponent powinien, co do zasady doręczyć drugiej stronie treść wzorca lub udostępnić go w sposób umożliwiający łatwe zapoznanie się, jeżeli posługiwanie się nim w stosunkach tego rodzaju jest zwyczajowo przyjęte (por. wyj. dla stosunków konsumenckich w art. 384§2 in fine).

REKLAMA

Trudno jest jednakże zaakceptować konsekwencje płynące z takiego stanowiska. Oznaczałoby ono w praktyce, iż druga strona umowy, w której zwyczajowo używa się wzorców, chcąc dowiedzieć się o ewentualnych zmianach, musiałaby odwiedzać cyklicznie siedzibę proponenta w poszukiwaniu wywieszonych regulaminów.

Postawienie takiego wymogu jest sprzeczne z zasadami racjonalności. Stąd zaaprobowano modyfikację warunków inkorporacji wzorców objętych dyspozycją art. 3841 k.c. W takich przypadkach proponent jest obowiązany zawsze doręczyć pełny tekst nowego/zmienionego wzorca.

Art. 384 kc:

§ 1. Ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin, wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy.

§ 2. W razie gdy posługiwanie się wzorcem jest w stosunkach danego rodzaju zwyczajowo przyjęte, wiąże on także wtedy, gdy druga strona mogła się z łatwością dowiedzieć o jego treści. Nie dotyczy to jednak umów zawieranych z udziałem konsumentów, z wyjątkiem umów powszechnie zawieranych w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego.

Dostrzegając zagrożenia płynące z jednostronnej modyfikacji treści czynności prawnej, ustawodawca przyznaje drugiej stronie prawo do zakończenia stosunku ciągłego.

Uzasadnienie tej kompetencji tkwi w tym, iż adherent (strona przystępująca do umowy adhezyjnej) może nie być zainteresowany utrzymaniem zobowiązania w zmienionym kształcie. Z tego względu stworzono mu możliwość złożenia oświadczenia woli, skutkującego wypowiedzeniem umowy.

Czas na złożenie takiego oświadczenia jest uzależniony od mających zastosowanie do konkretnej umowy terminów wypowiedzenia (ustawowych lub umownych).

W przypadku braku wypowiedzenia w terminie, stosunek zobowiązaniowy ciągle istnieje, lecz w zmienionej już treści. Wydaje się, iż skutki zmian powinny mieć zastosowanie wobec drugiej strony ex tunc tj. od momentu skutecznego doręczenia mu wzorca. Dominujący w doktrynie pogląd opowiada się jednak za skutkiem ex nunc, który biegnie od upływu przewidzianego terminu.

Długość terminu wypowiedzenia jest uzależniona od rodzaju stosunku prawnego o charakterze ciągłym. Może on mieć swoje źródło w treści umowy (np. umowy zawarte na czas oznaczony) lub w ustawie (zazwyczaj umowy na czas nieoznaczony).

W razie braku jakiegokolwiek terminu, oświadczenie woli powinno być złożone bez zbędnej zwłoki, która musi być oceniana z perspektywy charakteru zobowiązania.

Szczególny problem teoretyczno-prawny pojawia się w odniesieniu do umów zawartych na czas oznaczony, w których nie przewidziano terminu wypowiedzenia. Co do zasady takie stosunki prawne nie mogą zostać zakończone przed upływem terminu, na jaki zostały zawiązane. Przyjmuje się jednak, iż art. 3841 k.c. stanowi normę szczególną, przyznającą uprawnienie do wypowiedzenia niezależnie od rodzaju zobowiązania. Terminem przy takich umowach jest wspomniany powyżej brak zbędnej zwłoki.

Marek Pasiński, Radca Prawny,

Przemysław Gorzko, Aplikant Radcowski

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Podatek dochodowy 2025: skala podatkowa, podatek liniowy czy ryczałt. Trzeba szybko decydować się na wybór formy opodatkowania, jaki termin - do kiedy

Przedsiębiorcy mogą co roku korzystać z innej – jednej z trzech możliwych – form podatku dochodowego od przychodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej. Poza wysokością samego podatku, jaki trzeba będzie zapłacić, teraz forma opodatkowania wpływa również na wysokość obciążeń z tytułu składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Raportowanie ESG: jak się przygotować, wdrażanie, wady i zalety. Czy czekają nas zmiany? [WYWIAD]

Raportowanie ESG: jak firma powinna się przygotować? Czym jest ESG? Jak wdrożyć system ESG w firmie. Czy ESG jest potrzebne? Jak ESG wpływa na rynek pracy? Jakie są wady i zalety ESG? Co należałoby zmienić w przepisach stanowiących o ESG?

Zarządzanie kryzysowe czyli jak przetrwać biznesowy sztorm - wskazówki, przykłady, inspiracje

Załóżmy, że jako kapitan statku (CEO) niespodziewanie napotykasz gwałtowny sztorm (sytuację kryzysową lub problemową). Bez odpowiednich narzędzi nawigacyjnych, takich jak mapa, kompas czy plan awaryjny, Twoje szanse na bezpieczne dotarcie do portu znacząco maleją. Ryzykujesz nawet sam fakt przetrwania. W świecie biznesu takim zestawem narzędzi jest Księga Komunikacji Kryzysowej – kluczowy element, który każda firma, niezależnie od jej wielkości czy branży, powinna mieć zawsze pod ręką.

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Sprzedaż majątku przedsiębiorstwa w ramach postępowania restrukturyzacyjnego ma sens tylko wtedy, gdy z ekonomicznego punktu widzenia nie ma większych szans na uzdrowienie jego sytuacji, bądź gdy spieniężenie części przedsiębiorstwa może znacznie usprawnić restrukturyzację.

REKLAMA

Ile jednoosobowych firm zamknięto w 2024 r.? A ile zawieszono? [Dane z CEIDG]

W 2024 r. o 4,8 proc. spadła liczba wniosków dotyczących zamknięcia jednoosobowej działalności gospodarczej. Czy to oznacza lepsze warunki do prowadzenia biznesu? Niekoniecznie. Jak widzą to eksperci?

Rozdzielność majątkowa a upadłość i restrukturyzacja

Ogłoszenie upadłości prowadzi do powstania między małżonkami ustroju rozdzielności majątkowej, a majątek wspólny wchodzi w skład masy upadłości. Drugi z małżonków, który nie został objęty postanowieniem o ogłoszeniu upadłości, ma prawo domagać się spłaty równowartości swojej części tego majątku. Otwarcie restrukturyzacji nie powoduje tak daleko idących skutków.

Wygrywamy dzięki pracownikom [WYWIAD]

Rozmowa z Beatą Rosłan, dyrektorką HR w Jacobs Douwe Egberts, o tym, jak skuteczna polityka personalna wspiera budowanie pozycji lidera w branży.

Zespół marketingu w organizacji czy outsourcing usług – które rozwiązanie jest lepsze?

Lepiej inwestować w wewnętrzny zespół marketingowy czy może bardziej opłacalnym rozwiązaniem jest outsourcing usług marketingowych? Marketing odgrywa kluczową rolę w sukcesie każdej organizacji. W dobie cyfryzacji i rosnącej konkurencji firmy muszą stale dbać o swoją obecność na rynku, budować markę oraz skutecznie docierać do klientów.

REKLAMA

Rekompensata dla rolnika za brak zapłaty za sprzedane produkty rolne. Wnioski tylko do 31 marca 2025 r.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przypomina, że od 1 lutego do 31 marca 2025 r. producent rolny lub grupa może złożyć do oddziału terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR) wniosek o przyznanie rekompensaty z tytułu nieotrzymania zapłaty za sprzedane produkty rolne od podmiotu prowadzącego skup, przechowywanie, obróbkę lub przetwórstwo produktów rolnych, który stał się niewypłacalny w 2023 lub 2024 r. - w rozumieniu ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa (FOR).

Zintegrowane raportowanie ESG zaczyna już być standardem. Czy w Polsce też?

96% czołowych firm na świecie raportuje zrównoważony rozwój, a 82% włącza dane ESG do raportów rocznych. W Polsce 89% dużych firm publikuje takie raporty, ale tylko 22% działa zgodnie ze standardami ESRS, co stanowi wyzwanie dla konkurencyjności na rynku UE.

REKLAMA