REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jednoosobowa działalność gospodarcza a transakcje ze spółką w ujęciu podatkowym Cz. II

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Krzysztof Hanuszek
Doradca podatkowy
Jednoosobowa działalność gospodarcza a transakcje ze spółką w ujęciu podatkowym Cz. II
Jednoosobowa działalność gospodarcza a transakcje ze spółką w ujęciu podatkowym Cz. II
www.shutterstock.com

REKLAMA

REKLAMA

W pierwszej części niniejszego artykułu przedstawiono najważniejsze skutki podatkowe sytuacji, gdy ta sama osoba fizyczna równocześnie jednoosobowo prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą a zarazem jest wspólnikiem spółki cywilnej i jako przedsiębiorca dokonuje z tą spółką transakcji, w szczególności świadczy na rzecz tej spółki usługi lub dokonuje dostawy (sprzedaży) towaru. Natomiast poniżej zostaną, przy analogicznych założeniach, przedstawione skutki podatkowe dla wspólnika spółki jawnej oraz udziałowca spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Spółki prawa handlowego

Nim zostaną omówione kwestie stricte podatkowe niezbędnym jest dla porządku krótko przedstawić spółki prawa handlowego, do których zaliczamy spółkę jawną oraz spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Mianowicie spółki prawa handlowego powoływane są i działają na podstawie przepisów Kodeksu Spółek Handlowych (Ustawa z dnia 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych tekst jednolity Dz. U. z 2022 r. poz. 1467 z późn. zm. - dalej KSH). Spółki te dzielimy na spółki osobowe, do których zaliczamy spółki jawne, spółki partnerskie, spółki komandytowe i spółki komandytowo-akcyjne oraz spółki kapitałowe to jest spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, proste spółki akcyjne i spółki akcyjne (art. 4 par. 1 pkt 1 i 2 KSH). Istniej wiele cech odróżniających spółki osobowe od kapitałowych i poszczególne typy spółek między sobą. Wystarczającym dla potrzeb wywodu wydaje się wskazać, że spółki osobowe nie posiadają osobowości prawnej (mogą jednak nabywać we własnym imieniu własność i inne prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywanymi), natomiast spółki kapitałowe posiadają osobowość prawną, prócz tego w spółkach osobowych prowadzenie spraw spółki należy do kompetencji wspólników i wspólnicy są też osobiście odpowiedzialni za zobowiązania spółki, zaś w spółkach kapitałowych prowadzenie spraw spółki zastrzeżone jest dla jej organów, a wspólnicy nie ponoszą bezpośrednio osobistej odpowiedzialności za zobowiązania spółki – wszystko powyższe rzecz jasna co do zasady i z zastrzeżeniami. Istnieją też oczywiście inne przewidziane prawem różnice, te jednak są wystarczające dla ukazania odmiennego charakteru spółek osobowych i kapitałowych. Spółka jawna jest podstawowym typem spółki osobowej (art. 22 – 85 KSH), zaś spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 151 – 300 KSH) jest najczęściej powoływaną spółką kapitałową, zatem celowym jest dokonać analizy założonej kwestii problemowej właśnie na przykładzie wspólnika spółki jawnej oraz udziałowca spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

REKLAMA

Transakcja wspólnika ze spółką jawną a podatek dochodowy

REKLAMA

O ile to, że osoba fizyczna będąca przedsiębiorcą jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) nie powinno budzić wątpliwości, to już ewentualny status spółki jawnej jako podatnika podatku dochodowego wymaga pewnych wyjaśnień. Otóż spółka jawna nie jest podatnikiem podatku PIT natomiast podatnikami są poszczególni wspólnicy, bowiem zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm.) przychody z udziału w takiej spółce u każdego wspólnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku. Stwierdzenie to należy uzupełnić o tę uwagę, że spółka jawna może być podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Jest tak w przypadku spółek jawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli ich wspólnikami nie są wyłącznie osoby fizyczne. Wtenczas, gdy zaistnieją określone przepisami okoliczności, spółki takie mogą być podatnikami podatku CIT, o czym stanowi art. 1 ust. 3 pkt 1a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2022 r. poz. 2587 z późn. zm.). Zważywszy, że najczęstszą sytuacją mogącą rodzić wątpliwości jest ta, gdy wspólnik wykonuje w charakterze przedsiębiorcy czynności na rzecz spółki jawnej nie będącej podatnikiem CIT, to taka właśnie sytuacja będzie przedmiotem dalszej analizy.

Po pierwsze należy wskazać na art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wartości pracy własnej podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki niebędącej osobą prawną, zatem właśnie również spółki jawnej, także małżonków i małoletnich dzieci wspólników tej spółki. Jednak w założonej dla potrzeb niniejszej analizy sytuacji wspólnik spółki jawnej wykonuje na rzecz tej spółki czynności np. świadczy usługi jako przedsiębiorca, a więc odrębny od niej podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Jest to zatem czynność wykonywana w ramach stosunku prawnego łączącego dwa odrębne podmioty gospodarcze, dlatego nie jest pracą własną wspólnika na rzecz spółki i z tej przyczyny nie znajdzie tu zastosowania art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Po drugie zauważyć należy, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują ograniczenia w zakresie możliwości zawierania umów między odrębnymi podmiotami gospodarczymi, gdzie ta sama osoba fizyczna prowadząca indywidualną działalność gospodarczą świadczy usługi na rzecz spółki jawnej, w której jest również wspólnikiem.

REKLAMA

Tak więc podatnik, osoba fizyczna, będący przedsiębiorcą i zarazem wspólnikiem spółki jawnej może na rzecz tej spółki wykonywać czynności takie jak świadczenie usług jako przedsiębiorca. Czynić to jednak musi z uwzględnieniem przepisów prawa, w szczególności art. art. 23m ust. 1 pkt 4 lit. c oraz art. 23o ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przywołane przepisy dotyczą tak zwanych podmiotów powiązanych. Wynika z nich, że wspólnik spółki jawnej i ta spółka są podmiotami powiązanymi oraz to, że jeżeli w wyniku istniejących powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane, i w wyniku tego podatnik wykazuje dochód niższy (stratę wyższą) od tego, jakiego należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały, organ podatkowy określa dochód (stratę) podatnika bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.

Nieuchronnie nasuwa się pytanie, o skutek podatkowy takich czynności, polegających przykładowo na świadczeniu usług na rzecz spółki jawnej, w szczególności o koszty uzyskania przychodu. Mianowicie wartość usług wykonanych przez wspólnika będącego przedsiębiorcą na rzecz spółki jawnej może być kosztem uzyskania przychodów u wszystkich wspólników tej spółki proporcjonalnie do przysługujących im praw do udziału w zysku spółki. Co warto podkreślić dotyczy to także wspólnika będącego przedsiębiorcą i usługodawcą. Poniesione przez spółkę wydatki na wypłatę jego wynagrodzenia z tytułu świadczonych usług będą stanowiły również dla niego jako wspólnika, koszt uzyskania przychodu z tytułu uczestnictwa w spółce, proporcjonalnie do posiadanego przez niego udziału w zysku określonego w umowie spółki.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Treść powyższych wywodów znajduje potwierdzenie w wydanych interpretacjach prawa podatkowego, między innymi w Interpretacja indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 6 maja 2022 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4011.231.2022.1.AP.

Transakcja wspólnika ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością a podatek dochodowy

Założyć można, że to, iż osoba fizyczna będąca przedsiębiorcą jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), zaś spółka z ograniczoną odpowiedzialnością będąc osobą prawną zgodnie z art. 1 ustawy o podatku dochodowy od osób prawnych jest podatnikiem tego podatku (CIT) nie budzi wątpliwości, a zatem odstąpić można od wyjaśnień tym zakresie. 

Nim zostaną przedstawione obowiązujące zasady dokonywania transakcji pomiędzy przedsiębiorcą będącym udziałowcem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wpierw warto jeszcze wskazać na zasady, które obowiązywać miały lecz nie obowiązują. Rzecz dotyczy tak zwanej "ukrytej dywidendy". Mianowicie do Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wprowadzony miał być art. 16 ust. 1 pkt 15b oraz ust. 1d i 1e. Przepisy te zakładały wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów świadczenia, których beneficjentem byłby wspólnik lub podmiot powiązany bezpośrednio lub pośrednio z podatnikiem lub z tym wspólnikiem. Pierwotnie przepisy te miały obowiązywać od dnia 1 stycznia 2023 r. lecz ze względu na liczne wątpliwości, które budziły, zostały uchylone zanim weszły w życie.

Przechodząc do istoty sprawy stwierdzić należy, że bycie udziałowcem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie stoi na przeszkodzie temu, aby być jednocześnie przedsiębiorcą prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą. Analogicznie nie ma przeszkód prawnych ku temu, aby jako przedsiębiorcą wykonywać czynności takie jak świadczenie usług na rzecz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, której jest się udziałowcem. Czyniąc to należy jednak pamiętać o tym, by po pierwsze czynności te miały realny (rzeczywisty) charakter oraz aby warunki np. ustalone z tytułu wykonywanej usługi wynagrodzenie miały charakter rynkowy. Za niedopuszczalne uznać można przykładowo otrzymanie jako przedsiębiorca od spółki wynagrodzenia za usługi, które nie zostały faktycznie wykonane, jak również to, aby wynagrodzenie taki przekraczało analogiczne wynagrodzenie, które zapłacono by na rzecz przedsiębiorcy (innego podmiotu) nie będącego powiązanym ze spółką. Podmioty powiązane i rynkowy charakter zostały zdefiniowane odpowiednio przez art. 11a  ust. 1 pkt 4 oraz art. 11c ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Istotnym zastrzeżeniem jest także to, że co do zasady udziałowiec spółki będący również przedsiębiorcą prowadzącym własną działalność gospodarczą, który odpowiada w spółce za konkretny obszar, nie może równocześnie na rzecz tej spółki wykonywać tego samego rodzaju czynności jako przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą. Może to natomiast czynić, gdy świadczone usługi mają inny charakter. Przykładowo gdy dana osoba jest członkiem zarządu spółki, to nie może ona równocześnie świadczyć usług zarządzania dla tej spółki jako przedsiębiorca, może natomiast świadczyć w ten sposób innego rodzaju usługi np. doradcze i może rozliczać dochody z tego tytułu podatkiem dochodowym w ramach własnej działalności gospodarczej.

Prawidłowość zaprezentowanego powyżej stanowiska potwierdzają interpretacje prawa podatkowego, tytułem przykładu Interpretacja indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej  z dnia 1 czerwca 2020 r., sygn. 0112-KDWL.4011.5.2020.1.DK.

Transakcja wspólnika ze spółką jawną oraz udziałowca ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością a podatek od towarów i usług

Transakcje wspólników spółki jawnej oraz udziałowców spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z tymi spółkami są na gruncie podatku od towarów i usług (VAT) rozliczane zgodnie z ogólnie obowiązującymi zasadami. Tytułem wyjaśnienia, jak stanowi art. 15 ust. 1 Ustawy z dnia 11.03. 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jednolity Dz. U. z 2022 r. poz. 931 z późn. zm.) podatnikami podatku od towarów i usług są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą. Spółka jawna jest właśnie taką jednostką nieposiadającą osobowości prawnej, co wyjaśniono już powyżej, natomiast spółka z ograniczoną odpowiedzialnością posiada osobowość prawną. Zatem spółki te są odrębnymi od wspólników podatnikami podatku VAT ze wszystkimi wynikającymi z tego prawami i obowiązkami. Dlatego też, zakładając, że obydwie strony transakcji są czynnymi podatnikami podatku VAT, to w przypadku dokonania dostawy towaru lub świadczenia usług przez wspólnika (udziałowca) na rzecz spółki jawnej (z ograniczoną odpowiedzialnością), której jest wspólnikiem (udziałowcem) czynność taka będzie podlegać VAT-owi. Wspólnik (udziałowiec) dokonując dostawy lub świadcząc usługę naliczy VAT według właściwej stawki, zaś spółka jako nabywca będzie uprawniona do odliczenia VAT-u na zasadach ogólnych.

Uwagi końcowe

Kończąc zaznaczyć należy, że powyższe rozważania z założenia nie miały charakteru wyczerpującego, a jedynie przykładowy. Wielość czynników mogących mieć wpływ na relacje gospodarcze pomiędzy osobą fizyczną będąca przedsiębiorcą a spółką, której jest wspólnikiem lub udziałowcem powoduje, że nie może być inaczej. Z tej przyczyny kształtując rzeczone relacje gospodarcze, np. świadcząc usługi, należy starannie analizować je uwzględniając wszystkiego okoliczności oraz przepisy prawa. W budzących wątpliwości przypadkach rekomendować można zasięgniecie porady u specjalisty z dziedziny prawa podatkowego i ewentualne złożenie wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego.

Krzysztof Hanuszek
Doradca Podatkowy 12671

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Branża meblarska mocno traci przez zagraniczną konkurencję, końca kłopotów nie widać

Wysokie koszty produkcji, spadający popyt i silna konkurencja z Azji osłabiają pozycję polskiej branży meblarskiej. Długi sektora, notowane w Krajowym Rejestrze Długów, sięgają już prawie 130 mln zł – coraz więcej przedsiębiorstw musi wybierać między utrzymaniem płynności a spłatą zobowiązań.

Prezydent zawetował. Przedsiębiorcy będą dalej płacić wysoką składkę zdrowotną a może rząd podejmie drugą próbę zmiany

Prezydent zawetował ustawę obniżającą składki zdrowotne dla przedsiębiorców. Rząd jednak nie ustępuje i podejmie kolejną próbę, powtarzając rozwiązania przyjęte w ustawie dokładnie w takiej samej treści. Jaka więc ma być składka zdrowotna gdy uda się przeprowadzić zmiany.

Rolnicy wierzą w dobrą koniunkturę - po dłuższej przerwie znów inwestują w maszyny rolnicze

W I kwartale 2025 roku rolnictwo było branżą z największym udziałem w finansowaniu maszyn i urządzeń przez firmy leasingowe – 28%, wynika z danych Związku Polskiego Leasingu. Rolnicy wracają do inwestowania wierząc w poprawę koniunktury w branży.

Mała firma, duże ryzyko. Dlaczego system ochrony to dziś inwestycja, nie koszt [WYWIAD]

Choć wielu właścicieli małych firm wciąż traktuje ochronę jako zbędny wydatek, rosnąca liczba incydentów – zarówno fizycznych, jak i cyfrowych – pokazuje, że to podejście bywa kosztowne. Dziś zagrożeniem może być nie tylko włamanie, ale też wyciek danych czy przestój operacyjny. W rozmowie z Adamem Śliwińskim, wiceprezesem Seris Konsalnet Security, sprawdzamy, jak MŚP mogą skutecznie zadbać o swoje bezpieczeństwo – bez milionowych budżetów, za to z myśleniem przyszłościowym.

REKLAMA

Polskie firmy chcą eksportować do USA, co z cłami

Polska gospodarka łapie drugi oddech czy walczy o utrzymanie na powierzchni? Jaka będzie przyszłość eksportu do USA? Eksperci podsumowali pierwszy kwartał 2025. Analizie poddany został nie tylko eksport polskich firm, ale i ogólny bilans handlu zagranicznego.

Teraz płatności odroczone także przy zakupach dla firmy

Polskie firmy uzyskują dostęp do płatności odroczonych oraz ratalnych w standardzie zbliżonym do tego oferowanego konsumentom. To duże ułatwienie, z którego skorzystają w pierwszej kolejności małe i średnie firmy.

Termin składania wniosków o dopłaty bezpośrednie 2025

Jaki jest termin składania wniosków do ARIMR o dopłaty bezpośrednie w 2025 roku? Czy można złożyć dokumenty po terminie? Co z załącznikami?

Co każdy prezes (CEO) powinien dziś wiedzieć o technologii?

Każda szkoła zarządzania mówi: deleguj odpowiedzialność. Niezależnie czy mówimy o MŚP czy dużej organizacji, zarządzanie technologią powinno więc być oddane w ręce tych, którzy się na niej znają. Z drugiej strony – jeśli mamy wyprzedzić konkurencję, trzeba inwestować i lewarować biznes przez technologię. Żeby robić to efektywnie, kadra zarządzająca musi rozumieć przynajmniej część świata IT. Problem w tym, że świat technologii jest tak przeładowany informacjami, że często nawet eksperci od IT się w nim gubią. Co warto rozumieć? Jak głęboko wchodzić w poszczególne zagadnienia? Jak rozmawiać z zespołem, który zasypuje wieloma szczegółami? Oto krótki, praktyczny przewodnik.

REKLAMA

Działania marketingowe jako kompatybilny element Public Relations

Współczesna komunikacja biznesowa coraz częściej wymaga synergicznego podejścia do działań promocyjnych i wizerunkowych. Marketing i Public Relations (PR), choć wywodzą się z różnych tradycji i pełnią odmienne funkcje, dziś coraz częściej przenikają się i wspólnie pracują na sukces marki. W dobie mediów społecznościowych, globalizacji i błyskawicznego obiegu informacji działania marketingowe stają się kompatybilnym, a nierzadko wręcz niezbędnym elementem strategii PR.

Branża wydawnicza. Czy na wydawaniu i sprzedaży książek da się wciąż zarobić

Tylko czterech na dziesięciu Polaków przeczytało w ubiegłym roku przynajmniej jedną książkę. Choć wynik ten jest nieco niższy niż rok wcześniej, wciąż należy do najlepszych w ostatniej dekadzie. Co to oznacza dla branży wydawniczej, czy na wydawaniu i sprzedaży książek daje się wciąż zarobić?

REKLAMA