REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nadzór w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

Przemysław Mańko

REKLAMA

Każdemu wspólnikowi w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością przysługuje prawo indywidualnej kontroli spraw spółki. W tym celu wspólnik może osobiście lub z upoważnioną przez siebie osobą w każdym czasie przeglądać księgi i dokumenty spółki, sporządzać bilans dla swego użytku lub żądać wyjaśnień od zarządu. W przypadku ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej umowa spółki może jednak wyłączyć albo ograniczyć indywidualną kontrolę wspólników.

Kontrola spółki z o.o. przez jej wspólnika

REKLAMA

REKLAMA

Zgodnie z art. 212 Kodeksu spółek handlowych prawo kontroli służy każdemu wspólnikowi. W tym celu wspólnik lub wspólnik z upoważnioną przez siebie osobą może w każdym czasie przeglądać księgi i dokumenty spółki, sporządzać bilans dla swego użytku lub żądać wyjaśnień od zarządu (§ 1). Zarząd może odmówić wspólnikowi wyjaśnień oraz udostępnienia do wglądu ksiąg i dokumentów spółki, jeżeli istnieje uzasadniona obawa, że wspólnik wykorzysta je w celach sprzecznych z interesem spółki i przez to wyrządzi spółce znaczną szkodę (§ 2). W przypadku, o którym mowa w § 2, wspólnik może żądać rozstrzygnięcia sprawy uchwałą wspólników. Uchwała powinna być powzięta w terminie miesiąca od dnia zgłoszenia żądania (§ 3). Wspólnik, któremu odmówiono wyjaśnień lub wglądu do dokumentów bądź ksiąg spółki, może złożyć wniosek do sądu rejestrowego o zobowiązanie zarządu do udzielenia wyjaśnień lub udostępnienia do wglądu dokumentów bądź ksiąg spółki. Wniosek należy złożyć w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania zawiadomienia o uchwale lub od upływu terminu określonego w § 3, w przypadku niepowzięcia uchwały wspólników w tym terminie (§ 4).

Jak wynika z powyższego, prawo kontroli jest osobistym prawem wspólnika i jako takie służy wspólnikowi. Wspólnik nie może upoważnić osoby trzeciej do wykonywania tego prawa zamiast wspólnika (np. upoważnić audytora). Wspólnik może natomiast przybrać sobie osobę do pomocy i razem z tą osobą przyjść do siedziby spółki, ale nie może do spółki wysłać samej osoby trzeciej. Mimo że powyższe uregulowanie wydaje się oczywiste, nie zawsze takim jest, np. gdy wspólnikiem spółki z o.o. jest inna osoba prawna - np. bank. W celu dokonania kontroli w trybie art. 212 § 1 k.s.h. w spółce powinien się więc stawić prezes tego banku, który może przybrać sobie osobę trzecią. Wspólnik nie może więc przenieść ani prawa kontroli, ani upoważnić kogokolwiek do wykonywania czynności przewidzianych w art. 212 § 1 k.s.h. bez jego obecności. Uprawnienia wspólnika wynikające z art. 212 § 1 k.s.h. mają charakter ustawowego prawa do kontroli. Na prawo kontroli składają się trzy uprawnienia:

● prawo przeglądania ksiąg i dokumentów spółki,

● sporządzenia bilansu dla swego użytku lub

Dalszy ciąg materiału pod wideo

● żądanie wyjaśnień od zarządu.

Określenie „lub” oznacza, że uprawnienia te mogą być realizowane alternatywnie albo łącznie. Wszystkie uprawnienia wyznaczają zakres prawa indywidualnej kontroli. W tak zakreślonych granicach kontroli nie mieści się prawo wspólnika do zastępowania zarządu w prowadzeniu spraw spółki, do wydawania członkom zarządu wiążących poleceń, podejmowania bieżących decyzji, których posłusznym wykonawcą byłby zarząd (wyrok WSA w Gliwicach z 14 stycznia 2011 r., sygn. akt III SA/Gl 1409/10).

Ważne

Prawo indywidualnej kontroli przysługuje każdemu wspólnikowi, bez względu na jego udział w kapitale zakładowym spółki i niezależnie od rodzaju posiadanych udziałów.

W spółce z o.o. możemy znaleźć:

● księgę udziałów,

● księgę protokołów,

● księgi handlowe - szeroko rozumiane, w których dokonuje sie wszelkich operacji natury księgowej.

REKLAMA

Te dokumenty powinny być, na podstawie art. 212 § 1 k.s.h. udostępnione wspólnikowi. Ich przeglądanie powinno odbywać się w siedzibie spółki, w miejscu, gdzie są one faktycznie przechowywane. Jeśli określone dokumenty spółki znajdują się w posiadaniu innych osób (np. w biurze rachunkowym), zarząd zobowiązany jest nakazać tym osobom udostępnienie dokumentów wspólnikom. Podczas wykonywania czynności kontrolnych wspólnik może sporządzać notatki i kserokopie. Dopuszczalne jest również żądanie sporządzenia kserokopii lub odpisu dokumentu przez spółkę i wysłania ich na wskazany adres. Zarząd powinien przedstawić wspólnikom wszystkie dokumenty spółki, chyba że zabrania tego wyraźnie przepis powszechnie obowiązującego prawa (np. ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych - t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 101, poz. 926 z późn. zm.). Zarząd jest obowiązany udostępnić informacje, które nie są objęte tajemnicą handlową. Wspólnik nie może żądać udostępnienia mu dokumentów kadrowych - umowy o prace nie są dokumentami spółki w rozumieniu art. 212 k.s.h.

Bilans sporządzany przez wspólnika może być wykorzystany jedynie na własny użytek i ma służyć jedynie możliwości poinformowania wspólnika o stanie interesów i spraw spółki, bez możliwości wykorzystania go w innych celach.

Prawo indywidualnej kontroli spraw spółki przez wspólnika przejawia się także w możliwości żądania wyjaśnień od zarządu. Co to oznacza w praktyce? I w jakim zakresie wspólnik może żądać tych wyjaśnień? Czy wyjaśnienia na temat negocjowanych kontraktów, tajemnice handlowe również wchodzą w zakres tego pojęcia? Przepisy nie dają odpowiedzi na te pytania, natomiast zarząd, zgodnie z art. 212 § 2 k.s.h., odmawia wspólnikowi wyjaśnień i udostępnienia określonych dokumentów, jeżeli istnieje uzasadniona obawa, że wspólnik wykorzysta je w celach sprzecznych z interesem spółki i przez to spółce wyrządzona zostanie znaczna szkoda. Wszystkie te przesłanki muszą wystąpić łącznie, aby zarząd skutecznie mógł odmówić wyjaśnień lub udostępnienia dokumentów. Należy przy tym zwrócić uwagę, że musi to być uzasadniona obawa, a nie tylko przypuszczenie wyrządzenia szkody. Nie wystarczy tutaj np. okoliczność, że spółka z o.o. podejrzewa, że wspólnik prowadzi interesy konkurencyjne - wspólnik musi prowadzić interesy konkurencyjne. Trzeba pamiętać, że wspólnika spółki z o.o. nie dotyczy zakaz konkurencji, chyba że jest on członkiem zarządu. W przeciwieństwie do spółek osobowych (spółki jawnej, partnerskiej, komandytowej i komandytowo-akcyjnej), wspólników spółek z ograniczoną odpowiedzialnością nie wiąże ustawowy zakaz konkurencji. W praktyce spory na tle art. 212 k.s.h. sprowadzają się właśnie do działalności konkurencyjnej (gdy żądanie udostępnienia ksiąg i dokumentów sprowadza się np. do chęci „pozyskania” klientów). Ciężar dowodu istnienia przesłanek do odmowy udzielenia wyjaśnień oraz wglądu do ksiąg i dokumentów spoczywa na zarządzie. To zarząd musi wykazać, że istnieje uzasadniona obawa, że wspólnik wykorzysta uzyskane informacje w celu sprzecznym z interesem spółki oraz ze znaczną dla spółki szkodą. Nie wystarczy wykazanie, że realizacja żądania wspólnika wyrządzi jakąkolwiek szkodę, musi w tym przypadku istnieć zagrożenie znaczną szkodą). Odmowa przez zarząd wglądu do ksiąg i dokumentów spółki, a także złożenia wyjaśnień będzie szczególnie uzasadniona, gdy wspólnik zachowywał się już nielojalnie wobec spółki lub gdy uzyskane informacje mógłby udostępnić konkurencji. Istotne znaczenie ma również to, kogo wspólnik upoważnił do pomocy przy dokonywaniu czynności kontrolnych. Jeśli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że jest to np. pracownik bądź członek organu podmiotu konkurencyjnego, to odmowa udzielenia informacji wspólnikowi będzie zasadna.

Więcej w miesięczniku Prawo Spółek - Zamów prenumeratę >>

 

Źródło: Prawo Spółek

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Piękny umysł. Wiedza o mózgu w analizie preferencji zachowań i postaw człowieka

W dzisiejszym świecie, w którym wiedza neuronaukowa jest coraz bardziej dostępna, a tematyczne publikacje wychodzą poza ramę dyskursu naukowego i pisane są przystępnym językiem, wiedza o mózgu staje się niebywale wartościowym obszarem do codziennego wykorzystania. Warto, aby sięgali po nią również ci, którzy wspierają wzrost ludzi w biznesie i rozwoju indywidualnym.

Ruszył konkurs ZUS. Można otrzymać dofinansowanie do 80 proc. wartości projektu na poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP)

Ruszył konkurs ZUS. Można otrzymać dofinansowanie do 80 proc. wartości projektu na poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP). Wnioski można składać do 10 marca 2025 r. Gdzie złożyć wniosek? Kto może ubiegać się o dofinansowanie? Co podlega dofinansowaniu?

Podatek dochodowy 2025: skala podatkowa, podatek liniowy czy ryczałt. Trzeba szybko decydować się na wybór formy opodatkowania, jaki termin - do kiedy

Przedsiębiorcy mogą co roku korzystać z innej – jednej z trzech możliwych – form podatku dochodowego od przychodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej. Poza wysokością samego podatku, jaki trzeba będzie zapłacić, teraz forma opodatkowania wpływa również na wysokość obciążeń z tytułu składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Raportowanie ESG: jak się przygotować, wdrażanie, wady i zalety. Czy czekają nas zmiany? [WYWIAD]

Raportowanie ESG: jak firma powinna się przygotować? Czym jest ESG? Jak wdrożyć system ESG w firmie. Czy ESG jest potrzebne? Jak ESG wpływa na rynek pracy? Jakie są wady i zalety ESG? Co należałoby zmienić w przepisach stanowiących o ESG?

REKLAMA

Zarządzanie kryzysowe czyli jak przetrwać biznesowy sztorm - wskazówki, przykłady, inspiracje

Załóżmy, że jako kapitan statku (CEO) niespodziewanie napotykasz gwałtowny sztorm (sytuację kryzysową lub problemową). Bez odpowiednich narzędzi nawigacyjnych, takich jak mapa, kompas czy plan awaryjny, Twoje szanse na bezpieczne dotarcie do portu znacząco maleją. Ryzykujesz nawet sam fakt przetrwania. W świecie biznesu takim zestawem narzędzi jest Księga Komunikacji Kryzysowej – kluczowy element, który każda firma, niezależnie od jej wielkości czy branży, powinna mieć zawsze pod ręką.

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Sprzedaż majątku przedsiębiorstwa w ramach postępowania restrukturyzacyjnego ma sens tylko wtedy, gdy z ekonomicznego punktu widzenia nie ma większych szans na uzdrowienie jego sytuacji, bądź gdy spieniężenie części przedsiębiorstwa może znacznie usprawnić restrukturyzację.

Ile jednoosobowych firm zamknięto w 2024 r.? A ile zawieszono? [Dane z CEIDG]

W 2024 r. o 4,8 proc. spadła liczba wniosków dotyczących zamknięcia jednoosobowej działalności gospodarczej. Czy to oznacza lepsze warunki do prowadzenia biznesu? Niekoniecznie. Jak widzą to eksperci?

Rozdzielność majątkowa a upadłość i restrukturyzacja

Ogłoszenie upadłości prowadzi do powstania między małżonkami ustroju rozdzielności majątkowej, a majątek wspólny wchodzi w skład masy upadłości. Drugi z małżonków, który nie został objęty postanowieniem o ogłoszeniu upadłości, ma prawo domagać się spłaty równowartości swojej części tego majątku. Otwarcie restrukturyzacji nie powoduje tak daleko idących skutków.

REKLAMA

Wygrywamy dzięki pracownikom [WYWIAD]

Rozmowa z Beatą Rosłan, dyrektorką HR w Jacobs Douwe Egberts, o tym, jak skuteczna polityka personalna wspiera budowanie pozycji lidera w branży.

Zespół marketingu w organizacji czy outsourcing usług – które rozwiązanie jest lepsze?

Lepiej inwestować w wewnętrzny zespół marketingowy czy może bardziej opłacalnym rozwiązaniem jest outsourcing usług marketingowych? Marketing odgrywa kluczową rolę w sukcesie każdej organizacji. W dobie cyfryzacji i rosnącej konkurencji firmy muszą stale dbać o swoją obecność na rynku, budować markę oraz skutecznie docierać do klientów.

REKLAMA