REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. w przypadku upadłości likwidacyjnej

Piotr Skorupa
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Przy dokonywaniu analizy zagadnień prawnych związanych z upadłością likwidacyjną spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zwraca się przede wszystkim uwagę na kwestie proceduralne, majątkowe czy związane z realizacją zobowiązań wobec wierzycieli upadłego przedsiębiorcy. Niestety, niejednokrotnie zostaje pominięta kwestia odpowiedzialności karnej członków zarządu upadłej spółki, uregulowana w prawie upadłościowym i naprawczym (p.u.n.).

Z tych też względów niniejsze opracowanie ma na celu dokonanie chociażby ogólnego opisu uregulowań karnych ujętych w art. 522 i 523 p.u.n. w odniesieniu do członków zarządu spółki z o.o.

REKLAMA

Przesłanki odpowiedzialności na gruncie art. 522 p.u.n.

Regulacja zawarta w art. 522 p.u.n. odnosi się do wstępnej fazy postępowania. Przepis ten stanowi, że jeżeli osoba uprawniona do reprezentowania dłużnika będącego osobą prawną (a więc w tym wypadku członek lub członkowie zarządu spółki z o.o.), podaje we wniosku o ogłoszenie upadłości nieprawdziwe dane, to podmiot taki podlega karze pozbawienia wolności od trzech miesięcy do lat pięciu.

Takie samo zagrożenie karne przewidziane jest również dla wskazanych osób, jeżeli w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości podają one sądowi niezgodne z prawdą informacje co do stanu majątku dłużnika.

REKLAMA

Dane, o których mowa w art. 522 p.u.n., zostały określone w art. 22 i 23 p.u.n. Z tych względów przepis ten ma bezpośrednie odniesienie wyłącznie do wskazanych uregulowań, a nie do informacji związanych z wnioskiem o ogłoszenie upadłości, ale niezwiązanych z jego treścią lub wymaganymi załącznikami oraz danymi dotyczącymi majątku dłużnika. Nie oznacza to jednak dozwolenia na przedstawianie nieprawdziwych informacji w zakresie nieobjętym wnioskiem o ogłoszenie upadłości oraz jego załącznikami.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Należy rozumieć, iż dobrami chronionymi w analizowanym przypadku są zarówno wiarygodność, jak i rzetelność dokumentów składanych sądowi upadłościowemu, a co za tym idzie, także pełna prawidłowość czynności postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości danej spółki z o.o., w którym to zarówno sąd, jak i inne podmioty, muszą mieć gwarancję pełnej wiarygodności i rzetelności uzyskiwanych informacji.

Charakter prawny przestępstwa z art. 522 p.u.n.

Opisane w omawianym przepisie przestępstwo ma charakter umyślny oraz indywidualny i może je popełnić w tej sytuacji wyłącznie osoba będąca członkiem zarządu spółki z o.o. Nie ma bowiem żadnych podstaw do uznania, że odpowiedzialność na gruncie art. 522 p.u.n. mogą ponosić inne osoby będące przykładowo pełnomocnikami spółki z o.o. sporządzającymi wniosek o ogłoszenie upadłości lub poszczególne jego załączniki (np. radca prawny, księgowy itp.), gdyż wnioskowanie przeciwne byłoby sprzeczne wykładnią celowościową tego unormowania.

REKLAMA

Znamiona przestępstwa z art. 522 ust. 1 p.u.n. zostają zrealizowane w przypadku złożenia do sądu wniosku o ogłoszenie upadłości zawierającego niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy dane. Przestępstwo ma więc charakter formalny i zostaje popełnione z chwilą dokonania czynu.

Z kolei dla realizacji znamion przestępstwa opisanego w ustępie drugim wskazanego artykułu wymagane jest podanie sądowi upadłościowemu, przez członka zarządu, nieprawdziwych informacji co do stanu majątku spółki w toku postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości. Przy czym bez znaczenia jest, czy nieprawdziwe informacje zostaną przekazane sądowi w formie pisemnej czy też ustnie w trakcie rozprawy z udziałem danego członka zarządu spółki z o.o.

Skutki niewydania majątku, dokumentów i ksiąg rachunkowych

Analizując art. 523 p.u.n., warto najpierw zwrócić uwagę na regulacje zawarte zwłaszcza w art. 57 ust. 1 p.u.n..

Z przepisu tego wynika, że w przypadku ogłoszenia upadłości likwidacyjnej upadły (a w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - jej zarząd) obowiązany jest wskazać i wydać syndykowi masy upadłości cały swój majątek, a także wszystkie dokumenty dotyczące prowadzonej działalności, majątku oraz rozliczeń, w szczególności księgi rachunkowe i inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych oraz korespondencję.

Zwłoka upadłego dłużnika w tym zakresie, a zwłaszcza celowe działanie zarządu spółki z o.o. skierowane na to, aby nie wydać syndykowi masy upadłości przedmiotowej dokumentacji (lub nawet dokonać jej zniszczenia w części albo w całości) skutkuje zastosowaniem sankcji przewidzianych w art. 523 p.u.n.

Zgodnie z dyspozycją tego przepisu, jeżeli osoba uprawniona do reprezentowania dłużnika będącego osobą prawną - a więc w tym wypadku, tak samo jak w omówionym wyżej art. 522 p.u.n., jeżeli członek (lub członkowie) zarządu spółki z o.o. nie wydaje syndykowi masy upadłości całego majątku wchodzącego w skład masy upadłości, ksiąg rachunkowych lub innych dokumentów dotyczących majątku upadłego przedsiębiorcy, podlega karze pozbawienia wolności od trzech miesięcy do lat pięciu.

Ta sama kara przewidziana jest przez ustawodawcę w stosunku do wyżej wskazanych osób w sytuacji, gdy nie udzielają one syndykowi masy upadłości lub sędziemu-komisarzowi informacji dotyczących majątku upadłego przedsiębiorcy.

W wypadkach unormowanych w art. 523 p.u.n. za przedmiot ochrony należy uznać szeroko rozumiany interes ogółu wierzycieli, którzy w toku prowadzonego postępowania upadłościowego powinni zostać zaspokojeni w jak najszerszym zakresie.

Nie bez znaczenia jest też w tym wypadku interes syndyka masy upadłości, który bez uzyskania dokumentacji upadłego oraz wyjaśnień dotyczących jego majątku nie może de facto prowadzić czynności procesu upadłościowego (począwszy od sporządzenia dokumentacji bilansowej i podatkowej, po nawet brak możliwości przygotowania listy wierzytelności, gdyż bez źródłowych dokumentów finansowo-księgowych nie będzie istniała podstawa do weryfikacji dokonanych przez wierzycieli zgłoszeń wierzytelności oraz ich następczego uznania w całości lub w części).

Poza tym także inne podmioty, tak jak przykładowo organy skarbowe, mogą być w sposób bezpośredni zainteresowane dokumentacją upadłej spółki, co w wypadku jej braku będzie powodować znaczne utrudnienie ich czynności (np. w zakresie przeprowadzanych kontroli).

Moment powstania odpowiedzialności na podstawie art. 523 p.u.n.

Podobnie jak w przypadku omówionego powyżej art. 522 p.u.n., opisane w art. 523 p.u.n. przestępstwo ma charakter umyślny oraz indywidualny. Czyn zabroniony może popełnić w tej sytuacji, oprócz osoby będącej członkiem zarządu spółki z o.o., także kurator ustanowiony przez sąd do reprezentowania upadłego dłużnika w prowadzonym postępowaniu upadłościowym (zob. art. 187 p.u.n.).

Okoliczności stanowiące przesłanki przestępstwa ujętego w art. 523 ust. 1 p.u.n. ziszczą się w sytuacji niewydania syndykowi masy upadłości całego majątku (a więc wszystkich jego elementów) wchodzącego w skład powstałej masy upadłości oraz ksiąg rachunkowych i dokumentacji odnoszącej się do majątku upadłej spółki (w pełnym zakresie obejmującym nie tylko dokumenty w postaci papierowej, ale też w formie elektronicznej).

Natomiast podstawą sprawczą przestępstwa opisanego w art. 523 ust. 2 p.u.n. będzie w tej sytuacji nieudzielenie syndykowi masy upadłości lub sędziemu komisarzowi niezbędnych informacji dotyczących majątku upadłej spółki z o.o. (przy czym chodzi tu o sytuacje, w których następuje zarówno zatajenie pewnych istotnych informacji, jak i odmowa ich udzielenia na wyraźne żądanie syndyka lub sędziego-komisarza).

Przestępstwa opisane w art. 523 ust. 1 i 2 p.u.n. zostają więc dokonane przez zaniechanie ze strony członka lub członków zarządu albo też kuratora upadłej spółki z o.o.

Ściganie przestępstw uregulowanych w art. 522 i 523 p.u.n. następuje z urzędu. Stosownego zawiadomienia organów ścigania dokonuje w pierwszym przypadku sąd prowadzący postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości, natomiast w drugiej - syndyk masy upadłości lub sędzia-komisarz.

Podsumowanie

Z przeprowadzonej powyżej ogólnej analizy zagadnienia odpowiedzialności karnej reprezentantów upadłej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wynika, iż niewykonywanie podstawowych obowiązków związanych z rzetelnością i prawdziwością przedkładanych dokumentów oraz współpracą z organami postępowania upadłościowego, jakimi są syndyk masy upadłości i sędzia-komisarz, może skutkować bardzo dotkliwymi sankcjami karnymi.

Dlatego też w bezpośrednim interesie upadłego przedsiębiorcy (jego zarządu) jest ścisła współpraca z syndykiem oraz sędzią-komisarzem.

Warto także wspomnieć, że wymienione art. 522 i 523 p.u.n. nie stanowią wyłącznych regulacji dotyczących odpowiedzialności (także majątkowej) członków organu reprezentującego spółkę z o.o. na płaszczyźnie korelacji generowanego zadłużenia i konieczności ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy.

Można tu przykładowo wskazać art. 299 k.s.h., formułujący w określonych sytuacjach, znacznie dalej posuniętą odpowiedzialność osobisto-majątkową członków zarządu spółki z o.o., w przypadku bezskuteczności czynności egzekucyjnych prowadzonych wobec spółki, przy jednoczesnym braku terminowego złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika. Ze względu jednak na odmienny charakter oraz przesłanki odpowiedzialności inne regulacje prawne nie zostały omówione w niniejszym opracowaniu.

Wzór zawiadomienia organów ścigania

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Piotr Skorupa

radca prawny w Kancelarii Radcy Prawnego LEGIS w Kędzierzynie-Koźlu, syndyk masy upadłości i tymczasowy nadzorca sądowy przy Sądzie Rejonowym w Opolu

Podstawa prawna:

ustawa z 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1361).

 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Regulacje ESG w transporcie. Z czym to się wiąże?

Branża TSL nie ma łatwo. Firmy z tego sektora muszą zmierzyć się z nowymi wymogami regulacyjnymi i raportowymi – ESG (Environmental, Social, Governance). Chodzi o poprawę standardów środowiskowych, społecznych i zarządzania korporacyjnego. Któe regulacje już są w Europie obowiązkowe, a na które jeszcze czekamy? I najważniejsze - ile trzeba na to wydać i co grozi za ignorowanie tych zmian? 

Na jakie reformy czeka rynek pracy?

Przedsiębiorcy oczekują większego wsparcia od rządu, zwłaszcza w kwestii aktywizacji grup niedoreprezentowanych na rynku pracy. Chcieliby również zmniejszenia kosztów zatrudnienia i zapewnienia dostępu do kandydatów z państw trzecich. Nawołują także do stworzenia warunków sprzyjających rozwojowi kompetencji i kwalifikacji zawodowych. 

Maksymalizacja bezpieczeństwa: Dlaczego oprogramowanie on-premise ma kluczowe znaczenie w świecie zdominowanym przez SaaS?

Jak wynika z szacunków Gartnera, już za 3 lata aż 75 proc. przedsiębiorstw będzie traktować tworzenie kopii zapasowych aplikacji typu SaaS (Oprogramowanie jako Usługa) jako wymóg krytyczny. Jeszcze w tym roku było to 15 proc . Ta istotna różnica wynika z oceny ryzyka. O ile oprogramowanie dostępne w modelu SaaS jest coraz częstszym wyborem organizacji na całym świecie, kluczowe staje się zapewnienie, że przechowywane tam dane są zarówno dobrze chronione, jak i możliwe do odzyskania. W tym kontekście zasadne może być pytanie o dostępne alternatywy, a zwłaszcza możliwość korzystania z tradycyjnego oprogramowania on-premise, które jest instalowane i zarządzane lokalnie.

3 cechy innowacyjnego przedsiębiorstwa. Jak ważna jest ochrona środowiska? [WYWIAD]

Co dziś często przesądza o wyborze kontrahenta? Jak ważna jest ochrona środowiska w świecie biznesu? Jakie proste rozwiązania mogą wprowadzić wszystkie przedsiębiorstwa branży ogrodniczej? O 3 głównych cechach innowacyjności opowiada członek zarządu przedsiębiorstwa W.Legutko, Adam Legutko.

REKLAMA

Jak chronić firmowe pieniądze przez utratą wartości

Wielu przedsiębiorców zastanawia się jak uchronić swój kapitał w czasach wysokiej inflacji. Podobnie jak oni, ich pieniądze powinny pracować. Bank Pekao ma propozycję dla prowadzących działalność gospodarczą, spółkę cywilną lub osobową z uproszczoną księgowością, pozwalającą łączyć wysokie oprocentowanie z elastycznością

Nowe zasady naliczania składki zdrowotnej od 1 stycznia 2025 r. Rząd jest za wprowadzeniem zmian. Co się zmieni?

Nowe zasady naliczania składki zdrowotnej od 1 stycznia 2025 r. Rząd jest za wprowadzeniem zmian. Co się zmieni? Szacuje się, że z tego rozwiązania skorzysta ok. 2,4 mln przedsiębiorców. Rada ministrów przyjęła projekt nowelizacji.

Prognozy na 2025 rok: jakie trendy będą kształtować przyszłość biznesu e-commerce?

Jakie trendy ukształtują branżę e-commerce w nadchodzącym 2025 roku? Jakie narzędzia powinny wykorzystać firmy, żeby się rozwijać?

InPost Pay – rewolucyjna usługa dla Twojego e-sklepu

W dobie ogromnej konkurencji na rynku e-commerce kluczem do sukcesu jest wyróżnienie się i zwiększenie wygody zakupów dla klientów. InPost Pay to rozwiązanie, które może odmienić oblicze Twojego sklepu internetowego, pomagając zwiększyć konwersję dzięki nowoczesnym udogodnieniom. Dowiedz się, dlaczego warto wdrożyć tę usługę i co możesz dzięki niej zyskać!

REKLAMA

Wakacje składkowe 2024 tylko za grudzień. Wniosek trzeba złożyć już w listopadzie

Z wakacji składkowych w 2024 roku można skorzystać już tylko za grudzień. Natomiast wniosek trzeba złożyć już w listopadzie. Państwo opłaci składki za jeden miesiąc za mikroprzedsiębiorców i komorników sądowych. Jakie warunki trzeba spełnić?

Analiza wpływu ryzyka jako narzędzie zarządzania kryzysowego w firmach produkcyjnych [Poradnik]

Firmy produkcyjne, które operują złożonymi procesami, zaawansowanymi technologiami oraz różnorodnymi materiałami, są szczególnie narażone na ryzyko wystąpienia kryzysu. Analiza wpływu ryzyka (ang. Risk Impact Analysis) jest narzędziem, które pozwala firmom oszacować, jakie skutki dla organizacji mogą mieć określone zdarzenia i podjąć kroki w celu ich minimalizacji. Jak firmy produkcyjne mogą wykorzystać to narzędzie, aby skuteczniej zarządzać kryzysami?

REKLAMA