REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zarzut przedawnienia w procesie przeciwko członkowi zarządu spółki z o.o.

Mikołaj Barczak
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

W jakim przypadku członkowie zarządu spółki z o.o. odpowiadają za zobowiązania tej spółki? Czy mogą oni podnosić zarzut przedawnienia, który przysługiwałby spółce?

W praktyce sądowej coraz częściej dochodzi do sytuacji, w których członkowie zarządów spółek z o.o. są na podstawie art. 299 k.s.h. pozywani za zobowiązania spółek, które stały się wymagalne w okresie pełnienia przez nich funkcji. W związku z tym dużego znaczenia praktycznego nabierają zarzuty procesowe, które pozwalają na uwolnienie się od opisywanej odpowiedzialności. Na szczególną uwagę zasługuje w tym kontekście zarzut przedawnienia.

REKLAMA

Odpowiedzialność deliktowa

W myśl art. 299 k.s.h., jeżeli egzekucja prowadzona przeciwko spółce z o.o. okaże się bezskuteczna, to członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za te zobowiązania spółki, które stały się wymagalne podczas pełnienia przez nich funkcji.

PRZYKŁAD

REKLAMA

Jan Kowalski wynajmował „B” sp. z o.o. powierzchnie biurowe w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2008 r. Przez cały ten okres zarząd „B” sp. z o.o. był trzyosobowy. Najemca nie zapłacił Janowi Kowalskiemu czynszu za październik. Jan Kowalski, po uzyskaniu tytułu wykonawczego, skierował do majątku „B” sp. z o.o. egzekucję, która okazała się jednak bezskuteczna. Jan Kowalski zgodnie z art. 299 k.s.h. może domagać się zapłaty swej należności solidarnie od wszystkich trzech członków zarządu „B” sp. z o.o.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W orzecznictwie istniały do niedawna wątpliwości dotyczące charakteru odpowiedzialności członków zarządu wynikającej z art. 299 k.s.h. Nie było bowiem jasne, czy odpowiedzialność członków zarządu stanowi ustawową odpowiedzialność gwarancyjną za cudzy dług (tj. za dług spółki z o.o.), czy też ma ona charakter deliktowej odpowiedzialności odszkodowawczej.

REKLAMA

Opisywane wątpliwości zostały rozstrzygnięte w uchwale SN z 7 listopada 2008 r. (III CZP 72/08). Zgodnie z tym orzeczeniem członkowie zarządu spółki z o.o. ponoszą na podstawie art. 299 k.s.h. odpowiedzialność deliktową za szkodę w wysokości niewyegzekwowanej od spółki wierzytelności wraz z ewentualnymi należnościami ubocznymi, spowodowaną bezprawnym i zawinionym niezgłoszeniem w terminie wniosku o upadłość spółki. Innymi słowy, członkowie zarządu ponoszą odpowiedzialność za własny dług, którego wysokość determinuje zakres niewyegzekwowanych od spółki z o.o. wierzytelności. Opisywana odpowiedzialność stanowi zatem swoistą „sankcję” dla członków zarządu za kierowanie sprawami spółki z o.o. w sposób prowadzący do bezskuteczności egzekucji kierowanej przeciwko spółce.

Przyjęcie, że odpowiedzialność członków zarządu określona w art. 299 k.s.h., ma charakter deliktowy, wpływa bezpośrednio na układ stosunków procesowych pomiędzy członkiem zarządu a wierzycielem spółki z o.o. W szczególności pogląd o deliktowym charakterze odpowiedzialności członka zarządu wpływa na zakres dopuszczalności stosowania zarzutu przedawnienia.

Przedawnienie wobec spółki

W uchwale SN z 19 listopada 2008 r. (III CZP 94/08) wskazano, iż przyjęcie poglądu, zgodnie z którym członkowie zarządu ponoszą na podstawie art. 299 k.s.h. deliktową odpowiedzialność odszkodowawczą, wyklucza możliwość podnoszenia przez członków zarządu względem wierzycieli spółki zarzutu przedawnienia roszczenia, na którego bezskuteczność egzekucji wierzyciele ci się powołują. Taki sposób obrony ze strony członków zarządu spółki z o.o. - w przypadku dochodzenia ich odpowiedzialności na podstawie art. 299 k.s.h. - w ogóle nie wchodzi w grę, gdyż art. 299 k.s.h. w sposób samodzielny i wyczerpujący reguluje tę odpowiedzialność pod względem przedmiotowym i podmiotowym. Aprobata poglądu odmiennego prowadziłaby, zdaniem SN, do rozszerzenia podstaw wyłączających odpowiedzialność członków zarządu, które zostały uregulowane w art. 299 § 2 k.s.h. Tymczasem przepis ten - jako mający charakter wyjątku od reguły - nie może być interpretowany rozszerzająco.

Z zasady prawomocności materialnej wyroku (art. 365 k.p.c.) wynika, że wyrok zasądzający świadczenie od spółki z o.o. na rzecz wierzyciela wiąże nie tylko sąd, który go wydał, ale również inne sądy i organy administracji publicznej. Oznacza to, że sąd rozpoznający później zagadnienie odpowiedzialności członka zarządu na podstawie art. 299 k.s.h. musi uznać istnienie wcześniejszego roszczenia wierzyciela przeciwko spółce z o.o., które zostało potwierdzone prawomocnym wyrokiem.

Do identycznego poglądu prowadzi - w ocenie SN - wykładnia art. 35 k.s.h., który dotyczy subsydiarnej odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki jawnej. W myśl tego przepisu wspólnik spółki jawnej pozwany z tytułu odpowiedzialności za zobowiązania spółki może przedstawić wierzycielowi zarzuty przysługujące spółce wobec wierzyciela. Skoro w odniesieniu do spółki jawnej ustawodawca wprost dopuścił podnoszenie przez wspólników zarzutów, które przysługiwały tej spółce, a w art. 299 k.s.h. rozwiązania takiego w odniesieniu do członków zarządu sp. z o.o. nie wprowadzono, to członkowie zarządu nie mają takiego uprawnienia. W rezultacie nie mogą oni podnosić zarzutu przedawnienia, który przysługiwałby spółce z o.o.

Powyższy pogląd SN ma daleko idące konsekwencje praktyczne, gdyż powoduje on, że dla przyjęcia - na podstawie art. 299 k.s.h. - odpowiedzialności członka zarządu spółki z o.o. nie ma znaczenia fakt ewentualnego przedawnienia należności wierzyciela w stosunku do spółki z o.o. Innymi słowy, skorzystanie przez członka zarządu z zarzutu przedawnienia roszczenia przysługującego wierzycielowi przeciwko spółce z o.o. nie doprowadzi do zwolnienia członka zarządu z odpowiedzialności.

PRZYKŁAD

„X” sp. j. sprzedała na raty „Y” sp. z o.o. samochód osobowy. „Y” sp. z o.o. nie zapłaciła w terminie ostatniej raty, co spowodowało wytoczenie przez sprzedawcę powództwa o zapłatę. Po uzyskaniu tytułu wykonawczego „X” sp. j. skierowała do majątku „Y” sp. z o.o. egzekucję, która jednak okazała się bezskuteczna. Następnie „X” sp. j. - zgodnie z art. 299 k.s.h. - wytoczyła powództwo przeciwko członkowi zarządu „Y” sp. z o.o. Członek zarządu podniósł zarzut przedawnienia roszczenia, które przysługiwało „X” sp. j. wobec „Y” sp. z o.o. Zarzut ten nie odniesie skutku i nie uwolni członka zarządu od odpowiedzialności.

Przedawnienie wobec członka zarządu

Z faktu, że członek zarządu nie może korzystać z zarzutu przedawnienia przysługującego spółce z o.o., nie wynika oczywiście, że jest on pozbawiony możliwości obrony. Przyjęcie, że członkowie zarządu na podstawie art. 299 k.s.h. ponoszą odpowiedzialność deliktową za wyrządzoną wierzycielom szkodę, ma bowiem daleko idące konsekwencje proceduralne.

Członkowie zarządu spółki z o.o. mogą uwolnić się od odpowiedzialności, wykazując brak szkody wierzyciela pomimo niezaspokojenia długu przez spółkę z o.o.

Członek zarządu - jako podmiot ponoszący odpowiedzialność deliktową - może podnosić zarzut przedawnienia własnego zobowiązania wobec wierzycieli. W dotychczasowym orzecznictwie SN za utrwalony należy uznać pogląd, zgodnie z którym do przedawnienia odpowiedzialności uregulowanej w art. 299 k.s.h. mają zastosowanie ogólne przepisy normujące przedawnienie roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym. W myśl art. 4421 § 1 k.c. roszczenie wierzyciela o naprawienie szkody wyrządzonej przez członka zarządu spółki z o.o. czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Termin ten nie może być jednak nigdy dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Ta zasada ogólna ulega modyfikacji w odniesieniu do czynów niedozwolonych stanowiących jednocześnie przestępstwa. Jeżeli bowiem szkoda wierzyciela wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

PRZYKŁAD

W 1998 r. Adam Nowak jako wierzyciel uzyskał przeciwko „A” sp. z o.o. tytuł wykonawczy, na mocy którego spółka ta została zobowiązana do zapłaty zobowiązania, które stało się wymagalne 15 maja 1997 r. Podjęta w 1998 r. przez Adama Nowaka egzekucja przeciwko „A” sp. z o.o. okazała się bezskuteczna. 10 czerwca 2007 r. Adam Nowak wniósł pozew przeciwko Krzysztofowi Kowalskiemu, który pełnił funkcję prezesa jednoosobowego zarządu „A” sp. z o.o. w latach 1996-1998. Pozwany w toku procesu podniósł zarzut przedawnienia roszczenia z art. 299 k.s.h. Zarzut ten doprowadzi do oddalenia powództwa, gdyż roszczenie Adama Nowaka, zgodnie z art. 4421 k.c., w chwili wniesienia pozwu było już przedawnione.

Opisywane ma znaczenie zarówno z punktu widzenia wierzyciela, jak również członka zarządu spółki z o.o., który jest pozwanym w procesie wytoczonym na podstawie art. 299 k.s.h. Istniejące przepisy stwarzają sytuację dość korzystną dla wierzyciela, gdyż pozwany członek zarządu nie może bronić się zarzutem, że dochodzona wierzytelność (zobowiązanie sp. z o.o., w której był członkiem zarządu) już się przedawniła. Jednocześnie członek zarządu ma możliwość podnoszenia zarzutu, że jego zobowiązanie, wynikające z art. 299 k.s.h., już się przedawniło. Mając to na uwadze wierzyciel - po stwierdzeniu bezskuteczności egzekucji prowadzonej wobec spółki z o.o. - powinien dążyć do możliwie szybkiego rozpoczęcia postępowania przeciwko członkowi zarządu zadłużonej spółki.

Mikołaj Barczak

radca prawny, OIRP w Bydgoszczy

Podstawa prawna:

ustawa z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 z późn.zm.).

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy polskie firmy są gotowe na ESG?

Współczesny świat biznesu zakręcił się wokół kwestii związanych z ESG. Ta koncepcja, będąca wskaźnikiem zrównoważonego rozwoju, wpływa nie tylko na wielkie korporacje, ale coraz częściej obejmuje także małe i średnie przedsiębiorstwa. W dobie rosnących wymagań związanych ze zrównoważonością społeczną i środowiskową, ESG jest nie tylko wyzwaniem, ale również szansą na budowanie przewagi konkurencyjnej.

ESG u dostawców czyli jak krok po kroku wdrożyć raportowanie ESG [Mini poradnik]

Wdrażanie raportowania ESG (środowiskowego, społecznego i zarządczego) to niełatwe zadanie, zwłaszcza dla dostawców, w tym działających dla większych firm. Choć na pierwszy rzut oka może się wydawać, że wystarczy powołać koordynatora i zebrać dane, to tak naprawdę proces ten wymaga zaangażowania całej organizacji. Jakie są pierwsze kroki do skutecznego raportowania ESG? Na co zwrócić szczególną uwagę?

ESG to zielona miara ryzyka, która potrzebuje strategii zmian [Rekomendacje]

Żeby utrzymać się na rynku, sprostać konkurencji, a nawet ją wyprzedzić, warto stosować się do zasad, które już obowiązują dużych graczy. Najprostszym i najbardziej efektywnym sposobem będzie przygotowanie się, a więc stworzenie mapy działania – czyli strategii ESG – i wdrożenie jej w swojej firmie. Artykuł zawiera rekomendacje dla firm, które dopiero rozpoczynają podróż z ESG.

Ratingi ESG: katalizator zmian czy iluzja postępu?

Współczesny świat biznesu coraz silniej akcentuje znaczenie ESG jako wyznacznika zrównoważonego rozwoju. W tym kontekście ratingi ESG odgrywają kluczową rolę w ocenie działań firm na polu odpowiedzialności środowiskowe, społecznej i zarządzania. Ale czy są one rzeczywistym impulsem do zmian, czy raczej efektowną fasadą bez głębszego wpływu na biznesową rzeczywistość? Przyjrzyjmy się temu bliżej.

REKLAMA

Zrównoważony biznes czyli jak strategie ESG zmienią reguły gry?

ESG to dziś megatrend, który dotyczy coraz więcej firm i organizacji. Zaciera powoli granicę między sukcesem a odpowiedzialnością biznesu. Mimo, iż wymaga od przedsiębiorców wiele wysiłku, ESG dostarcza m.in. nieocenione narzędzie, które może nie tylko przekształcić biznes, ale również pomóc budować lepszą przyszłość. To strategia ESG zmienia sposób działania firm na zrównoważony i odpowiedzialny.

Podatek od nieruchomości może być niższy. Samorządy ustalają najwyższe możliwe stawki

Podatek od nieruchomości może być niższy. To samorządy ustalają najwyższe możliwe stawki, korzystając z widełek ustawowych. Przedsiębiorcy apelują do samorządów o obniżenie podatku. Niektóre firmy płacą go nawet setki tysięcy w skali roku.

Jakie recenzje online liczą się bardziej niż te pozytywne?

Podejmując decyzje zakupowe online, klienci kierują się kilkoma ważnymi kryteriami, z których opinie odgrywają kluczową rolę. Oczekują przy tym, że recenzje będą nie tylko pozytywne, ale również aktualne. Potwierdzają to wyniki najnowszego badania TRUSTMATE.io, z którego wynika, że aż 73% Polaków zwraca uwagę na aktualność opinii. Zaledwie 1,18% respondentów nie uważa tego za istotne.

Widzieć człowieka. Czyli power skills menedżerów przyszłości

W świecie nieustannych zmian empatia i zrozumienie innych ludzi stają się fundamentem efektywnej współpracy, kreatywności i innowacyjności. Kompetencje przyszłości są związane nie tylko z automatyzacją, AI i big data, ale przede wszystkim z power skills – umiejętnościami interpersonalnymi, wśród których zarządzanie różnorodnością, coaching i mentoring mają szczególne znaczenie.

REKLAMA

Czy cydry, wina owocowe i miody pitne doczekają się wersji 0%?

Związek Pracodawców Polska Rada Winiarstwa wystąpił z wnioskiem do Ministra Rolnictwa o nowelizację ustawy o wyrobach winiarskich. Powodem jest brak regulacji umożliwiających polskim producentom napojów winiarskich, takich jak cydr, wina owocowe czy miody pitne, oferowanie produktów bezalkoholowych. W obliczu rosnącego trendu NoLo, czyli wzrostu popularności napojów o zerowej lub obniżonej zawartości alkoholu, coraz więcej firm z branży alkoholowej wprowadza takie opcje do swojej oferty.

Czy darowizna na WOŚP podlega odliczeniu od podatku? Komentarz ekspercki

W najbliższą niedzielę (26.01.2025 r.) swój Finał będzie miała Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy. Bez wątpienia wielu przedsiębiorców, jak również tysiące osób prywatnych, będzie wspierać to wydarzenie, a z takiego działania płynie wiele korzyści. Czy darowizna na WOŚP podlega odliczeniu od podatku?

REKLAMA