REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy i w jaki sposób można sprzedać albo kupić udziały w spółce z o.o.

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Monika Burzyńska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Czy spółka z o.o. może ograniczyć swobodę wspólników dotyczącą sprzedaży jej udziałów? Jeśli tak, to w jaki sposób może to zrobić?

Chociaż zasadą jest zbywalność udziałów w spółce z o.o., jednak może ona doznawać ograniczeń wynikających z postanowień umowy spółki. Zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz zastawienie udziału umowa spółki może uzależnić od zgody spółki albo w inny sposób ograniczyć.

REKLAMA

REKLAMA

Przepisy kodeksu spółek handlowych pozwalają na wprowadzenie takich ograniczeń, ponieważ dla wspólników, zwłaszcza spółek o małej liczbie uczestników, najczęściej jest bardzo istotne, kto jest posiadaczem jej udziałów i jaką liczbą udziałów dysponuje. To bowiem przekłada się na liczbę głosów na zgromadzeniu wspólników, gdzie podejmowane są ważne dla spółki decyzje. Ograniczenie zbywania udziałów może też ochronić spółkę przed wrogim przejęciem albo przed nabyciem blokującego pakietu udziałów przez konkurenta.

Jeżeli zbycie uzależnione jest od zgody spółki, często sama umowa przewiduje sposób jej uzyskiwania. W przypadku braku postanowień umowy, stosuje się przepisy kodeksu spółek handlowych regulujących te kwestie. Wynika z nich, że zgody udziela zarząd spółki w formie pisemnej. W sytuacji gdy zgody odmówiono, sąd rejestrowy może pozwolić na zbycie, jeżeli istnieją ważne powody. W takim przypadku spółka może w terminie wyznaczonym przez sąd rejestrowy przedstawić innego nabywcę. W razie braku porozumienia cenę nabycia i termin jej zapłaty ustala sąd rejestrowy na wniosek wspólnika lub spółki, po zasięgnięciu, w miarę potrzeby, opinii biegłego. Pomimo fakultatywności zasięgnięcia opinii biegłego trudno sobie wyobrazić sytuację, by sąd samodzielnie wyznaczył cenę udziałów pomimo rozbieżności zdań pomiędzy zainteresowanymi wspólnikami (lub spółką).

Czy jęśli spółka wyznaczyła nabywcę swoich udziałów, ale ten nie zapłacił w wyznaczonym terminie należności za nie, wspólnik może swobodnie rozporządzać udziałami i sprzedać je wybranej przez siebie osobie?

REKLAMA

Zgodnie z postanowieniami kodeksu spółek handlowych, jeżeli wskazana przez spółkę osoba nie uiści ceny nabycia w wyznaczonym terminie, chociaż wspólnik był gotów ją przyjąć, może on rozporządzać swobodnie swoim udziałem, jego częścią lub ułamkową częścią udziału. Z tego jednoznacznie wynika, że z upływem terminu, w ciągu którego miała być zapłacona cena za udziały przez wyznaczoną przez spółkę osobę, wspólnik odzyskuje możliwość swobodnego dysponowania nimi.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Komu należy się dywidenda za 2008 rok w przypadku, gdy udziały w spółce z o.o. zostały sprzedane w listopadzie 2008 r., a rok bilansowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym? Czy powinien ją otrzymać także sprzedający udziały?

Prawo do zysku jest związane z udziałem, nie zaś z osobą wspólnika. W przypadku gdy w umowie sprzedaży nie ma wyraźnego postanowienia o tym, komu ma przypaść podzielony zysk, np. za rok, w którym przenoszone są udziały - prawo do zysku przypadnie tej osobie, która była przez spółkę uważana za wspólnika w dniu podjęcia uchwały o przeznaczeniu zysku na dywidendę.

W podanym przykładzie zysk za rok 2008 przypadnie kupującemu, a jeżeli np. zysk za rok 2007 byłby dzielony dopiero w grudniu 2008 r. (pomimo obowiązku wcześniejszego zwołania zgromadzenia wspólników), również ta dywidenda zostałaby wypłacona nowemu wspólnikowi.

Oznacza to, że osoby sprzedające udziały powinny na etapie negocjowania warunków umowy zadbać o swoje interesy. W przeciwnym razie nie będą miały podstaw do dochodzenia dywidendy przypadającej na ich udziały za odpowiednią część roku, w którym jeszcze były wspólnikami.

Jak powinna postąpić spółka z o.o. w sytuacji, gdy ani dotychczasowy wspólnik, ani kupujący nie dokonali zawiadomienia o transakcji? Czy takiego nabywcę udziałów trzeba traktować jak wspólnika i pozwolić mu na korzystanie z pełni praw wiążących się z posiadaniem tego statusu?

W takim przypadku spółka z o.o. nie ma obowiązku ani prawa traktować nabywcy udziałów jako jej wspólnika. O przejściu udziału, jego części lub ułamkowej części udziału na inną osobę oraz o ustanowieniu zastawu lub użytkowania udziału zainteresowani zawiadamiają spółkę, przedstawiając dowód przejścia bądź ustanowienia zastawu lub użytkowania. To zawiadomienie ma bardzo duże znaczenie, ponieważ rozporządzenie udziałem jest skuteczne wobec spółki dopiero od chwili, gdy spółka otrzyma od co najmniej jednego z zainteresowanych stosowne zawiadomienie o tym wraz z dowodem dokonania czynności (należy przy tym pamiętać o formie rozporządzenia udziałami, tzn. na piśmie z podpisami notarialnie poświadczonymi). Jeśli nie dokonano zawiadomienia, to zbycie udziałów nie wywołuje wobec spółki żadnych skutków. Nie ma znaczenie uzyskanie przez nią informacji na ten temat z innych źródeł. Tego rodzaju zawiadomienie powinno być dokonane nie przez kogokolwiek, ale przez właściwe osoby. W przypadku zbycia udziału chodzi o jego zbywcę lub nabywcę. Uzyskanie informacji na temat sprzedaży udziałów np. od znajomych pracownika spółki nie rodzi skutków prawnych wobec spółki, jakie wiążą się z prawidłowym zawiadomieniem dokonanym przez sprzedającego albo kupującego udziały.

Istotne jest również wskazanie, jakiego udziału dotyczy przejście. Poza tym należy pamiętać o dołączeniu dokumentu będącego dowodem umowy dotyczącej zbycia udziału.

Jeśli nie zawiadomiono spółki o zbyciu udziału lub zrobiono to nieprawidłowo, to spółka powinna przyjmować, że jej wspólnikiem nadal pozostaje osoba wpisana do księgi udziałów, a takiego statusu nie posiada nabywca udziału. Brak zawiadomienia powoduje bowiem, że sprzedaż nie wywołuje wobec spółki żadnych skutków. W praktyce oznacza to, że zbywca dalej może wykonywać prawo kontroli, prawo głosu, pobrać dywidendę itp. Z tego też względu to kupujący jest bardziej zainteresowany zawiadomieniem spółki i to on zwykle podejmuje się wykonania tego obowiązku.

Proszę wyjaśnić, jakie znaczenie ma wpis w księdze udziałów. Jaki status ma osoba, która kupiła udziały i dokonała prawidłowego zawiadomienia, ale nie została wpisana do księgi udziałów?

Zarząd jest zobowiązany prowadzić księgę udziałów w celach porządkowych. W związku z tym wpis w księdze udziałów ma charakter deklaratoryjny. Oznacza to, że nowy wspólnik powinien być przyjęty przez spółkę niezwłocznie po dokonaniu właściwego zawiadomienia, a nie dopiero po wpisie do księgi udziałów. Księga udziałów jest również cenną wskazówką dla potencjalnych nabywców udziałów w spółce. Jeżeli spółka pomimo prawidłowego zawiadomienia odmawia traktowania takiej osoby jako swojego wspólnika - z czym zazwyczaj łączy się odmowa dokonania wpisu do księgi udziałów, nabywca może wytoczyć powództwo przeciwko spółce o ustalenie statusu wspólnika.

Zdarzają się sytuacje, kiedy spółki z o.o. podwyższają swój kapitał zakładowy w drodze kapitalizacji rezerw. Z tego powodu przydzielane im są nowe udziały. Czy można je sprzedać przed zarejestrowaniem zmian przez sąd?

W odniesieniu do sprzedaży udziałów utworzonych w ramach podwyższenia kapitału zakładowego spółki z o.o. z jej środków własnych stosuje się identyczne zasady, jak dotyczące innych udziałów. Przepisy kodeksu spółek handlowych wyraźnie zabraniają rozporządzania udziałami przed rejestracją podwyższenia kapitału, a zatem również rozporządzenie udziałami utworzonymi w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego w trybie kapitalizacji rezerw przed dokonaniem rejestracji przez sąd jest niedopuszczalne. Nie oznacza to jednak, że wspólnik nie może zobowiązać się do sprzedaży tak tworzonych udziałów, gdyż przepisy zakazują jedynie dokonywania czynności rozporządzającej.

Małżeństwo nie podpisało intercyzy, a tylko mąż obiął udziały w spółce z o.o., finansując je środkami z majątku wspólnego. Czy wspólnikami będą oboje małżonkowie czy też tylko jedno z nich?

Ze względu na to, że udziały zostaną nabyte z majątku wspólnego, w relacjach między małżonkami będą objęte wspólnością. Jest tak dlatego, że udziały nabyto za środki stanowiące składnik majątku wspólnego. Inaczej byłoby, gdyby ich zakup lub objęcie sfinansowano pieniędzmi zaliczanymi do majątku osobistego.

W stosunku do spółki małżonkowie mają do wyboru dwa rozwiązania. Pierwsze polega na tym, że mogą objąć udziały w spółce z o.o. na zasadach współwłasności łącznej. Wówczas oboje małżonkowie są stroną umowy spółki, co oznacza stan współuprawnienia. Drugi wariant sprowadza się do zawarcia umowy spółki w ten sposób, że stroną umowy jest jeden z małżonków i tylko on uzyskuje status wspólnika. W związku z tym tylko on jest wpisany do księgi udziałów i na listę wspólników. Nie ulega jednak wątpliwości, że udziały pozostają nadal częścią majątku wspólnego małżonków. W takich przypadkach nabycie udziału przez małżonka należy oceniać odrębnie z perspektywy spółki i z punktu widzenia małżonka. W stosunkach zewnętrznych, a zatem w relacjach między małżonkami a spółką, udział należy tylko do małżonka, który złożył oświadczenie woli o nabyciu udziału i powiadomił o tym spółkę. Taki małżonek jest traktowany jak wspólnik spółki z o.o., zaś jego współmałżonek jest w stosunku do niej tzw. osobą trzecią.

SZYMON GOGULSKI

radca prawny z Kancelarii Prawnej Sołtysiński, Kawecki & Szlęzak specjalizujący się w prawie spółek handlowych

 

Rozmawiała MONIKA BURZYŃSKA

PODSTAWA PRAWNA

• Art. 16, art. 182, art. 187, art. 188, art. 193 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.).

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Stażysta w firmie na zupełnie nowych zasadach. 7 najważniejszych założeń planowanych zmian

Stażyści będą otrzymywali określone wynagrodzenie, a pracodawcy będą musieli podpisywać z nimi umowy. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przedstawiło założenia projektu nowej ustawy.

Polska jednym z najbardziej atrakcyjnych kierunków inwestycyjnych w Europie

Globalna relokacja kosztów zmienia mapę biznesu, ale w Europie Środkowej Polska nadal pozostaje jednym z najpewniejszych punktów odniesienia dla firm szukających balansu między ceną a bezpieczeństwem.

Ekspert BCC o wysokości minimalnego wynagrodzenia w 2026 r.: „po raz pierwszy od wielu lat (rząd) pozwolił zadziałać algorytmowi wpisanemu w ustawę”. W ocenie eksperta, jest to ulga dla pracodawców

Od stycznia 2026 r. wzrośnie zarówno płaca minimalna, jak i minimalna stawka godzinowa. Rząd przyjął w tej sprawie rozporządzenie. Rozporządzenie z 11 września 2025 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2026 r. zostało ogłoszone w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej.

Zamknięcie granicy z Białorusią 2025 a siła wyższa w kontraktach handlowych. Konsekwencje dla biznesu

Czy zamknięcie granicy z Białorusią w 2025 roku to trzęsienie ziemi w kontraktach handlowych i biznesie? Nie. To test zarządzania ryzykiem kontraktowym w łańcuchu dostaw. Czy można powołać się na siłę wyższą?

REKLAMA

Dłuższy okres kontroli drogowej: nic się nie ukryje przed inspekcją? Jak firmy transportowe mogą uniknąć częstszych i wyższych kar?

Mija kilka miesięcy od wprowadzenia nowych zasad sprawdzania kierowców na drodze. Zmiana przepisów, wynikająca z pakietu mobilności, dwukrotnie wydłużyła okres kontroli drogowej: z 28 do 56 dni wstecz. Dla inspekcji transportowych w UE to znacznie rozszerzone możliwości nadzoru, dla przedsiębiorstw transportowych – szereg kolejnych wyzwań. Jak sobie radzić w zupełnie innej rzeczywistości kontrolnej, by unikać kar finansowych i innych poważnych konsekwencji?

Gdy przedsiębiorca jest w trudnej sytuacji, ZUS może przejąć wypłatę zasiłków

Brak płynności finansowej płatnika składek, który zatrudnia powyżej 20 osób, może utrudniać mu regulowanie świadczeń na rzecz pracowników. Takimi świadczeniami są zasiłek chorobowy, zasiłek macierzyński czy świadczenie rehabilitacyjne. W takiej sytuacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych może pomóc i przejąć wypłatę świadczeń. Potrzebny jest jednak wniosek płatnika lub ubezpieczonego.

Bezpłatny webinar: Czas na e-porządek w fakturach zakupowych

Zapanuj nad kosztami, przyspiesz pracę, zredukuj błędy. Obowiązkowy KseF przyspieszył procesy digitalizacji obiegu faktur. Wykorzystaj ten trend do kolejnych automatyzacji, również w obsłudze faktur przychodzących. Lepsza kontrola nad kosztami, eliminacja dokumentów papierowych i mniej pomyłek to mniej pracy dla finansów.

Pracodawcy będą musieli bardziej chronić pracowników przed upałami. Zmiany już od 1 stycznia 2027 r.

Dotychczas polskie prawo regulowało jedynie minimalne temperatury w miejscu pracy. Wkrótce może się to zmienić – rząd przygotował projekt przepisów wprowadzających limity także dla upałów. To odpowiedź na coraz częstsze fale wysokich temperatur w Polsce.

REKLAMA

Przywództwo to wspólna misja

Rozmowa z Piotrem Kolmasem, konsultantem biznesowym, i Sławomirem Faconem, dyrektorem odpowiedzialnym za rekrutację i rozwój pracowników w PLL LOT, autorami książki „The Team. Nowoczesne przywództwo Mission Command”, o koncepcji wywodzącej się z elitarnych sił specjalnych, która z powodzeniem sprawdza się w biznesie

Rośnie liczba donosów do skarbówki, ale tylko kilka procent informacji się potwierdza [DANE Z KAS]

Jak wynika z danych przekazanych przez 16 Izb Administracji Skarbowej, w I połowie br. liczba informacji sygnalnych, a więc tzw. donosów, skierowanych do jednostek KAS wyniosła 37,2 tys. Przy tym zestawienie nie jest pełne, bowiem nie zakończył się obowiązek sprawozdawczy urzędów skarbowych w tym zakresie. Zatem na chwilę obecną to o 4,2% więcej niż w analogicznym okresie 2024 roku, kiedy było ich 35,7 tys. Natomiast, zestawiając tegoroczne dane z tymi z I połowy 2023 roku, widać wzrost o 6%. Wówczas odnotowano 35,1 tys. takich przypadków. Poniżej omówienie dotychczasowych danych z Krajowej Administracji Skarbowej.

REKLAMA