REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Transakcje spółek z ograniczoną odpowiedzialnością narażone na nieważność

Maciej Kożuchowski
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Regulacje kodeksu spółek handlowych poświęcone funkcjonowaniu spółek z ograniczoną odpowiedzialnością zawierają liczne przepisy, które mają chronić interesy wspólników. Najczęstszą konstrukcją tego rodzaju jest konieczność uzyskiwania przez zarząd zgody zgromadzenia wspólników na istotne dla bytu spółki czynności.

Konstrukcja mówiąca o uzyskiwaniu zgody wspólników na duże inwestycje lub sprzedaż ważnych dóbr niewątpliwie dobrze spełnia swą rolę, gdy dotyczy strategicznych dla spółki decyzji - np. zbycia przedsiębiorstwa (art. 228 k.s.h.). Problematyczne natomiast wydaje się wymaganie każdorazowej uchwały wspólników przed dokonaniem czynności związanych z bieżącą działalnością spółki.

REKLAMA

Dostrzeżony problem

REKLAMA

Dobrym przykładem wątpliwej regulacji jest art. 230 k.s.h. Zgodnie z nim rozporządzenie prawem lub zaciągnięcie zobowiązania do świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego wymaga uchwały wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Pierwotne brzmienie tego przepisu, obowiązujące od 15 stycznia 2001 r., przewidywało sankcję nieważności za każde jego naruszenie. Uzasadniano to potrzebą ochrony interesów wspólników. Jednakże praktyka (a właściwe częste zapominanie przez osoby prowadzące spółki o konieczności podejmowania stosownych uchwał) wykazała, że tak surowa sankcja prowadziła do częstych przypadków wadliwości umów zawieranych przez spółki. Były one po prostu nieważne. Ustawodawca dostrzegł ten problem i w stosunku do naruszenia art. 230 k.s.h., od 15 stycznia 2004 r. wprost wyłączył sankcję nieważności (przez wyłączenie stosowania art. 17 par. 1 k.s.h., zgodnie z którym jeśli do dokonania czynności prawnej przez spółkę ustawa wymaga uchwały wspólników albo walnego zgromadzenia bądź rady nadzorczej, czynność prawna dokonana bez wymaganej uchwały jest nieważna).

W nowych spółkach

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Sankcja nieważności znajduje jednak wciąż zastosowanie do regulacji art. 229 k.s.h., analogicznej w stosunku do art. 230 k.s.h. Zgodnie z przepisem art. 229 k.s.h. umowa o nabycie dla spółki nieruchomości albo udziału w nieruchomości, lub środków trwałych za cenę przewyższającą jedną czwartą kapitału zakładowego, nie niższą jednak od 50 tys. zł, zawarta przed upływem dwóch lat od zarejestrowania spółki, wymaga uchwały wspólników, chyba że umowa ta była przewidziana w umowie spółki.

Jak słusznie wskazują przedstawiciele doktryny, wymaganie takiej uchwały wspólników ma charakter bezwzględnie wiążący. Nie może być ono wyłączony przez umowę spółki ani przez jego całkowite wyeliminowanie, bądź przekazanie go do kompetencji innego organu spółki, np. rady nadzorczej. Należy także podkreślić, że przepis art. 229 k.s.h. wyczerpująco określa przedmioty, których nabycie przez spółkę w okresie od dwóch lat od jej rejestracji wymaga uchwały wspólników. W związku z tym nie powinien być interpretowany w sposób rozszerzający. Niemniej możliwe jest rozszerzenie ich katalogu w umowie spółki. Wynika to wprost z art. 228 k.s.h.

Użyte przez ustawodawcę pojęcie nieruchomości nie budzi wątpliwości. Problemy mogą pojawić się jednak przy rozpatrywaniu pojęcia środków trwałych (definicje środków trwałych zawiera art. 3 ustawy o rachunkowości). W praktyce użycie przez ustawodawcę tego terminu przesądza o niezwykle szerokim zastosowaniu art. 229 k.s.h. i konieczności uzyskiwania zgody wspólników na wiele czynności, które z gospodarczego punktu widzenia są całkowicie normalne i nie wymagają - jak się wydaje - nadzwyczajnej interwencji wspólników.

W przypadku nabywania nieruchomości problem pominięcia uchwały wymaganej przez art. 229 k.s.h. jest częściowo minimalizowany przez obligatoryjny udział przy zawieraniu umowy notariusza, który powinien zwrócić uwagę na to uchybienie. Notariusz nie będzie jednak najczęściej uczestniczył w zawieraniu umów dotyczących nabywania środków trwałych dla nowo zawiązanej spółki. Jest to przeważnie zadanie dla służb prawnych spółki, bądź dla jej zewnętrznych doradców.

Niestety, przy niskim kapitale zakładowym spółki (a zdecydowana większość spółek z o.o. w Polsce ma właśnie minimalny kapitał zakładowy w wysokości 50 tys. zł) ryzyko nieważności zawieranych umów - ze względu na niepodjęcie wymaganej prawem uchwały w trybie art. 229 k.s.h. - jest poważne.

Sankcje

Tak więc naruszenie regulacji art. 229 k.s.h. i niepodjęcie odpowiedniej uchwały wspólników zezwalającej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością na zakup nieruchomości lub środków trwałych prowadzi do nieważności takiej czynności. A w praktyce owa nieważność może powodować dla spółki problemy w razie sporu z kontrahentem lub, co częstsze, problemy natury podatkowej, zwłaszcza w przypadku kontroli skarbowej.

Należy też zwrócić uwagę, że zawarcie umowy z naruszeniem analizowanej regulacji może dodatkowo rodzić negatywne konsekwencje dla osób, które działały w imieniu spółki. Za dokonanie takiej czynności, gdy spółka dozna szkody, do odpowiedzialności mogą być pociągnięci członkowie zarządu (będzie to bowiem działalność sprzeczna z prawem), chyba że nie będą ponosić winy. Możliwe jest także pociągnięcie członków zarządu do odpowiedzialności karnej na podstawie art. 585 k.s.h. - za działanie na szkodę spółki. A sankcja określona w tym przepisie wynosi do pięciu lat pozbawienia wolności i grzywnę.

Jak nie naruszać prawa

Mając na uwadze surowe konsekwencje naruszenia art. 229 k.s.h., należy przede wszystkim zalecić osobom reprezentującym nowo tworzone spółki z o.o. analizowanie każdej umowy dotyczącej nabycia nieruchomości czy środków trwałych. Chodzi oczywiście o kontrakty zawierane w ciągu dwóch lat od utworzenia spółki, a rozważać trzeba konieczność uzyskiwania zgody wspólników.

Uchwała wymagana przez art. 229 k.s.h. powinna precyzyjnie określać przedmioty, których nabycie wspólnicy akceptują.

W doktrynie wskazuje się także, że uchwała tego typu musi określać przedmiot i cenę nabycia, oraz że nie może mieć charakteru ogólnikowego lub blankietowego (np. upoważnia się zarząd do zakupu w przyszłości nieruchomości dla spółki).

Możliwe jest także określenie niejako z góry, w samej umowie spółki, zawarcie jakich umów o nabycie dla spółki nieruchomości bądź udziału w nieruchomości, albo środków trwałych jest przez wspólników przewidywane i akceptowane. Także w tym przypadku określenie przedmiotów, które mają być nabyte przez spółkę, powinno być precyzyjne.

Warto rozważyć

Uzasadnieniem dla omawianej regulacji art. 229 k.s.h. jest ochrona wspólników. Konieczność uzyskiwania ich zezwoleń na zawieranie umów dotyczących nabywania przez spółkę majątku ma uniemożliwiać wprowadzanie do spółki przedmiotów, które mogłyby stanowić aport do spółki, a które nie zostały zaakceptowane przez wspólników (np. co do ich wyceny) lub nie są - ich zdaniem - spółce niezbędne. Ma także chronić spółkę przed niewypłacalnością wskutek przeinwestowania.

Odwołanie się przez ustawodawcę przy ustalaniu kryterium istotności umowy do parametru wysokości kapitału zakładowego może także prowadzić do sytuacji, w których konieczność uzyskania zgody wspólników będzie dotyczyła także wielu umów niemających przymiotu istotności z ekonomicznego punktu widzenia. Może to dotyczyć zwłaszcza spółek celowych, powoływanych do realizacji konkretnych projektów i finansujących swoją działalność, np. z pożyczek udzielanych przez spółkę-matkę.

Z tego punktu widzenia sankcje przewidziane w art. 229 k.s.h. wydają się niezwykle surowe. Być może warto więc rozważyć wyłączenie w takich przypadkach sankcji bezwzględnej nieważności (tak jak ta sankcja została wyłączona od 1 stycznia 2004 r. w stosunku do art. 230 k.s.h.).

W obecnym stanie prawnym zarządy nowo zawiązywanych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością powinny jednak bezwzględnie pamiętać o istotnej i niestety często pomijanej regulacji art. 229 k.s.h.

PRZYKŁAD

SPÓŁKA ROZSZERZA DZIAŁALNOŚĆ

Spółka X, zajmująca się działalnością spedycyjną, podejmuje decyzję o rozszerzeniu działalności o usługi magazynowania towarów. Postanawia założyć w swojej grupie kapitałowej spółkę celową Y. Ta ostatnia ma się zajmować wyłącznie zorganizowaniem i prowadzeniem odpowiednich magazynów. Spółka Y zostaje zawiązana jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, o kapitale zakładowym wynoszącym 50 tys. zł. Ponieważ istotą działalności spółki Y w początkowej fazie jej istnienia ma być nabywanie nieruchomości, na których mają być budowane magazyny, umowa spółki Y wyłącza obowiązek uzyskiwania każdorazowej zgody wspólników na nabywanie nieruchomości (jest to dopuszczalne w świetle art. 228 pkt 4 k.s.h.). Umowa spółki Y nie zawiera jednak żadnych pozytywnych regulacji w tym przedmiocie, wskazujących chociażby pośrednio na zamiar nabywania konkretnych nieruchomości. Spółka Y w ciągu sześciu miesięcy od jej zarejestrowania zawiera pierwszą umowę nabycia nieruchomości, na którą, zgodnie z zapisami umowy spółki Y, zarząd nie uzyskuje zgody w formie uchwały wspólników. W związku z naruszeniem regulacji art. 229 k.s.h. umowa nabycia nieruchomości jest nieważna.

PRZYKŁAD

PIERWSZA TRANSAKCJA

Ta sama spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Y, w terminie siedmiu miesięcy od zarejestrowania zawiera pierwszą umowę nabycia podnośnika hydraulicznego. Ma on być wykorzystywany do obsługi pierwszego wybudowanego magazynu. Płaci za ten sprzęt 51 tys. zł. Na nabycie podnośnika zarząd nie uzyskuje zgody w formie uchwały wspólników. Umowa nabycia podnośnika hydraulicznego - ze względu na naruszenie regulacji art. 229 k.s.h. - jest nieważna.

MACIEJ KOŻUCHOWSKI

aplikant radcowski w Kancelarii Gessel

gp@infor.pl

PODSTAWA PRAWNA

Ustawa z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037 ze zm.).

Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.).

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Piękny umysł. Wiedza o mózgu w analizie preferencji zachowań i postaw człowieka

W dzisiejszym świecie, w którym wiedza neuronaukowa jest coraz bardziej dostępna, a tematyczne publikacje wychodzą poza ramę dyskursu naukowego i pisane są przystępnym językiem, wiedza o mózgu staje się niebywale wartościowym obszarem do codziennego wykorzystania. Warto, aby sięgali po nią również ci, którzy wspierają wzrost ludzi w biznesie i rozwoju indywidualnym.

Ruszył konkurs ZUS. Można otrzymać dofinansowanie do 80 proc. wartości projektu na poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP)

Ruszył konkurs ZUS. Można otrzymać dofinansowanie do 80 proc. wartości projektu na poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP). Wnioski można składać do 10 marca 2025 r. Gdzie złożyć wniosek? Kto może ubiegać się o dofinansowanie? Co podlega dofinansowaniu?

Podatek dochodowy 2025: skala podatkowa, podatek liniowy czy ryczałt. Trzeba szybko decydować się na wybór formy opodatkowania, jaki termin - do kiedy

Przedsiębiorcy mogą co roku korzystać z innej – jednej z trzech możliwych – form podatku dochodowego od przychodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej. Poza wysokością samego podatku, jaki trzeba będzie zapłacić, teraz forma opodatkowania wpływa również na wysokość obciążeń z tytułu składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Raportowanie ESG: jak się przygotować, wdrażanie, wady i zalety. Czy czekają nas zmiany? [WYWIAD]

Raportowanie ESG: jak firma powinna się przygotować? Czym jest ESG? Jak wdrożyć system ESG w firmie. Czy ESG jest potrzebne? Jak ESG wpływa na rynek pracy? Jakie są wady i zalety ESG? Co należałoby zmienić w przepisach stanowiących o ESG?

REKLAMA

Zarządzanie kryzysowe czyli jak przetrwać biznesowy sztorm - wskazówki, przykłady, inspiracje

Załóżmy, że jako kapitan statku (CEO) niespodziewanie napotykasz gwałtowny sztorm (sytuację kryzysową lub problemową). Bez odpowiednich narzędzi nawigacyjnych, takich jak mapa, kompas czy plan awaryjny, Twoje szanse na bezpieczne dotarcie do portu znacząco maleją. Ryzykujesz nawet sam fakt przetrwania. W świecie biznesu takim zestawem narzędzi jest Księga Komunikacji Kryzysowej – kluczowy element, który każda firma, niezależnie od jej wielkości czy branży, powinna mieć zawsze pod ręką.

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym

Układ likwidacyjny w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Sprzedaż majątku przedsiębiorstwa w ramach postępowania restrukturyzacyjnego ma sens tylko wtedy, gdy z ekonomicznego punktu widzenia nie ma większych szans na uzdrowienie jego sytuacji, bądź gdy spieniężenie części przedsiębiorstwa może znacznie usprawnić restrukturyzację.

Ile jednoosobowych firm zamknięto w 2024 r.? A ile zawieszono? [Dane z CEIDG]

W 2024 r. o 4,8 proc. spadła liczba wniosków dotyczących zamknięcia jednoosobowej działalności gospodarczej. Czy to oznacza lepsze warunki do prowadzenia biznesu? Niekoniecznie. Jak widzą to eksperci?

Rozdzielność majątkowa a upadłość i restrukturyzacja

Ogłoszenie upadłości prowadzi do powstania między małżonkami ustroju rozdzielności majątkowej, a majątek wspólny wchodzi w skład masy upadłości. Drugi z małżonków, który nie został objęty postanowieniem o ogłoszeniu upadłości, ma prawo domagać się spłaty równowartości swojej części tego majątku. Otwarcie restrukturyzacji nie powoduje tak daleko idących skutków.

REKLAMA

Wygrywamy dzięki pracownikom [WYWIAD]

Rozmowa z Beatą Rosłan, dyrektorką HR w Jacobs Douwe Egberts, o tym, jak skuteczna polityka personalna wspiera budowanie pozycji lidera w branży.

Zespół marketingu w organizacji czy outsourcing usług – które rozwiązanie jest lepsze?

Lepiej inwestować w wewnętrzny zespół marketingowy czy może bardziej opłacalnym rozwiązaniem jest outsourcing usług marketingowych? Marketing odgrywa kluczową rolę w sukcesie każdej organizacji. W dobie cyfryzacji i rosnącej konkurencji firmy muszą stale dbać o swoją obecność na rynku, budować markę oraz skutecznie docierać do klientów.

REKLAMA