Podwyższenie podatków jako nadzwyczajna zmiana stosunków (cz. 2)

Podatki, podatki

Cena określona w treści umowy zawiera już w sobie podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy. Wynika to przede wszystkim z treści ustawy o cenach, która ustanawia takie domniemanie w treści art. 3. Strony mogą jednak ustalić w treści umowy wynagrodzenie netto.

W takiej sytuacji, z uwagi na fakt, iż podwyższenie stawek podatkowych może mieć istotny wpływ na sytuację jednego z kontrahentów, dopuszczalne jest roszczenie o zmianę sposobu oznaczenia sposobu wykonania zobowiązania, wysokości świadczeń. W ostateczności sąd może orzec o rozwiązaniu umowy. Taka możliwość wynika z treści art. 357¹ Kodeksu cywilnego.

Zobacz: Podwyższenie podatków jako nadzwyczajna zmiana stosunków

Podwyższenie VAT

Taką możliwość w odniesieniu do zmiany stawki podatku VAT zaakceptował Sąd Najwyższy. W orzeczeniu z dnia 16 maja 2007 r. (sygn. III CSK 452/06) sąd orzekł, iż zmiana stawek podatku „może być uznana za nadzwyczajną zmianę stosunków w rozumieniu art. 357¹ Kodeksu cywilnego”. W uzasadnieniu SN stwierdził, iż uwzględnieniu na tej podstawie prawnej mogą podlegać tylko zdarzenia nadzwyczajne o charakterze powszechnym, niezależne od woli strony oraz wykraczające poza typowe ryzyko gospodarcze. Taki charakter ma m.in. zmiana prawa.

Jak jednak podkreśla SN nie każda zmiana prawa będzie „nadzwyczajna”.  Chodzi bowiem o takie, które były niemożliwe do przewidzenia przez strony umowy w chwili jej zawarcia.

Zobacz: Czym jest sąd polubowny?

Nadzwyczajną zmianą stosunków nie będą zatem takie zmiany prawa, które strony mogły przewidzieć przy zawieraniu umowy.

X zawarł umowę z Y o wykonaniu określonej usługi. W międzyczasie w życie weszła ustawa, która znacząco powiększa koszty wykonania umowy i grozi X dużą stratą. Informacje o pracach nad ustaw ą oraz o jej głównych założeniach były już jednak znane X przed zawarciem umowy. Mógł on zatem oszacować skutki jej uchwalenia. Tym samym nie zachodzi nadzwyczajna zmiana stosunków.

Ponadto skutki takiej zmiany prawa muszą powodować nadmierną trudność w wykonaniu zobowiązania lub grozić rażącą stratą. Konieczność udowodnienia  tych okoliczności będzie spoczywać na powodzie.