REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Prawa autorskie a wolny dostęp do dóbr kulturowych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Michał Noskowski
kobieta, senior, seniorka, książka, czytanie książki, relaks, odpoczynek/ fot. Fotolia
kobieta, senior, seniorka, książka, czytanie książki, relaks, odpoczynek/ fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Dozwolony użytek prywatny i publiczny, czyli zasady korzystania z utworów. Jak umożliwiać przepływ wiedzy i udostępniać dobra kultury do jak najszerszej rzeszy odbiorców, by jednocześnie nie godzić w interesy twórców?

Według ustawy z dn. 4 lutego 1994 roku prawa autorskie dotyczą „każdego przejawu działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalonej w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór)”.

REKLAMA

Istota praw autorskich

Istotą praw autorskich jest chronienie oczywistych uprawnień twórców do dysponowania własnymi dziełami i otrzymywania za nie odpowiedniego wynagrodzenia. Dają one artystom (także architektom, dziennikarzom, wynalazcom) prawo do wyłącznego decydowania o losie swojego dzieła. Tylko oni mogą udzielać zgody na wykorzystywanie utworu na przykład do adaptacji scenicznych. Wszystkie uprawnienia autora, powiązane dziełem, według polskiego prawa wygasają z reguły po siedemdziesięciu latach od śmierci twórcy.

Dozwolony użytek prywatny a dozwolony użytek publiczny

Istnieje podział dozwolonego użytku chronionych utworów ze względu na sposób ich eksploatowania. Dozwolony użytek osobisty (prywatny) ma miejsce wówczas gdy z danego utworu (pojedynczego egzemplarza), czy też jego kopii korzystają osoby będące ze sobą w bliskich relacjach (rodzina, krewni, znajomi). Korzystanie z dzieła może mieć wtedy charakter wyłącznie edukacyjny, poznawczy; czerpanie jakichkolwiek korzyści pieniężnych jest nielegalne. Natomiast dozwolony użytek publiczny to darmowe korzystanie z dzieła przez szerszą rzeszę ludzi (także nie znających się wzajemnie) w celach oświatowych, kulturowych. Na popularyzację tych utworów mają prawo niektóre instytucje, takie jak: biblioteki, szkoły, archiwa.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zobacz też: Przychody z praw autorskich

Czy cytując można naruszyć prawa autorskie?

Sposoby korzystania z dzieł i prac są ściśle określone w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dn. 4 lutego 1994 r.  Wykorzystywać dzieło można tylko w takim stopniu na ona pozwala, chyba że na szersze działania zezwolił sam autor. Bardzo często zdarzają się sytuacje, kiedy prawa autorskie są naruszane nieświadomie. Jest to możliwe na przykład przy niewłaściwym cytowaniu (brak podania źródła lub za długi fragment tekstu), prawo umożliwia cytowanie krótkich tekstów w całości (wierszyki), niestety nie ma jasnego określenia jak maksymalnie długi fragment może być zacytowany. Musi być to urywek, który pasuje do kontekstu i nie ma uatrakcyjniać tekstu „samym sobą”.

Propozycje zmiany prawa

Niedawno zaczęły pojawiać się głosy, że ustawa o prawach autorskich z 1994 r. jest przestarzała i nie wpisuje się w dzisiejsze czasy. W dobie Internetu i poszukiwania tego co świeże lub najświeższe nie może obowiązywać przepis, który nie dopuszcza dzieł przez siedemdziesiąt lat od ich powstania do sfery publicznej. Padają propozycje, aby ten czas skrócić do piętnastu lat. W tym czasie dzieło trafi już z pewnością do wszystkich odbiorców, którzy byliby skłonni zapłacić za jego kopię. Dziś książki, nie mówiąc już o płytach muzycznych, czy filmach zarabiają dla swoich autorów przez kilka lat od wydania. Są oczywiście od tego wyjątki – jeśli utwór okaże się wybitny, bądź autor otrzyma zań prestiżowe nagrody, z pewnością dzieło będzie pozostawało w blasku o wiele dłużej.

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Tego zawodu nie zastąpi AI. A które czeka zagłada? Ekspert: Programiści są pierwsi w kolejce

Sztuczna inteligencja na rynku pracy to temat, który budzi coraz większe emocje. W dobie dynamicznego rozwoju technologii jedno jest pewne – wiele profesji czeka poważna transformacja, a niektóre wręcz znikną. Ale są też takie zawody, których AI nie zastąpi – i to raczej nigdy. Jakie branże są najbardziej zagrożone? A gdzie ludzka praca pozostanie niezastąpiona? O tym mówi Jan Oleszczuk - Zygmuntowski z Polskiej Sieci Ekonomii.

Branża handlowa traci coraz więcej na kradzieżach w sklepach. Jak handlowcy rozwiązują ten problem

Zmorą branży handlowej wciąż są kradzieże sklepowe. Nasiliły się one w okresie wysokiej inflacji, ale teraz nie słabną w oczekiwanym tempie. Kradzieży z powodów ekonomicznych jest mniej, natomiast rozzuchwalili się złodzieje kradnący dla zysku.

Nadchodzi czas pożegnań z papierowymi fakturami. Wszystko co trzeba wiedzieć o e-fakturowaniu i KSeF

Krajowy System eFaktur powstał by ułatwić życie przedsiębiorcom, ale jest też nowym obowiązkiem, którego przestrzeganie narzuca prawo. Firmy, które nie będą przestrzegać jego zasad, muszą liczyć się z dotkliwymi karami, wynoszącymi nawet 100% kwoty podatku z faktury wystawionej poza KSeF.

Dlaczego rezygnują z założenia własnej firmy: kobiety mają inny powód niż mężczyźni

Aż 47 proc. ankietowanych Polaków nie chciałoby prowadzić własnej firmy – wskazują dane z raportu „Polki i przedsiębiorczość 2024: Bariery w zakładaniu firmy”. Kobiety przed założeniem własnej firmy powstrzymuje sytuacja rodzinna, a mężczyzn – stan zdrowia. Nowe dane.

REKLAMA

Branża meblarska mocno traci przez zagraniczną konkurencję, końca kłopotów nie widać

Wysokie koszty produkcji, spadający popyt i silna konkurencja z Azji osłabiają pozycję polskiej branży meblarskiej. Długi sektora, notowane w Krajowym Rejestrze Długów, sięgają już prawie 130 mln zł – coraz więcej przedsiębiorstw musi wybierać między utrzymaniem płynności a spłatą zobowiązań.

Prezydent zawetował. Przedsiębiorcy będą dalej płacić wysoką składkę zdrowotną a może rząd podejmie drugą próbę zmiany

Prezydent zawetował ustawę obniżającą składki zdrowotne dla przedsiębiorców. Rząd jednak nie ustępuje i podejmie kolejną próbę, powtarzając rozwiązania przyjęte w ustawie dokładnie w takiej samej treści. Jaka więc ma być składka zdrowotna gdy uda się przeprowadzić zmiany.

Rolnicy wierzą w dobrą koniunkturę - po dłuższej przerwie znów inwestują w maszyny rolnicze

W I kwartale 2025 roku rolnictwo było branżą z największym udziałem w finansowaniu maszyn i urządzeń przez firmy leasingowe – 28%, wynika z danych Związku Polskiego Leasingu. Rolnicy wracają do inwestowania wierząc w poprawę koniunktury w branży.

Mała firma, duże ryzyko. Dlaczego system ochrony to dziś inwestycja, nie koszt [WYWIAD]

Choć wielu właścicieli małych firm wciąż traktuje ochronę jako zbędny wydatek, rosnąca liczba incydentów – zarówno fizycznych, jak i cyfrowych – pokazuje, że to podejście bywa kosztowne. Dziś zagrożeniem może być nie tylko włamanie, ale też wyciek danych czy przestój operacyjny. W rozmowie z Adamem Śliwińskim, wiceprezesem Seris Konsalnet Security, sprawdzamy, jak MŚP mogą skutecznie zadbać o swoje bezpieczeństwo – bez milionowych budżetów, za to z myśleniem przyszłościowym.

REKLAMA

Polskie firmy chcą eksportować do USA, co z cłami

Polska gospodarka łapie drugi oddech czy walczy o utrzymanie na powierzchni? Jaka będzie przyszłość eksportu do USA? Eksperci podsumowali pierwszy kwartał 2025. Analizie poddany został nie tylko eksport polskich firm, ale i ogólny bilans handlu zagranicznego.

Teraz płatności odroczone także przy zakupach dla firmy

Polskie firmy uzyskują dostęp do płatności odroczonych oraz ratalnych w standardzie zbliżonym do tego oferowanego konsumentom. To duże ułatwienie, z którego skorzystają w pierwszej kolejności małe i średnie firmy.

REKLAMA