Jakie są konsekwencje nieprawidłowego rozwiązania umowy o pracę

Każda umowa o pracę może zostać rozwiązana za wypowiedzeniem. Prawo do wypowiedzenia umowy o pracę dotyczy każdej ze stron stosunku pracy. Korzystają z niej zatem zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Samo wypowiedzenie, jeżeli jest składane przez pracodawcę, musi być uzasadnione. Podobnie jest w przypadku zwalniania pracowników dyscyplinarnie. Za niezgodne z prawem zwolnienie z pracy pracownika pracodawca poniesie konsekwencje.

Zasady wypowiadania umów o pracę

Wypowiedzenie jest jednostronnym oświadczeniem woli pracownika lub pracodawcy, powodującym ustanie stosunku pracy z upływem jego okresu. Rozpoczyna swój bieg z chwilą powiadomienia drugiej strony w taki sposób, żeby mogła się ona zapoznać z jego treścią. Oświadczenie każdej ze stron stosunku pracy o wypowiedzeniu lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie (art. 30 § 3 ustawy - Kodeks pracy, dalej k.p.). Wymóg formy pisemnej dotyczy zatem wszystkich oświadczeń (czy to pracownika, czy pracodawcy), których celem jest wypowiedzenie bądź rozwiązanie bez wypowiedzenia umowy o pracę.

Zobacz: Prawo dla firm

Tabela. Okresy wypowiedzenia umowy o pracę

Rodzaj umowy o pracę	Okres wypowiedzenia
Umowa zawarta na okres próbny	3 dni robocze - jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni; 1 tydzień - jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie; 2 tygodnie - jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
umowa zawarta na czas określony	2 tygodnie - jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy; 1 miesiąc - jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy; 3 miesiące - jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
umowa zawarta na czas nieokreślony	2 tygodnie - jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy; 1 miesiąc - jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy; 3 miesiące - jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Przepisy Kodeksu pracy nie wyjaśniają jednak, co oznacza termin "na piśmie". W związku z tym na podstawie art. 300 k.p. stosujemy odpowiednio przepisy ustawy - Kodeks cywilny (dalej: k.c.), jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. Jak wynika z art. 78 § 1 k.c., do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli.

Przepisy Kodeksu pracy nie wyjaśniają jednak, co oznacza termin "na piśmie". W związku z tym na podstawie art. 300 k.p. stosujemy odpowiednio przepisy ustawy - Kodeks cywilny (dalej: k.c.), jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. Jak wynika z art. 78 § 1 k.c., do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli.

Zdaniem Sądu Najwyższego, wyrażony w art. 30 § 3 k.p. obowiązek złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę "na piśmie" oznacza wymaganie zachowania zwykłej formy pisemnej w rozumieniu art. 78 § 1 k.c. (wyrok z 24 sierpnia 2009 r., I PK 58/09). Oznacza to, że wypowiedzenie powinno być sporządzone w formie dokumentu własnoręcznie podpisanego przez pracodawcę lub osobę przez niego do tego uprawnioną. Złożenie pracownikowi oświadczenia o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę za pośrednictwem faksu lub poczty e-mail nie spełnia warunku pisemności wynikającego z art. 30 § 3 k.p. Nie oznacza to jednak, że nie jest skuteczne prawnie. Aby oświadczenie takie nie naruszało wymogu pisemnej formy wypowiedzenia umowy o pracę, powinno zostać potwierdzone na piśmie.

Ponadto Sąd Najwyższy w uchwale z 2 października 2002 r. (III PZP 17/02, OSNP 2003/20/481) orzekł, że doręczenie pracownikowi za pomocą faksu (lub e-maila) pisma pracodawcy wypowiadającego umowę o pracę jest skuteczne i powoduje rozpoczęcie biegu terminu przewidzianego w art. 264 § 1 k.p., ale stanowi naruszenie art. 30 § 3 k.p. Z kolei w wyroku z 18 stycznia 2007 r. (II PK 178/06, OSNP 2008/5-6/59) sąd uznał, że sporządzenie na piśmie i wysłanie przez pracodawcę identycznej treści oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy o pracę, które dotarło do pracownika wcześniej w postaci elektronicznej i później przesyłką pocztową, nie narusza wymagania wypowiedzenia na piśmie wynikającego z art. 30 § 3 k.p.

Oświadczenie woli pracodawcy złożone pracownikowi w formie wiadomości elektronicznej (e-mail) będzie skuteczne prawnie, ale tylko wtedy, gdy taka forma komunikacji jest przyjęta w zakładzie pracy oraz jeśli wyrażą na nią zgodę obie strony. Chodzi o to, żeby taki sposób komunikacji był przyjęty w praktyce u danego pracodawcy, czyli żeby pracownik mógł zapoznać się z przesłaną mu treścią wypowiedzenia.

A zatem złożenie przez pracodawcę oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę wyłącznie za pomocą faksu bądź poczty e-mail wprawdzie narusza wymóg pisemności wynikający z art. 30 § 3 k.p., ale:

• jest ważne i skuteczne, dlatego może rozpocząć bieg terminu wypowiedzenia i doprowadzić do ustania stosunku pracy,
• rozpoczyna bieg terminu do wniesienia odwołania do sądu pracy.

W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę lub jej rozwiązaniu bez wypowiedzenia powinno być zawarte pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy (art. 30 § 5 k.p.).

Przeczytaj w INFORLEX.PL Biznes cały artykuł: Jakie są konsekwencje nieprawidłowego rozwiązania umowy o pracę

W artykule omówiono również zwolnienie dyscyplinarne pracownika oraz przyczyny wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę.