Kiedy pracodawca może zrezygnować z tworzenia funduszu socjalnego

Pracodawcy, którzy prowadzą samodzielną gospodarkę finansową (sami zarządzają finansami np. w formie spółek, spółdzielni, zakładów opieki zdrowotnej, stowarzyszeń), mają obowiązek utworzenia funduszu socjalnego, jeżeli na 1 stycznia danego roku zatrudniają co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. W tym przypadku nie mają znaczenia późniejsze zmiany w stanie zatrudnienia w danym roku kalendarzowym.

WAŻNE!

Zfśs obowiązkowo tworzą pracodawcy zatrudniający 1 stycznia danego roku co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty.

Jeśli pracodawcy mają mniej niż 20 pracowników na pełny etat, to mogą alternatywnie:

• tworzyć fundusz na zasadach określonych w ustawie o zfśs lub

• uprościć swoje obowiązki socjalne i wypłacać świadczenie urlopowe pracownikom korzystającym raz w roku z wypoczynku urlopowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych.

Fundusz tworzą też, bez względu na stan zatrudnienia, pracodawcy należący do sfery budżetowej (art. 3 ust. 1 i 2 ustawy o zfśs). Tzw. sfera budżetowa, czyli pracodawcy gospodarujący w formie jednostek budżetowych, ich gospodarstw pomocniczych oraz zakładów budżetowych zawsze tworzą fundusz bez względu na liczbę zatrudnionych i nie mogą odstąpić od tego obowiązku.

Pracodawca zobowiązany do tworzenia zfśs, obniżając koszty działalności socjalnej może zmniejszyć wysokość odpisu na fundusz. Dokonuje tego przez obniżenie wskaźnika procentowego odpisu. W takim przypadku pracodawca zmniejszy koszty funkcjonowania zfśs, ale zarazem będzie dysponować środkami na pomoc socjalną na rzecz pracowników.

Procedura zmniejszania odpisów na zfśs jest taka sama jak procedura rezygnacji z tworzenia zfśs, która została opisana poniżej.

Procedura rezygnacji z tworzenia zfśs lub zmniejszenia odpisu na ten fundusz zależy od liczby pracowników zatrudnionych przez pracodawcę w przeliczeniu na pełne etaty oraz od tego, czy w zakładzie pracy obowiązuje układ zbiorowy pracy czy regulamin wynagradzania lub czy w firmie obowiązują takie przepisy prawa wewnątrzzakładowego.

1. Pracodawca spoza sfery budżetowej zatrudniający 1 stycznia danego roku co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty

Modyfikacje zfśs zależą w tym przypadku od tego, czy w zakładzie pracy obowiązuje zakładowy układ zbiorowy pracy czy regulamin wynagradzania.

• Pracodawca, którego pracownicy są objęci zakładowym układem zbiorowym pracy - w tym przypadku decyzję o obniżeniu wskaźnika procentowego odpisu na zfśs lub o nietworzeniu funduszu wprowadza się w drodze zmiany układu zbiorowego pracy. Zmiany do układu wprowadza się w drodze protokołów dodatkowych, do których stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące układu. Stronami układu są pracodawca i związki zawodowe, których zgoda na zgłoszoną przez pracodawcę propozycję zmiany układu jest wymagana, aby zmiana ta mogła obowiązywać. Protokół dodatkowy do zakładowego uzp wymaga rejestracji przez Okręgowego Inspektora Pracy i wchodzi w życie w terminie zawartym w protokole, jednak nie wcześniej niż z dniem jego zarejestrowania.