REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Pracownik może mieć nawet 12-miesięczny okres wypowiedzenia

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Paweł Jakubczak
Paweł Jakubczak
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Zgodnie z art. 36 par. 1 k.p. długość okresów wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony zależy od stażu pracy u danego pracodawcy. Czy jest możliwe stosowanie dłuższych okresów wypowiedzenia niż przewidziane w tym artykule?

REKLAMA

Na podstawie art. 36 par. 1 okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi dwa tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż sześć miesięcy, jeden miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej sześć miesięcy, trzy miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej trzy lata. Artykuł 36 par. 1 k.p. nie przewiduje wprost, że w umowie o pracę strony mogą ustalić dłuższe okresy wypowiedzenia. Kodeks pracy stwierdza jedynie, że strony mogą po dokonaniu wypowiedzenia umowy o pracę przez jedną z nich ustalić wcześniejszy termin rozwiązania umowy. Jednak ustalenie takie nie zmienia trybu rozwiązania umowy o pracę.

REKLAMA

Orzecznictwo sądowe nie daje jednoznacznej odpowiedzi na postawione pytanie. Początkowo Sąd Najwyższy twierdził, że okresy wypowiedzenia przewidziane w art. 36 par. 1 k.p. mają charakter sztywny (por. wyrok SN z 23 marca 1978 r., I PRN 24/78, OSNC 1978/11/214). Nie mogą być ani skracane, ani wydłużane. Jednak w ostatnich latach sędziowie SN wydali wyroki, w których zaprzeczyli dotychczasowej linii orzeczniczej. Sąd Najwyższy, odnosząc się do treści art. 18 k.p., przyjął, że możliwe jest zastrzeżenie w umowie o pracę zawartej na czas nieokreślony (ale także w układzie zbiorowym pracy) dłuższych okresów wypowiedzenia niż wynikające z art. 36 par. 1 k.p. Taka możliwość wynika z art. 18 k.p. Zgodnie z jego treścią postanowienia umów o pracę i innych aktów, na podstawie których powstaje stosunek pracy, nie mogą być dla pracownika mniej korzystne niż przepisy kodeksu pracy, w przeciwnym razie będą one nieważne. Jeżeli zatem umowa o pracę jest korzystniejsza dla pracownika niż przepisy prawa pracy, to taka umowa jest prawnie dopuszczalna i wiąże strony stosunku pracy.

Sąd Najwyższy wielokrotnie podkreślał, że ocena, czy zastrzeżenie dłuższego okresu wypowiedzenia jest korzystniejsze dla pracownika, musi mieć charakter obiektywny. Co to oznacza w praktyce?

REKLAMA

W uzasadnieniu uchwały z 9 listopada 1994 r. (I PZP 46/94, OSNP 1995/7/87) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że nie może to być ocena dokonywana jedynie na podstawie subiektywnych kryteriów, związanych z poglądami czy zmieniającymi się żądaniami i oczekiwaniami pracownika, jak również nie może ona brać pod uwagę jedynie sytuacji stron i ich dążeń, jakie istnieją w chwili rozwiązywania stosunku pracy, gdyż oznaczałoby to wprowadzenie do stosunku pracy, który je łączy, stanu niepewności ich sytuacji prawnej.

Sąd Najwyższy podkreślał przy tym, że ocena, czy postanowienia umowy o pracę są korzystniejsze, musi być dokonywana według stanu na dzień zawarcia, a nie na dzień rozwiązania umowy o pracę. Powinna ona być dokonywana przy uwzględnieniu umowy o pracę, tj. wszystkich jej postanowień, a także w odniesieniu do osoby konkretnego pracownika, jego wykształcenia, zawodu, umiejętności, doświadczenia. Należy także brać pod uwagę okoliczności i czas zawarcia umowy, tj. sytuację na rynku pracy. Na przykład jeżeli sytuacja jest stabilna, a pracodawcy zabiegają o pozyskanie pracowników, to zastrzeżenie dłuższego okresu wypowiedzenia może być potraktowane jako jego nadmierne ograniczenie.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zupełnie inaczej należy oceniać wydłużenie okresu wypowiedzenia, gdy wiele osób pozostaje bez pracy. W tej sytuacji dłuższy okres wypowiedzenia z reguły będzie korzystniejszy dla pracownika. Pracownik będzie bowiem miał więcej czasu na poszukiwanie pracy, mając zapewnione w tym czasie źródło utrzymania. Jednak w niektórych przypadkach dłuższy okres wypowiedzenia, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy oraz wszystkich postanowień umowy, może okazać się niekorzystny dla pracownika

Warto dodać, że ustalenie okresów wypowiedzenia dłuższych niż przewidziane w kodeksie pracy może być także przewidziane w układzie zbiorowym pracy. Jego postanowienia będą również podlegały ocenie pod względem ich korzystności dla pracownika.

Czy 12-miesięczny okres wypowiedzenia jest dla pracownika korzystniejszy od wypowiedzenia określonego w kodeksie pracy? Czy obie strony stosunku pracy muszą stosować 12-miesięczne wypowiedzenie?

Sąd Najwyższy w uchwale z 9 listopada 1994 r. (I PZP 46/94, OSNP 1995/7/87) stwierdził, że zastrzeżenie w umowie o pracę zawartej na czas nieokreślony 12-miesięcznego okresu wypowiedzenia przez zakład pracy jest dopuszczalne na podstawie art. 18 par. 2 k.p. Przy uwzględnieniu przedstawionych wyżej kryteriów oceny, na podstawie art. 18 par. 2 k.p., takie postanowienie może być uznane za korzystne dla pracownika. W tej sprawie Sąd Najwyższy oceniał jedynie dopuszczalność zastrzeżenia dłuższego okresu wypowiedzenia dla pracodawcy. Można także ustalić, że w razie wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę będzie obowiązywał dłuższy okres wypowiedzenia. Natomiast w przypadku gdy wypowiedzenie złoży pracownik, będzie obowiązywał okres wypowiedzenia przewidziany w art. 36 par. 1 k.p.

Jeżeli w umowie o pracę zostanie zastrzeżony dłuższy okres wypowiedzenia dla obu stron stosunku pracy, to postanowienie takie będzie niezgodne z art. 18 par. 1 k.p. Oznacza to, że nieważne może być tylko postanowienie zastrzegające dłuższy okres wypowiedzenia dla pracownika. W razie wypowiedzenia umowy przez pracodawcę będzie miał zastosowanie dłuższy okres wypowiedzenia przewidziany w umowie o pracę.

Czy pracownik może wypowiedzieć umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony z zachowaniem okresów wypowiedzenia z kodeksu pracy, pomimo iż w umowie przewidziano dłuższe okresy wypowiedzenia?

Znowu należy odnieść się do oceny zapisów umowy o pracę w kontekście reguły uprzywilejowania pracownika wynikającej z art. 18 k.p. Jeżeli w danej sprawie wydłużony okres wypowiedzenia zostałby oceniony jako niekorzystny dla pracownika przy uwzględnieniu zasad, o których mówiłam wcześniej, wówczas postanowienie umowy o pracę dotyczące dłuższego okresu wypowiedzenia, jako dotknięte wadą nieważności, nie miałoby zastosowania. Zgodnie bowiem z art. 18 par. 2 k.p. postanowienia umowy o pracę mniej korzystne dla pracownika niż przepisy kodeksu pracy są nieważne, a w miejsce nieważnych postanowień umownych stosuje się przepisy kodeksu pracy. W takiej sytuacji do wypowiedzenia umowy o pracę przez pracownika miałby zastosowanie odpowiedni, tj. uwzględniający jego staż pracy, okres wypowiedzenia przewidziany w umowie o pracę.

Postanowienie umowy mniej korzystne dla pracownika jest nieważne od samego początku, tj. od dnia jego wprowadzenia do umowy o pracę. Nie może natomiast stać się nieważne w trakcie trwania umowy, po zmianie sytuacji stron, ich potrzeb, oczekiwań, oceny i wyobrażeń pracownika co jest dla niego korzystniejsze. Konieczność zapewnienia pewności co do sytuacji prawnej stron stosunku pracy nie pozwala na dokonanie oceny postanowień umowy o pracę w kontekście art. 18 k.p. według oczekiwań i potrzeb pracownika z chwili dokonania wypowiedzenia.

Reasumując, jeżeli w umowie o pracę zostanie zastrzeżony dłuższy okres wypowiedzenia, który jako niekorzystny dla pracownika będzie nieważny na podstawie art. 18 par. 2 k.p., wówczas pracownik może wypowiedzieć umowę z zachowaniem okresu wypowiedzenia wynikającego z kodeksu pracy.

Czy stosowanie dłuższych okresów wypowiedzenia ma wpływ na wysokość ewentualnego odszkodowania z powodu niezgodnego z przepisami prawa pracy rozwiązania umowy?

Wysokość odszkodowania za niezgodne z prawem lub nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę jest ustalana w odniesieniu do okresu wypowiedzenia. Zgodnie z art. 471 k.p. odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od dwóch tygodni do trzech miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Oznacza to, że jeżeli w umowie o pracę zostanie zastrzeżony dłuższy okres wypowiedzenia, a następnie zostanie ona rozwiązana przez pracodawcę z naruszeniem przepisów (np. wskutek zastosowania krótszego okresu wypowiedzenia niż przewidziany w umowie o pracę), wówczas pracownik miałby prawo do odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia przewidziany w umowie o pracę.

Czy długość okresu wypowiedzenia może mieć wpływ na obowiązki pracownika wynikające z umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy?

Długość okresu wypowiedzenia może mieć wpływ na obowiązki pracownika wynikające z umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Okres związania pracownika zakazem konkurencji po ustaniu stosunku pracy biegnie od daty rozwiązania umowy. Przy dłuższym okresie wypowiedzenia zakaz konkurencji będzie obowiązywał po jego upływie. Będzie tak również w sytuacji, gdy pracownik mylnie uzna, że przewidziany w umowie o pracę dłuższy okres wypowiedzenia jest niekorzystny w świetle art. 18 k.p., a w konsekwencji nieważny, przez co będzie pozostawał w błędnym przekonaniu co do daty rozwiązania umowy o pracę, a tym samym co do terminu obowiązywania zakazu konkurencji. W takim przypadku może narazić się na odpowiedzialność za złamanie zakazu konkurencji. Warto podkreślić, że strony po wypowiedzeniu umowy mogą w drodze porozumienia ustalić wcześniejszy termin jej rozwiązania.

Agnieszka Jesiotr-Rejmanowska

radca prawny w Kancelarii Pogorzelec Krassowska & Partnerzy Adwokaci i Radcowie Prawni. Specjalista m.in. w dziedzinie prawa pracy, prawa korporacyjnego, prawa handlowego. Autorka licznych artykułów i publikacji.

 

NOTOWAŁ: PAWEŁ JAKUBCZAK

PODSTAWA PRAWNA

• Art. 18 par. 1 i 2, art. 36 par. 1, art. 47 par. 1 k.p. ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Zapisz się na newsletter
Zakładasz firmę? A może ją rozwijasz? Chcesz jak najbardziej efektywnie prowadzić swój biznes? Z naszym newsletterem będziesz zawsze na bieżąco.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Moja firma
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nie uczą się i nie pracują. Polscy NEET często są niewidzialni dla systemu

Jak pokazuje najnowszy raport Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, około 10% młodych Polaków nie uczy się ani nie pracuje. Kim są polscy NEET i dlaczego jest to realny problem społeczny?

Polska inwestycyjna zapaść – co hamuje rozwój i jak to zmienić?

Od 2015 roku stopa inwestycji w Polsce systematycznie spada. Choć może się to wydawać abstrakcyjnym wskaźnikiem makroekonomicznym, jego skutki odczuwamy wszyscy – wolniejsze tempo wzrostu gospodarczego, mniejszy przyrost zamożności, trudniejsza pogoń za Zachodem. Dlaczego tak się dzieje i czy można to odwrócić? O tym rozmawiali Szymon Glonek oraz dr Anna Szymańska z Polskiego Instytutu Ekonomicznego.

Firma za granicą jako narzędzie legalnej optymalizacji podatkowej. Fakty i mity

W dzisiejszych czasach, gdy przedsiębiorcy coraz częściej stają przed koniecznością konkurowania na globalnym rynku, pojęcie optymalizacji podatkowej staje się jednym z kluczowych elementów strategii biznesowej. Wiele osób kojarzy jednak przenoszenie firmy za granicę głównie z próbą unikania podatków lub wręcz z działaniami nielegalnymi. Tymczasem, właściwie zaplanowana firma za granicą może być w pełni legalnym i etycznym narzędziem zarządzania obciążeniami fiskalnymi. W tym artykule obalimy popularne mity, przedstawimy fakty, wyjaśnimy, które rozwiązania są legalne, a które mogą być uznane za agresywną optymalizację. Odpowiemy też na kluczowe pytanie: czy polski przedsiębiorca faktycznie zyskuje, przenosząc działalność poza Polskę?

5 sprawdzonych metod pozyskiwania klientów B2B, które działają w 2025 roku

Pozyskiwanie klientów biznesowych w 2025 roku wymaga elastyczności, innowacyjności i umiejętnego łączenia tradycyjnych oraz nowoczesnych metod sprzedaży. Zmieniające się preferencje klientów, rozwój technologii i rosnące znaczenie relacji międzyludzkich sprawiają, że firmy muszą dostosować swoje strategie, aby skutecznie docierać do nowych odbiorców. Dobry prawnik zadba o zgodność strategii z przepisami prawa oraz zapewni ochronę interesów firmy. Oto pięć sprawdzonych metod, które pomogą w pozyskiwaniu klientów w obecnym roku.

REKLAMA

Family Business Future Summit - podsumowanie po konferencji

Pod koniec kwietnia niniejszego roku, odbyła się druga edycja wydarzenia Family Business Future Summit, które dedykowane jest przedsiębiorczości rodzinnej. Stolica Warmii i Mazur przez dwa dni gościła firmy rodzinne z całej Polski, aby esencjonalnie, inspirująco i innowacyjne opowiadać i rozmawiać o sukcesach oraz wyzwaniach stojących przed pionierami polskiej przedsiębiorczości.

Fundacja rodzinna po dwóch latach – jak zmienia się myślenie o sukcesji?

Jeszcze kilka lat temu o sukcesji w firmach mówiło się niewiele. Przedsiębiorcy odsuwali tę kwestię na później, często z uwagi na brak gotowości, aby się z nią zmierzyć. Mówienie o śmierci właściciela, przekazaniu firmy i zabezpieczeniu rodziny wciąż należało do tematów „na później”.

Potencjał 33 GW z wiatraków na polskim morzu. To 57% zapotrzebowania kraju na energię. Co dalej z farmami wiatrowymi w 2026 i 2027 r.

Polski potencjał na wytwarzanie energii elektrycznej z wiatraków na morzu (offshore) wynosi 33 GW. To aż 57% rocznego zapotrzebowania kraju na energię. W 2026 i 2027 r. powstaną nowe farmy wiatrowe Baltic Power i Baltica 2. Jak zmieniają się przepisy? Co dalej?

Jak zwiększyć rentowność biura rachunkowego bez dodatkowych wydatków?

Branża księgowa to jedna z dziedzin, w których wynagrodzenie za świadczone usługi często jest mocno niedoszacowane, mimo tego, że błędy w księgowości mogą skutkować bardzo poważnymi konsekwencjami dla przedsiębiorców. W związku z tak doniosłą rolą biur rachunkowych powinny one dbać o poziom rentowności, który pozwoli właścicielom skupić się na podnoszeniu jakości świadczonych usług oraz większego spokoju, co niewątpliwie pozytywnie wpływa na dobrostan właścicieli biur oraz ich pracowników.

REKLAMA

Samozatrudnieni i małe firmy w odwrocie? wzrasta liczba likwidowanych i zawieszanych działalności gospodarczych, co się dzieje

Według znawców tematu, czynniki decydujące ostatnio o likwidacji takich firm nie różnią się od tych sprzed roku. Znaczenie mają m.in. koszty prowadzenia biznesu, w tym składki zusowskie, a także oczekiwania finansowe pracowników.

Szybki wzrost e-commerce mocno zależny od rozwoju nowych technologii: co pozwoli na zwiększenie zainteresowania zakupami online ze strony klientów

E-commerce czyli zakupy internetowe przestają być jedynie wygodną alternatywą dla handlu tradycyjnego – stają się doświadczeniem, którego jakość wyznaczają nie tylko oferta i cena, lecz także szybkość, elastyczność i przewidywalność dostawy oraz prostota ewentualnego zwrotu.

REKLAMA